Bir adım geri atmayız

Hazırlayan: İlayda KAYA

2023 yılında yüzbinlerce kadın; şiddete, emek sömürüsüne, eşitsizliğe, gerici ve dinci baskılara karşı yaşam haklarını savundu. Kadınlar sokaklarda, adliye koridorlarında, karakollarda haklarını aradı. Yüz binlerce kadın fiziksel, psikolojik, ekonomik başta olmak üzere birçok alanda şiddet gördü, binlerce kadın katledildi. Haklarını almak için mücadele eden kadınlar, dün olduğu gibi bugün de AKP iktidarına, kapitalizme ve gericiliğe karşı sokaklarda olmaya direnmeye devam edeceklerini bir ağızdan haykırdı.

HÜKÜMET İSTİFA - 05.03.2023 

Kadın hakları savunucuları, depremde hayatını kaybedenler için Ankara’da basın açıklaması yapmak istedi. Ancak polis müdahale ederek kadınları gözaltına aldı. Kadınlar “Hükümet istifa” sloganları attı.

YİNE YASAK - 08.03.2023 

8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde İstanbul'da bu sene 21’incisi düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü’nde 28 kadın gözaltına alındı. Yürüyüş her sene olduğu gibi bu sene de Beyoğlu Kaymakamlığı tarafından yasaklandı. 28 kadından 23’ü sabaha karşı, 5 kadın ise adliyeye sevk edildikten sonra serbest bırakıldı.

KCDP KAPATILAMADI - 13.09.2023 

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği (KCDP) hakkında açılan kapatma davasının dördüncü duruşması 13. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görüldü. Dava reddedildi. Kararın ardından kadınlar duruşma salonunda "Kadın cinayetlerini durduracağız" sloganları attı.

H.K.G. YALNIZ YÜRÜMEDİ - 23.10.2023

İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı kurucularından Yusuf Ziya Gümüşel tarafından 6 yaşında ‘evlendirilen’ ve yıllarca cinsel istismara maruz bırakılan H.K.G.’nin davası bu yılın emsal davası oldu. H.K.G. hayatı için direnirken, kadın hak savunucuları ve gönüllü avukatlar ise sokaklarda onun için eylem yaptı. H.K.G.’nin zorla evlendirildiği Kadir İstekli 30 yıl, Hiranur Vakfı’nın kurucusu ve baba Yusuf Ziya Gümüşel 20 yıl, anne Fatıma Gümüşel ise 16 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırıldı. Öte yandan Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği’nin verilerine göre 31 bin 890 çocuğa karşı istismar suçu işlendi.

MEYDANLAR BİZİM - 25.11.2023

Kadınlar, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında sokaklara, meydanlara, kampüslere ve her yerde alanlara çıktı. Günler öncesinden getirilen eylem yasaklarına rağmen kadınlar, başta İstanbul ve Ankara olmak üzere İzmir, Antalya, Diyarbakır, Manisa, Bursa, Balıkesir, Kocaeli, Urfa, Mardin, Bolu, Şırnak, Artvin ve birçok kentte meydanları doldurdu. Kadınlar; cinayetleri, cezasızlığı, sömürüyü, erkek şiddetini protesto etti. İstanbul’da Taksim Meydanı, bir kez daha halka kapatıldı. Mecidiyeköy’den yürüyüş başlatan kadınların Taksim’e çıkmalarına izin verilmedi. Şırnak’ta 21, Diyarbakır’da 3 olmak üzere pek çok ilde onlarca kadın gözaltına alındı.

EN KALABALIK DAVA - 28.11.2023

İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı yürütmenin durdurulması ve kararın iptali talebiyle açılan davalar Danıştay 10. Dairesi’nde görüldü. Görülen diğer davaların gerekçeli kararının Anayasa’ya aykırı olduğunu belirten avukatlar, kararın iptaline yönelik ret kararı veren Danıştay 10. Dairesi heyetinin reddini talep etti. Mütalaa sunan Danıştay savcıları İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılan kararın iptalini istedi. Hakim ise taleplerden birini reddederken "Daha sonra bunu bozma sebebi yaparsınız diyerek" kadınların açtığı davayı reddedeceğini ima etti. Kadınlar 6284 sayılı yasanın önemine dikkat çekti.

∗∗∗

GÜLİSTAN DOKU NEREDE?

Gülistan Doku 5 Ocak 2021’den beri kayıp. Doku’ya dair hiçbir ize rastlanmazken baş şüpheli Zeynel Abakarov hâlâ tutuklanmadı. Valilik ve İl Emniyet Müdürlüğü yetkilileri ailenin aylardır süren talebi üzerine dosyanın ekipler tarafından yeni[1]den incelenerek, araştırılacağını söyledi ancak hâlâ bir adım atılmadı. Öte yandan Abakarov’un, polislikten ihraç edilen babası E.Y.’ye ait olan ve polis tutanağında olaydan bir gün önce Gülistan’ın zorla bindirilmeye çalışıldığı belirtilen otomobilin, soruşturmanın açıldığı 7 Ocak’ta il dışına çıkarıldığı ve yaklaşık bir hafta sonra tekrar kente getirildiği ortaya çıktı.

∗∗∗

BİNLERCE ÇOCUK HEDEFTE

H.K.G. gibi yüzlerce çocuk ve kadın istismara uğradı. Bu istismar olaylarından bazıları şunlar:

• 13.12.2023 Bursa’da bir okulda öğretmen olarak görev yapan S.Y.’nin, sınavdan 100 puan aldığı için ödüllendireceğini söylediği kız öğrencisi Ö.K.’ye istismarda bulunduğu iddiasıyla dava açıldı. Öğretmenin 22 yıl hapsi istendi. S.Y., "Öğrencimin 15 yaşından büyük olduğunu düşünmüştüm" dedi.

• 10.12.2023 Konya'nın Beyşehir ilçesinde 13 yaşındaki bir kız çocuğu, ailesi tarafından kendisinden 15 yaş büyük Ali G. ile nişanlandırıldı. Skandal görüntülerin ardından jandarma ve Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü harekete geçti.

• 17.10.2023 Mardin’de 8 yaşındaki kız çocuk ile 9 yaşındaki amcasının oğlu için, aile arasında düzenlenen nişan töreninin ortaya çıkmasıyla başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan çocukların anne ve babaları serbest bırakıldı.

• 03.11.2023 Hakkari Şemdinli’de 3 kişi tarafından cinsel istismara uğradıktan sonra intihara sürüklenen 13 yaşındaki Esra Yücel davasında 3 erkek hakkında beraat kararı verildi. 42’şer yıl ile yargılanan Veysi, Zahir ve Nihat Yılmaz adlı kuzenler beraat etti.

∗∗∗

CEZALAR CAYDIRMIYOR

KCDP verilerine göre, 12 ayda en az 424 kadın öldürüldü. Kadınlar en çok evinde ve tanıdıkları erkekler tarafından katledildi. Öte yandan şüpheli ölümlerde arttı. Şüpheli ölümlerin arasında en dikkat çekeni ise yüksekten düşerek hayatını kaybedenler oldu.

KCDP’den yapılan açıklamada “Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor” denildi. 

SÜREÇ TİTİZLİKLE YÜRÜTÜLMELİ

Şüpheli ölümlere ilişkin kadınlar sürecin titizlikle yürütülmesi gerektiğini söyleyerek şu taleplerde bulundu:

• Polis direkt ‘intihar’ diyerek rapor hazırlamamalı.

• Ölü bulunan kadının geçmişi dinlenip ifadeler alınmalı.

• Kadının adli başvurusu kontrol edilmeli.

Şüpheli pozisyonunda biri varsa hemen ifadesi ve DNA örneği alınmalı.

• Tüm deliller büyük bir titizlikle toplanmalı.

ÇELİŞKİLİ İFADE

Her yıl İçişleri Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalarda “kadına şiddetle mücadelede sıfır tolerans” denilmesine karşın kadın cinayetlerinde artış görüldü. Derneklerin verileri ile bakanlık verileri yeniden çelişti.

KADIN DÜŞMANI GERİCİ İTTİFAK

AKP ve MHP blokunun yanı sıra HÜDAPAR ve Yeniden Refah Partisi’nin de mecliste söz sahibi olmasının ardından bu sene kadınların zorlu mücadeleleri katlandı. HÜDAPAR’lı yöneticilerin açıklamaları ve parti programı kadın düşmanlığını net bir şekilde ortaya koydu. Kadınları eve kapatan, karanlığı büyütmek üzerine kurulu olan parti politikaları dikkat çekti. Çocuk yaşta evlilikleri de savunan partinin tüm bu çabasına rağmen yıllardır AKP’nin gerici politikalarına karşı en güçlü direnişi gösteren kadınlar direnmeye devam edeceklerini söyledi.