İstanbul’da kira ‘müthiş’ pahalı!

Havva GÜMÜŞKAYA

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Özellikle büyükşehirlerde kiralarda gerileme başladı” dese de Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, İstanbul’da ev bulamadıklarını bu nedenle annesinin yanında yerleştiklerini söyledi. Hürriyet gazetesine verdiği röportajda kira sorununa değinen TCMB Başkanı, "İstanbul, Manhattan’dan pahalı olur mu? Biz İstanbul’da ev bulamadık. Müthiş pahalı. Annemlere yerleştik, onların yanında kalıyoruz" ifadelerini kullandı. Böylece Erkan barınma krizini ilk kez teyit etmiş oldu.

Kira fiyatlarının önlenemez yükselişi, kötü ekonomi yönetimi sonucu ortaya çıkan yüksek enflasyonun yansıması oldu. Son yıllarda inşaat için gerekli malzeme fiyatları ve işgücü maliyetlerinin artması hem yeni inşa edilen konut fiyatlarını artırdı hem de konut üretiminin azalmasına, mevcut ev fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

Fiyatların büyük bir hızla tırmanması ve krediye erişim zorluğu, ev sahipliğini giderek düşürmeye başladı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre ev sahipliği oranı son 10 yılda yüzde 60,9’dan yüzde 56,7’ye gerilerken, kiracılık oranı yüzde 20’den yüzde 27,2’ye yükseldi. Ülkede 7 milyonun üzerinde hane oturduğu ev için kira ödüyor. Konutlarda kira artış oranına yönelik getirilen yüzde 25 sınırlaması, ev sahipleri ile kiracıları karşı karşıya getirdi.

ORTALAMA KİRA 20 BİN TL

Kira fiyatlarının artış hızında son birkaç aydır düşüş gözlemleniyor. BETAM’ın araştırmasına göre ülke geneli ile İstanbul ve İzmir’de son beş, Ankara’da son dört aydır kira artış hızında gerileme yaşanıyor. Ancak kira fiyatları o kadar yüksek seviyedeki yaşanan düşüş hissedilir bir boyutta değil. Kira fiyatları geçen yılın kasım ayına kıyasla İstanbul’da yüzde 9,3, Ankara’da yüzde 60,1, İzmir’de ise yüzde 34,1 oranında daha yüksek seviyede.  Mevcut koşullarda İstanbul’da 120 metrekarelik ortalama bir dairenin kirası 20 bin lira civarında. Kira bedeli asgari ücretin 8 bin 600 TL, açlık sınırının ise 6 bin lira üzerinde bulunuyor.

ÜLKELERE FARK ATTI

Türkiye son yıllarda kira artışı konusunda OECD ülkeleri arasında da zirveye yerleşti. Diğer ülkelerle fark ise giderek daha da açıldı. OECD’nin hazırladığı ”Konut fiyatları” istatistikleri; konut kira fiyat endekslerini, reel ve nominal konut fiyat endekslerini, fiyat-kira ve fiyat-gelir oranlarını içeriyor. 2015’in baz yılı alındığı hesaplamada kira fiyat endeksinin Türkiye’de 519 olarak hesaplanmış. Kira fiyatlarında Türkiye’yi 174 ile Macaristan takip ediyor.

Not: BETAM tarafından 2017 Eylül ayı referans alınan değerin 100’den büyük olması kira fiyatlarının referans döneme kıyasla yükseldiğini göstermektedir.

∗∗∗

KİRALIK KONUT FİYAT ENDEKSİNDE TÜRKİYE AÇIK ARA ZİRVEDE

Türkiye: 505

Macaristan: 174

Litvanya: 170

Slovenya: 167

Polonya: 162

Estonya: 160

İrlanda: 160

İzlanda: 150

Şili: 145

Avusturya: 136