Trump dengesiz mi?

Bana sorulsa bu soruya yanıtım kesinlikle “evet” olur. Tabii buradan yola çıkıp “ABD her şeyi düzgün yapıyor ama işte dengesiz bir başkan bunu bozuyor” dediğim sanılmasın. Trump’ın dünyayı ateşe atacak kimi kararları, kendisinden önceki başkanların kararlarından farklı değil. ABD bir kötülük imparatorluğu sonuçta.

Ama Trump’ın dengesiz olduğu kesin. Danışmanlarının, konuşmalarını yazan yardımcılarının hiç beklemedikleri anda “program dışı”na çıktığı oluyor. Bir çok örneği var bunun. Yaptıkları da aslında ABD politikalarına ters düşen tutumlar da değil. Sadece alışılmış “devlet düzeni” içinde yadırganan tavırlar. ABD’ de kendi partisinden senatörlere de sorulsa onlar da aslında Trump’ın zihinsel sorunları olan bir başkan olduğunu söyleyecekler. Demokratlar ise bu konuda daha kesin bir yargıya sahipler. 20’den fazla Demokrat senatör, Trump’ın hekimlerle, psikiyatristlerden oluşan bir komisyon tarafından incelenmesini, çıkan sonucun olumsuz olması halinde görevden alınmasını içeren bir de öneri sunmuşlardı.

Son bir ay içindeki tavırlarının açıklanması gerçekten kolay değil Trump’ın. Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong un’la yapmayı planladığı zirveyi önce iptal etmesi, ardından yeniden görüşebileceğini söylemesi küçük bir örnek. Şimdi de eğer Singapur’daki zirvede her şey yolunda giderse Kim’i Beyaz Saray’da ağırlamaktan söz ediyor.

Bunu ona danışmanlarının söyletmiş olabileceğini sanmam. Zaten başta kendi Dışişleri Bakanı olmak üzere en yakınındakiler hala Kuzey Kore’ye “temkinli” yaklaşmak gerektiğinden söz ediyorlar. Beyaz Saray Sözcüsü de, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü de “Kuzey Kore’ye yaptırımları kaldırmanın söz konusu olamayacağını” söyleyip duruyorlar. Yaptırımlarla boğdukları ülkenin Başkanı’nı Beyaz Saray’da ağırlamak ikiyüzlülük olması bir yana ABD’nin “Kim’in tehlikeli” olduğu iddiasına da ters bir tutum.
Hemen hemen herkes Trump’ın bir narsist olduğuna inanıyor. Düpedüz kendisine aşık bir adam diye düşünenlerin sayısı çok fazla. Columbia Üniversitesi Psikiyatri Başkanı Jeffrey A. Lieberman The New York Times’da (12 Ocak 2018) buna dikkat çekmiş, narsist olduğunu da söylediği Trump’ın psikiyatrik bir kontrolden geçirilmesini, sonunda da “dengesiz” ilan edilmesi gerektiğini yazmıştı. Trump yüzünden tarih kitaplarının yeniden yazılabileceğini de belirtmişti yazısında Lieberman.
Korkulan şu; bu dengesizliğiyle nükleer düğmeye basar mı bir gün? Lieberman’ın da yazısında anımsattığı gibi ülkenin önde gelen 27 psikiyatristi Trump’ın zihinsel kapasitesini değerlendirip şu sonuca varmıştı: “Bir insanın yaşamını emanet edemeyeceği kadar dengesiz”. (Dileyen bu araştırmanın yer aldığı “The Dangerous Donald of Trump” adlı kitaba göz atabilir). Bu doktorlara göre Trump’ın “tek başına” nükleer bir savaş başlatma olasılığı bile var. Nükleer emirlerin uygulanmasından sorumlu personelin bir sağlık kontrolünden geçtiği biliniyor. Bunun Trump için de acilen yapılması gerektiğini düşünüyor Lieberman.

Lieberman’ın ulaştığı sonuç net; Beyaz Saray’da başkanlığa zihinsel olarak uygun olmayan biri var. Ona kimin seçim kazandırdığının önemi yok diyerek, seçimlerde Rusya yardımı gibi iddiaların peşini bırakmak gerektiğini belirten Lieberman, bunun yerine asıl yapılması gerekenin Trump’dan nasıl kurtulunacağına yoğunlaşmak olduğunu vurguluyor.

Adam dengesiz, bu net. Gerçi dengesizi de dengeli olanı da dünyanın başına sorun yaratıyor ama Trump gerçekten hali tavrı önceden kestirilemeyen bir “Başkan”.
ABD’de hala yürülükte olan bir yasa var. Goldwater Kuralı olarak biliniyor. Psikiyatristlerin, birebir görüşmedikleri bir kişi hakkında tanı koymaları bu kural gereği yasak. Bu yasak yüzünden açık tartışma yapılamadığından yakınıyor psikiyatrisler ABD’de. Kurala adını veren zat 1964 Başkanlık seçimlerinde adaylığını koyan Barry Goldwater. Vietnam’a karşı nükleer kullanmayı öneren çılgın bir adamdı bu. O yıl 1200 psikiyatrist ile yapılan bir ankette Goldwater’in başkanlık yapmaya uygun olmadığı sonucu çıktı. Goldwater da yargıya başvurarak psikiyatristlerin “kamusal kişiler” hakkında teşhis koymalarının etik olmadı yönünde bir karar çıkardı.
Ama Trump’ın dengesizlikleri o kadar ayyuka çıktı ki, psikiyatristler bu kurala aldırış bile etmediler. ABD’nin başında her an “patlamaya hazır bir bomba” olarak duruyor Donald Trump.

Umarım patlamadan fitilini çekerler bir gün.