Vajina monologları
Eve Ensler’in dünyada büyük patırtı koparan oyununun adı “Vajina Monologları”. Bizim ülkede sahnelendiğinde de büyük tartışma yaratmıştı. Kadın cinsel organını ifade eden sözcüğün bu denli açıktan dillenmesi her zaman ilgi çekici olmuş, cesaret işi olarak görülmüştür. Sanatçı, yazar kişi zaman zaman kışkırtıcı olur, kimi zaman farklı bir imge dünyasından hareketle kurgusunu yapar. Bunun sonucunda da biz sanatın aynası karşısında çeşitli duygular edinir ve düşünürüz. Özgürlük olmadan sanat/edebiyat olmayacağı gibi, sonucunda insana dair bir söz etmeyen hiçbir yaratı da sanatın/edebiyatın içinde sayılamaz.
Eve Ensler bu oyunu yazmak için yüzlerce söyleşi gerçekleştiriyor. Yaşlılar, gençler, evliler, bekarlar, lezbiyenler, seks işçileri, farklı iş kollarında çalışanlar, Müslümanlar, Hıristiyanlar, Yahudiler, kara derililer, kızıl derililer, beyazlar… Vajina üzerinden hem kadınları anlıyor, anlatıyor, hem de bir vajina kişileştirmesi yaparak bir başka sorgulamaya gidiyor yazar. Hayli ilgi çekici. Ama dikkat edin sürecin içinde olan herkes kadın. Doğal olarak kadın… Bize bir dünya tahlili yaptırıyor, yeni kapılar aralıyor ve farklı durumlar, konumlardaki kadınlara dair, onların halleri üzerine düşündürüyor oyun.
YENİ MONOLOG NASIL PEKİ?
Yine bir gösteri izliyoruz. Berbat bir gösteri! Buna tiyatro diyemiyoruz. Çünkü estetikten payını almamış, dili kötü, sonucunda insana dair umut veren, zihin açan tek söz etmiyor. Hoş son günlerde muhafazakar sanat söylemine uygun. Ama biz bu saçma kavramsallaştırmanın içinde ‘sanat’ sözcünün can çekiştiğini biliyoruz. Her sahnede olan kişi nasıl aktör değilse, her ışık altında, bir yükselti üzerinde atılan tiratta tiyatro olmuyor işte! Acı gülümseme eşliğinde izlediğimiz bir müsamere söz konusu. Başka bir yerden bakılarak, bir ibret öyküsü olarak, belki bir kara komedi, diyebiliriz…
Yazan(!), oynayan(!) Recep Tayyip Erdoğan. Sahne tüm Türkiye meydanları. İzleyiciler yazık ki herkes… kadına dair aklına geleni söyleyen bir adam görüyoruz sahnede. Otoriter, sert. Söz ettiği kişilerin ruh dünyasından, sosyal konumlarından bihaber! Ya da umurunda değil. İnsanlığın çok zaman önce bıraktığı konuları gündeme getiriyor. Kindar bir dil işittiğimiz. Fonda toplumsal bir olaydan da söz ediyor monologçu! Bir ülkede devlet eliyle öldürülen insanlardan! O sözlerde de duygu yok. Utandıran bir karşılaştırma söz konusu. Cinayetler var öyküde, ama nereden tutsanız elinizde kalan bir söylem.
Oyun monolog şeklinde ilerliyor ve tuhaf ki bir kısım seyirci heyecanla alkışlıyor sözleri ve bu kitle içinde kadınlar var.
Eve Ensler bu oyunu yazmak için yüzlerce söyleşi gerçekleştiriyor. Yaşlılar, gençler, evliler, bekarlar, lezbiyenler, seks işçileri, farklı iş kollarında çalışanlar, Müslümanlar, Hıristiyanlar, Yahudiler, kara derililer, kızıl derililer, beyazlar… Vajina üzerinden hem kadınları anlıyor, anlatıyor, hem de bir vajina kişileştirmesi yaparak bir başka sorgulamaya gidiyor yazar. Hayli ilgi çekici. Ama dikkat edin sürecin içinde olan herkes kadın. Doğal olarak kadın… Bize bir dünya tahlili yaptırıyor, yeni kapılar aralıyor ve farklı durumlar, konumlardaki kadınlara dair, onların halleri üzerine düşündürüyor oyun.
YENİ MONOLOG NASIL PEKİ?
Yine bir gösteri izliyoruz. Berbat bir gösteri! Buna tiyatro diyemiyoruz. Çünkü estetikten payını almamış, dili kötü, sonucunda insana dair umut veren, zihin açan tek söz etmiyor. Hoş son günlerde muhafazakar sanat söylemine uygun. Ama biz bu saçma kavramsallaştırmanın içinde ‘sanat’ sözcünün can çekiştiğini biliyoruz. Her sahnede olan kişi nasıl aktör değilse, her ışık altında, bir yükselti üzerinde atılan tiratta tiyatro olmuyor işte! Acı gülümseme eşliğinde izlediğimiz bir müsamere söz konusu. Başka bir yerden bakılarak, bir ibret öyküsü olarak, belki bir kara komedi, diyebiliriz…
Yazan(!), oynayan(!) Recep Tayyip Erdoğan. Sahne tüm Türkiye meydanları. İzleyiciler yazık ki herkes… kadına dair aklına geleni söyleyen bir adam görüyoruz sahnede. Otoriter, sert. Söz ettiği kişilerin ruh dünyasından, sosyal konumlarından bihaber! Ya da umurunda değil. İnsanlığın çok zaman önce bıraktığı konuları gündeme getiriyor. Kindar bir dil işittiğimiz. Fonda toplumsal bir olaydan da söz ediyor monologçu! Bir ülkede devlet eliyle öldürülen insanlardan! O sözlerde de duygu yok. Utandıran bir karşılaştırma söz konusu. Cinayetler var öyküde, ama nereden tutsanız elinizde kalan bir söylem.
Oyun monolog şeklinde ilerliyor ve tuhaf ki bir kısım seyirci heyecanla alkışlıyor sözleri ve bu kitle içinde kadınlar var.
ULUDERE ÇARESİZLİĞİ VE BİLİNÇALTININ DİLE GELMESİ!
Artık biliyoruz, başbakan ve bakanı Naim Şahin aynı kafadalar. Kimi yazar, çizer tayfasının üstünü örtmek için çabalaması boş! Dile gelen zihin yapısını gizlemeye, dil sürçmesidir, demeye kimsenin gücü yetmiyor. Devlet yurttaşlarını öldürüyor, kim emir verdi, süreç nasıl işledi hesabını vermek istemiyor. İçişleri bakanı nerdeyse ‘Oh olsun’ der gibi açıklama yapıyor ve başbakan da bunu destekliyor.
Bu kez ortaya çıkan tablo öyle kolay unutulacak/unutturulacak türden değil. Tutkulu milliyetçi/militarist söylemleri yutturmak da kolay olmuyor işte. Her zaman ki taktiğin tam zamanı! Hazır kindar, saldırgan gençlik yetişecekken, bir de insanların yatak odalarına girmekte fayda var, diye düşünmüş demek başbakan. Bir taşla iki kuş. Dilin altındaki bakla çıkıyor. Yeni yasaklar geleceği, kadın bedeni üzerinden siyaset yapılacağı anlaşılıyor. Hem de Uludere tartışması üzerinden gerginleşen kamuoyuna ‘Cambaz çıktı meydane’ denmiş oluyor.
Şaşırdım mı, hayır!
KADIN DEYİNCE SADECE TÜRBAN GELİR AKLA!
Kadını asla birey olarak görmeyen, bir an önce eve tıkmayı ve annelik gibi yüksek bir mertebeyi(!) ona vererek yaşamdan koparmayı ilke edinen bu muhafazakar demokratlar, artık tüm söylemlerine yasakçı ideolojilerini yansıtıyor. Kadın deyince türban dışında hiçbir sözcük gelmiyor akıllarına. Kapanmak, kapatmak, hizmetkar kılmak temel anlayış. Toplumun kutsal saydığı annelik kavramı üzeriden de yandaş yaratmaya devam ediyor.
Bugünlerde başbakanın kendi yazdığı/oynadığı ‘Vajina Monologları’nın sebebi hikmeti budur. Şimdi söz kadınlarda; ‘Padişahım çok yaşa’ mı diyecekler, yoksa bedenlerine sahip mi çıkacaklar? Özellikle muhafazakar kadınlar nasıl tutum takınacak çok merak ediyorum.
Göreceğiz.