Uzun süreli işsizlik düşük ücrete razı ediyor

Havva GÜMÜŞKAYA

AKP’nin kadınlara çizdiği ve ev ile sınırlı politikaları, kadınların istihdama katılımını güçleştiriyor. Bu ilk zorluğu aşarak iş bulabilen kadınların çoğunluğu da işyerlerinde cinsiyet ayrımcı uygulamalarla mücadele etmek zorunda kalıyor. Kriz zamanlarında da ilk ‘gözden çıkarılan’ eleman olan kadınların işgücüne katılım oranları hâlâ daha çok düşük bir seviyede bulunuyor. Çalışma çağındaki her 100 kadından sadece 34’ü işgücüne katılabiliyor. Çalışmak isteyenler ise uzun süreli işsizlik ile karşı karşıya kalıyor. Bu gerçekler, kadınların istihdama katılırken erkeklerden daha düşük ücretlere ‘razı’ olmasına yol açıyor.

TÜİK’in yayımladığı dönemlik işsizlik verileri, kadın işsizliğinin erkeklere göre çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. TÜİK’in üçüncü çeyrek verilerine göre kadın işsizlik oranı yüzde 12,5, işsiz kadın sayısı ise 1 milyon 486 bin kişiye ulaştı.

Ancak kadın işsizliğine ilişkin daha çarpıcı veriyi süreli işsizlik rakamları ortaya koyuyor. Kadın işsizlerin yüzde 28’i bir yıldan daha uzun süredir aktif bir şekilde iş arıyor. Erkeklerin ise sadece yüzde 17’si bir yıldan uzun süre işsiz kalıyor.

İşsiz erkeklerin 298 bini bir yıldan uzun süredir iş ararken kadın işsizlerin 423 bini uzun süreli işsiz kategorisinde yer alıyor.

Kadınların erkeklere oranla iş arama sürelerinin daha uzun olması, ücret beklentilerini de düşürüyor. Başka bir ifadeyle işe alım sürecinde ciddi engellerle karşılaşan kadınlar işe girebilmek için daha düşük ücretlere razı oluyor.

ASGARİ ÜCRET BEKLENTİSİ

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nden (BETAM), Akademisyenler Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve Doç. Dr. Ozan Bakış’ın yaptığı araştırma bu durumu kanıtlıyor. İstanbul’da rezervasyon ücretleri ile ilgili yapılan araştırmada kadınların işe başlamak için talep ettikleri ücretin erkeklere oranla daha düşük olduğu ortaya konuldu. Kadınların işe başlamak için talep ettikleri ücret daha çok asgari ücret düzeyinde kalıyor. Araştırmanın yapıldığı Ekim 2022’de asgari ücret 5 bin 500 TL olduğu göz önüne alındığında kadınların işe başlamak istediği ücretin asgari ücretin yalnızca bin 300 lira kadar üzerinde olduğu görüldü. Kadınlarda ortalama ücret beklentisi 6 bin 889 lira oldu. Erkeklerin işe başlamak için talep ettiği ücretin ise asgari ücretin 2 bin 110 lira üzerine çıktığı ve ortalama 7 bin 611 TL olduğu dikkati çekti. 

Kadınlar günde yaklaşık 7,5 saat, erkeklerin ise yaklaşık 9 saat çalışmaya hazır oldukları ortaya çıktı. Araştırmada bunun nedeni ise kadınların bakım emeği nedeniyle çalışma saatleri daha düşük işler aradığı tahmin ediliyor.

Ankara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Emel Memiş, cinsiyet ücret eşitsizliğinin nedenleri üzerine yapılan arz odaklı araştırmaların, eşitsizliğin nedenlerini, kadınların ve erkeklerin farklı ücret beklentilerinden kaynaklandığına dikkat çektiğini ve çalışma koşullarına dair tercihleriyle açıkladığını kaydetti. BETAM tarafından yapılan araştırmanın bu açıdan çok önemli olduğunu belirten Memiş, “Çalışma, kadınların ücret beklentileri doğrultusunda talep ettikleri ücretin de düşük olabileceğini vurgular. Bu önemli tespitlerin ardındaki nedenleri anlamak için feminist yaklaşımla yapılmış araştırmalara bakılabilir. Kadınların işyeri tercihlerinde evlerine daha yakınlığı göz önünde bulundurdukları, işe ulaşım süresinin erkeklere kıyasla işten ayrılma kararlarında çok daha etkili olduğu, şiddet ve ayrımcılığa maruz kalmamış olsalar dahi karşılaşma risklerinin varlığının çalışma kararlarında etkili olduğu biliniyor” ifadelerini kullandı.