Prof. Dr. Mustafa Aydın: Esas mesele Karabağ'ın gelecekteki statüsü

Deniz GÜNGÖR

Kadir Has Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Aydın, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan çatışmaların kesin çözüme ulaşması için barış anlaşması yapılması gerektiğini aktardı. Barış görüşmelerinin çok kalabalık bir masada yapıldığına dikkat çeken Aydın, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) çerçevesinde ABD, Fransa ve Rusya'nın buradaki müzakerelerde varlık gösterdiğini söyledi.

Uluslararası güçlerin domine ettiği çözüm masasında bu aktörlerinin tercihlerinin devrede olduğunu kaydeden Aydın’a göre bu sürecin diplomasi yoluyla çözülemeyeceği görülünce Azerbaycan tarafı askeri gücünü geliştirmeyi ortaya koydu. 

Temel tıkanma konusunun Dağlık Karabağ’ın statüsünün oluşturduğunu ifade eden Prof. Dr. Aydın, "En son 2’inci Karabağ savaşı dediğimiz çatışmalar yaşandı. Karabağ'ın dışında işgal altında tutulan 7 Azeri reyonu tekrar geri alındı. Fakat orda yine ateşkes imzalandı. Bu sefer Rusya araya girdi ateşkes imzalandı ama barış görüşmeleri tıkandı. Ermenistan Karabağ'a güvenli erişim isterken, Azerbaycan da kendi parçası olan Nahçıvan'a Ermenistan topraklarından güvenli erişim istiyor. Esas tıkanma noktası da, Karabağ'ın gelecekteki statüsü" dedi.  

Ukrayna Savaşı’nın Kafkasya’da da dengeleri değiştirmeye başladığını belirten Prof. Dr. Aydın, "Son dönemde politik bir değişim var. Rusya'nın Ukrayna'da yoğun bir şekilde meşgul olması Kafkaslar’daki dengeleri değiştiriyor. En son Ermenistan'ın Rusya'dan yavaş yavaş uzaklaşmaya başlamış olması, önceki hafta ABD ile askeri tatbikata girmesi Rusya'nın tepkisini çekti. Bu muhtemelen Rusya’yı Azerbaycan'a daha yakın bir noktaya getirdi" vurgusunu yaptı. 

MOSKOVA VE ERİVAN’IN ARASI AÇIK

Azerbaycan’ın barış görüşmelerinin gittiği süreçten hiçbir zaman mutlu olmadığını aktaran Prof. Dr. Aydın, Bakü’nün Erivan’ın son savaşta gösterdiği zafiyeti değerlendirmek istediğine dikkat çekti. 

"Azerbaycan'ın amacı hızlı bir şekilde barış anlaşmasını imzalamak" diye konuşan Aydın, "Şu anda Ermenistan zayıf, onun güçlenmesine fırsat vermemek istiyor. Bu çatışma süreci de belki biraz bununla da alakalı. Rusya'yla Ermenistan’ın arasının açılmasıyla alakalı bir fırsat var. Kafkaslarda Rusya, çok net bir şekilde ‘Hayır’ derse bir şeye onun gerçekleşmesi kolay değil. Ancak burada Ermenistan konusunda o kadar net bir çizgi çekmediği anlaşılıyor" ifadelerini kullandı.

ABD-AB ETKİSİ YOK
 
ABD ve Avrupa’nın son savaşta etkisi olmadığını söyleyen Aydın, “Büyük ölçüde bu işin dışına itildiler. AGİT de etkisini büyük ölçüde kaybetti. Uzun yıllar sonra Azerbaycan topraklarına Rus askerleri konuşlandı. Bu Azerbaycan tarafından baktığınızda bir tavizdi ama sonuç itibariyle oradaki askeri kazanımların bir anlamda uluslararası teyidi demek olduğu için bu kabullenildi. Ayrıca Türk askerleri gözlem gücü adıyla gittiler ama bunun dışındaki ülkelerin pek bir varlığı yoktu” diye konuştu. 

ERİVAN’IN BATI’YA YAKINLAŞMASI İŞLERİNE GELİR

Ermenistan'ın tüm bu yaşananlar sonrasında Batı’ya yakınlaşmasının ABD ve Avrupa’yı sevindireceğini vurgulayan Aydın, şöyle dedi: "Avrupa Birliği, son 7-8 aydır belki 1 yıl gibi bir süreçte Azerbaycan Ermenistan sınırında gözlem ekibi oluşturdu. ABD’nin de gelmesi son birkaç ayın işi. Çok etkin olduklarını düşünmüyorum, Batı büyük ölçüde buradaki varlığını veya etkinliğini kaybetmiş durumda. Ermenistan'ın, Karabağ savaşı sürecinin sonunda, Batı’ya daha yakın bir ülke haline gelmesi tabii ki Batı ülkelerin Amerika'nın, özellikle Türkiye'nin de işine gelir. Rusya'nın bölgedeki varlığına zayıflatıcı bir etki yaratır."