Sendikanın seçimi
İsveç’te 14 sendikayı bünyesinde toplamış olan, 8 milyonluk bir ülkede, yaklaşık 2 milyon üyesi bulunan İsveç’in en güçlü sendikal birliği LO, başkanlık seçimine gitti. 300 kongre delegesiyle cumartesi günü LO Sendikası yeni başkanını belirledi. Bu yazı hazırlanırken sendikadan resmi bir açıklama henüz gelmemişti ama sendikanın seçim kurulunun belirlediği tek bir isim oylandı. Büyük bir sürpriz yaşanmazsa Karl Peter Thorwaldsson, başkanlık koltuğuna oturdu bile.
Son seçimi ve İsveç basınının kullandığı kısaltma isimle yeni başkan Kålle’yi önemli kılan LO Sendikası’nın geldiği asırlık bir yol ayrımı. LO Sendikası’yla İsveç Sosyal Demokrat Partisi arasında yüz yıldır devam eden büyük biriş birliği var. Süreç içerisinde sendika, sol için oy deposu olmanın yanı sıra üyelerinden topladığı aidatların bir bölümünü, partiye aktararak iktidar yolunda Sosyal Demokratların her zaman için önünü açtı. Parti de sendika üyelerini, yürüttüğü politikalarla hiç üzmedi. İsveç solunun o sürekli iktidarda olma durumu, uzun yıllar, LO Sendikası’nın desteğiyle sağlandı.
Sendika, Sosyal Demokratların seçim lokomotifiydi. İktidara taşıdığı sol, sendikaya politik etkinlik kazandırıyordu. İsveçli devlet bilimciler, sendikayla Sosyal Demokrat Parti arasındaki bu bağı açıklarken siyasal sistemin bu döngüye uzun yıllar, komünistlerin etkinliğini azaltmak için destek verdiğinin altını çiziyor. 1980’lere gelindiğinde LO’nun etkisi yavaş yavaş azaltıldı. Maaş sözleşmelerinde LO’nun görüşmenin bir tarafı olması engellendi. LO içindeki her sendikanın masaya tek başına oturması sağlandı. Güç, bölünüp azaltıldı. Aynı gelişmeler Avrupa’nın başka ülkelerinde de yaşandı. Danimarka ve Almanya’da sendikal hareketlerin, sosyal demokratlarla işbirliği bitirildi. Norveç LO’su ise daha geniş partilerle işbirliği yaparak gücünü korumaya çalıştı.
İsveç’te son iki seçimdir, arka arkaya iktidara gelen sağ blok, sendikanın etkinliğini azaltmak için işsizlik sigortası ödentisini yükseltip aynı zamanda sendika üyesi olmayı çalışanlar için bir lüks haline getirdi. Bu uygulamayla LO Sendikası hızla üye kaybetti. Politik olarak güçsüzleştirilen ve gelir kaynakları iyice kısılan LO’nun son kongresinde en sıcak gündem maddesi, sendikayla parti arasındaki işbirliğinin ne şekilde devam ettirileceğiydi. LO, tüm baskılara rağmen Sosyal Demokratlara destek vermekten şimdiye kadar hiç geri kalmadı. Ama bugün üyelerin sadece üçte biri, sendikanın yalnızca Sosyal Demokrat Partiyle işbiriliği yapılmasına destek veriyor. Çoğunluk, sendikanın diğer partilerle ortak hareket etmeye açık olmasını destekliyor.
LO’nun 47 yaşındaki yeni başkanı Kålle, Sosyal Demokrat Parti’nin içinden gelen bir isim. Partinin eski gençlik kolları lideri. Onun duruşu, sendika üyelerinin çoğunluğunun isteğini karşılamıyor. Kålle, diğer partilerin sendikayla işbiriliği için masada hazır beklemediklerini söylüyor. Sosyal Demokrat Parti’ye desteğin süreceğinin sinyallerini veren Kålle, kendisi de eski bir sendikacı olan Sosyal Demokrat Parti’nin başkanı Stefan Löfven’le çalışmak için sabırsızlandığını ifade ediyor.
Kålle ve Löfven’in kader biriliği, İsveç’teki sendikal hayatın yönünü çizecek. Bu iki lider, 2014’teki genel seçimlerinin kazananları olamazlarsa politikaya yön veren sendikal sistemin tamamen biteceği öngörülüyor. LO, sonraki adımda sadece maaş alanların organizasyonu olacak. Kendisine göre daha uslu olan memurların merkezi sendikası TCO ile ortak hareket ederek hem sağcı hem solu hükümetlere yaklaşacak.
Son seçimi ve İsveç basınının kullandığı kısaltma isimle yeni başkan Kålle’yi önemli kılan LO Sendikası’nın geldiği asırlık bir yol ayrımı. LO Sendikası’yla İsveç Sosyal Demokrat Partisi arasında yüz yıldır devam eden büyük biriş birliği var. Süreç içerisinde sendika, sol için oy deposu olmanın yanı sıra üyelerinden topladığı aidatların bir bölümünü, partiye aktararak iktidar yolunda Sosyal Demokratların her zaman için önünü açtı. Parti de sendika üyelerini, yürüttüğü politikalarla hiç üzmedi. İsveç solunun o sürekli iktidarda olma durumu, uzun yıllar, LO Sendikası’nın desteğiyle sağlandı.
Sendika, Sosyal Demokratların seçim lokomotifiydi. İktidara taşıdığı sol, sendikaya politik etkinlik kazandırıyordu. İsveçli devlet bilimciler, sendikayla Sosyal Demokrat Parti arasındaki bu bağı açıklarken siyasal sistemin bu döngüye uzun yıllar, komünistlerin etkinliğini azaltmak için destek verdiğinin altını çiziyor. 1980’lere gelindiğinde LO’nun etkisi yavaş yavaş azaltıldı. Maaş sözleşmelerinde LO’nun görüşmenin bir tarafı olması engellendi. LO içindeki her sendikanın masaya tek başına oturması sağlandı. Güç, bölünüp azaltıldı. Aynı gelişmeler Avrupa’nın başka ülkelerinde de yaşandı. Danimarka ve Almanya’da sendikal hareketlerin, sosyal demokratlarla işbirliği bitirildi. Norveç LO’su ise daha geniş partilerle işbirliği yaparak gücünü korumaya çalıştı.
İsveç’te son iki seçimdir, arka arkaya iktidara gelen sağ blok, sendikanın etkinliğini azaltmak için işsizlik sigortası ödentisini yükseltip aynı zamanda sendika üyesi olmayı çalışanlar için bir lüks haline getirdi. Bu uygulamayla LO Sendikası hızla üye kaybetti. Politik olarak güçsüzleştirilen ve gelir kaynakları iyice kısılan LO’nun son kongresinde en sıcak gündem maddesi, sendikayla parti arasındaki işbirliğinin ne şekilde devam ettirileceğiydi. LO, tüm baskılara rağmen Sosyal Demokratlara destek vermekten şimdiye kadar hiç geri kalmadı. Ama bugün üyelerin sadece üçte biri, sendikanın yalnızca Sosyal Demokrat Partiyle işbiriliği yapılmasına destek veriyor. Çoğunluk, sendikanın diğer partilerle ortak hareket etmeye açık olmasını destekliyor.
LO’nun 47 yaşındaki yeni başkanı Kålle, Sosyal Demokrat Parti’nin içinden gelen bir isim. Partinin eski gençlik kolları lideri. Onun duruşu, sendika üyelerinin çoğunluğunun isteğini karşılamıyor. Kålle, diğer partilerin sendikayla işbiriliği için masada hazır beklemediklerini söylüyor. Sosyal Demokrat Parti’ye desteğin süreceğinin sinyallerini veren Kålle, kendisi de eski bir sendikacı olan Sosyal Demokrat Parti’nin başkanı Stefan Löfven’le çalışmak için sabırsızlandığını ifade ediyor.
Kålle ve Löfven’in kader biriliği, İsveç’teki sendikal hayatın yönünü çizecek. Bu iki lider, 2014’teki genel seçimlerinin kazananları olamazlarsa politikaya yön veren sendikal sistemin tamamen biteceği öngörülüyor. LO, sonraki adımda sadece maaş alanların organizasyonu olacak. Kendisine göre daha uslu olan memurların merkezi sendikası TCO ile ortak hareket ederek hem sağcı hem solu hükümetlere yaklaşacak.