Parasal sıkılaşma işsiz bırakır
DİSK-AR’a göre geniş tanımlı işsiz sayısı 9,2 milyonu aştı. İŞKUR’a kayıtlı 2,6 milyon işsizin yüzde 26’sı ise bir yıldan uzun süredir iş arıyor. Parasal sıkılaştırma politikası mevcut tablonun derinleşmesine neden olacak.
Havva GÜMÜŞKAYA
İktidar, faiz artışlarıyla işsizlik ve yoksulluğun daha da artacağı bir sürecin başladığına işaret etti. 2024 ortalarına kadar enflasyonun can alıcı boyutlara ulaşması beklenirken ekonomideki yavaşlama yeni işsizler yaratacak. Toplumsal bunalım haline gelen işsizlik, derinleşecek. Zira İŞKUR’a kayıtlı 2 milyon 680 bin işsizin yüzde 26’sı zaten bir yıldan daha uzun süredir iş arıyor.
Seçim sonrası atılan adımlarla iç talebi düşürmeyi amaçlayan ekonomi yönetimi aynı zaman da yerel seçimlere kadar ekonomide yavaşlamayı da göze almış görünüyor. Yaşanan durgunluğun işsizlik oranlarında artışa neden olması bekleniyor. Bu da ülkedeki kronikleşen, yüksek ve uzun süreli işsizliğin daha da artmasını sağlayacak. En yaygın iş arama kanallarından biri olan İŞKUR’un verileri de işsizliğin boyutlarını gözler önüne serdi.
İŞKUR’un Temmuz ayı verilerine göre kuruma kayıtlı 2 milyon 680 bin işsiz bulunuyor. Bu kişilerin yüzde 26’sı 1 yıl ve daha uzun süredir kuruma kayıtlı ve iş arıyor. Uzun süreli işsizliğin genç nüfustaki yaygınlığı ise endişeleri artırıyor. Sayıları 670 bine dayanan uzun süreli işsizlerin yüzde 63’ü 15-34 yaş arasındaki gençlerden oluşuyor. Başka bir ifadeyle bir yıldan uzun süredir İŞKUR üzerinden iş arayan 100 kişiden 63’ü 15-34 yaş arasındaki nüfustan oluşuyor. Yaş grupları arasındaki en büyük yığılma ise 25-29 yaş arasında bulunuyor. Bu yaş grubundaki 157 bin kişinin bir yıldan uzun süredir kurumda iş arama kaydı bulunuyor.
Uzun süreli işsizliğin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında ise kadınların oranın yüksekliği dikkat çekici boyutlarda. Bir yıl ve daha uzun süredir iş bekleyenlerin yüzde 55’ini kadınlar oluşturuyor. Bu kadınların da yaklaşık 241 bini, 15-34 yaş grubunda yer alıyor. İŞKUR rakamları işgücü piyasasına yeni giren kadınların iş bulmakta yaşadıkları güçlüğü ortaya koyuyor.
Uzun süreli işsizliğe öğrenim durumlarına göre bakıldığında da tablo daha da endişe verici bir boyuta ulaşıyor. Bir yıl ve daha uzun süredir iş arayanların yüzde 24’ü önlisans ve üzeri eğitim düzeyine sahip. Önlisans ve üzeri okullardan mezun 168 bin kişi uzun süreli işsiz grubunda yer alıyor.
Yaklaşık 113 bin önlisans ve üzeri eğitim düzeyine sahip kadın, bir yıldan uzun süredir İŞKUR’a kayıtlı ve iş arıyor. Aynı eğitim düzeyindeki erkeklerde ise bu sayı 56 bin kişi civarında. Mevcut tablonun yanında uygulanmaya başlayan sıkılaştırma politikalarının da etkisiyle iş arama sürelerinin daha da uzaması ve işsiz sayısının artmasına yönelik endişeler büyüyor.
∗∗∗
9 AYLIK GEÇİCİ İŞE 19 BİN BAŞVURU
Diyarbakır’da 9 ay süreyle geçici olarak İŞKUR üzerinden alınacak bin 400 personel alımı için 3 günde 19 bin kişi başvurdu. Diyarbakır'da İŞKUR ile 17 İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü arasında gerçekleştirilen protokol uyarınca kamu hizmetlerine destek sağlamak amacıyla toplum yararına destek programı kapsamında 11 Eylül 2023 ile 10 Haziran 2024 tarihlerini kapsayacak şekilde bin 400 kişilik personel alımıyla ilgili duyuru yapıldı. 9 aylık iş için 3 günde 19 bin kişi başvuru yaparken başvurular 29 Ağustos mesai bitiminde sona erdi. Başvuruların sistem üzerinden yapılması veya Alo 170 iletişim hattından yapılması istendi. Sistemde yaşanan yoğunluk işsizliğin boyutlarını da ortaya koydu. Adayların 5 Eylül'de noter kurasıyla belirleneceği ve 11 Eylül'de iş başı yapacakları bildirildi. İşe başvuru için getirilen kriterler ise dikkat çekti. Adayların geçmişe dayalı İŞKUR kaydı olmaması ve daha önce 9 aydan fazla çalışmış kişilerin başvuru yapamayacakları, öğrenci olmamaları, herhangi bir işyerinde SGK kayıtlarının olmaması da aranan şartlar arasında yer aldı.
