Uzlaşma kültürü siyasette
Aralık Anlaşması yürüyor. İsveç’in Başbakan’ı Stefan Löfven bir sınavdan daha geçti. Löfven’in azınlık hükümeti, kaç sınavı daha böyle atlatalacak kestirmesi zor. Yine de geçen hafta salı günü Başbakan hakkında verilen gensoru teklifinin oylaması sırasında, beklenildiği gibi ırkçı parti İsveç Demokratları’na, Parlamento’daki başka herhangi bir partilerden destek gelmedi. Böylece Löfven, İsveç siyasi tarihinde şimdiye kadar beş kez yapılan gensoru görüşmesini kazasız atlattı.
İsveç’te Parlamento’ya gensoru teklifi götürmek için 35 milletvekilin imzası gerekiyor. 14 Ocak’ta İsveç Demokratları Partisi’nin geçeçi lideri Mattias Karlsson, Başbakan’ın seçim vaatlerini yerine getiremediği ve kendisine karşı güvensizlik oluştuğu gerekçesiyle Löfven hakkında gensoru oylaması istedi. Son seçimlerde Meclis’teki sandelya sayısını ikiye katlayan aşırı sağcılar, öneriye imza koyacak 35’ten fazla parlamentörü hemen topladılar.
Gensoru önergesinin verilmesinin ardından sağ blok partiler, görüşmeler sırasında oy kullanmayacaklarını duyurdu. Bu, Löfven’e büyük destek sağladı. Çevre Partisi ve Sosyal Demokrat Parti’nin azınlık hükümetine başkanlık eden Stefan Löfven’i iktidarda, Parlamento’daki dört sağ partinin desteği tutuyor. 2015 yılı bütçesini 3 Aralık’ta Parlamento’dan geçiremeyen sol azınlık hükümeti, önümüzdeki mart ayı için erken seçim kararını açıklamıştı. Parlamento’daki sağ blok partiler ve iki iktidar partisi “Aralık Anlaşması” diye anılan bir uzlaşmayla bütçe krizini yenice aştı.
Savunma, enerji ve emeklilik politikalarında sağ partilerle birlikte adım atmaya söz veren İsveç’in sol, azınlık hükümetini, aşırı sağcılar, bu kez Başbakan Löfven hakkında gensoru oylamasıyla köşeye sıkıştırmak istedi. Salı günü yapılan oylamaya, sağ blok partiler daha önce açıkladıkları gibi katılmadı. Sol Parti’nin de oy kullanmayacağını duyurduğu oylamada 155 parlamenter yer almayarak hükümete destek oldu. 45 milletvekili gensoru oylamasında “evet” oyu kullandı. 133 parlamentör “hayır” dedi.
Başbakanın görevden alınması için parlamenterlerin yarısının yani 175 vekilin “evet” oyu kullunması gerekiyor. Irkçı parti, geçen hafta sağ bloğu yanına çekemedi. İsveç Demokratlarının Başkan Vekili Mattias Karlsson, uçağı geçikme yapınca başkente zamanında dönüp gensoruya katılamadı. İsveç halkı, hükümeti ayakta tutan “Aralık Anlaşması”nın yürüdüğünü gördü.
Sağ bloktan Merkez Parti’nin kadın lideri Annie Lööf, gensoru öncesi yapılan konuşmalarda, İsveç Demokratları’nın bu önergeyle kaos yaratmak peşinde olduğunu söyledi. Sosyal Demokratların Grup Lideri Tomas Eneroth, İsveç Demokratları’nın gensoru vermesinin amacının dikkat çekmek olduğunu belirtip “Ülkenin vatandaşları daha ciddi sorumluluk bekler” uyarısında bulundu. Çevre Partisi’den Maria Ferm grup lideri olarak “Gensoru oylamasında ‘evet’ oyu verenler sadece bir hükümet krizi için ‘evet’ diyecek” dedi ve kürsüden Çevre Partisi’nin hükümete ve Stefan Löfven’e güvenini tekrarladı.
Uzlaşma kütürü İsveç toplumunun üyeleri için içinde şekilllendikleri bir değer. Alınacak en ufak bir kararda birlikte hareket etmek, dönüp yanındakine “Ne dersin?” diye sormak nesilden nesile aktarılan büyük bir miras ve öğreti. Yine de bu yeteneğin ülke politikasına Löfven hükümeti döneminde en üst düzeydeki adaptasyonu Parlamento’yu sosyal deney alanına dönüştürdü. Başbakan Stefan Löfven, eski bir sendikacı, onun uzlaşma zemini oluşturmadaki başarısı İsveç’in aşırı ırkçılık karşısındaki tek şansı olacak.