Yazı Dizisi: Asgari ücretle yaşamak
Hazırlayan: Havva GÜMÜŞKAYA
Türkiye artık bir asgari ücretliler ülkesi. Milyonlarca kişi asgari ücrete mahkûm, milyonlarcası ise asgari ücrete dahi erişemiyor. Asgari ücret AKP iktidarında giderek daha büyük bir kesimin sorunu haline geldi.
2024 asgari ücreti yüksek enflasyon ve alım gücünü hızla eriten bir pahalılığın yaşandığı koşullarda saptanacak. Üstelik de iktidarın enflasyonu ile halkın enflasyonu arasında uçurumun olduğu koşullarda. TCMB, enflasyonun 2024 yılının bahar aylarında yüzde 70’in üzerine çıkarak zirveye ulaşmasını bekliyor. Asgari ücret 2022 ve 2023 yılında yüksek enflasyon nedeniyle iki kez belirlenmişti. Ancak hükümet temsilcileri daha şimdiden gelecek yıl asgari ücrete ikinci bir zammın olmayacağını açıkladı.
Şu an 11 bin 402 TL olan asgari ücret geçen temmuz ayında belirlenmişti. Ancak temmuzda 11 bin 402 lira olan bir mal sepeti, ekim itibarıyla 13 bin 476 liraya çıktı.
AKP’nin iktidara geldiği 2002’de asgari ücret altında bir ücret alanların oranı yüzde 24,4 iken 2022’de bu oran yüzde 33,8’e ulaştı.
Asgari ücretlilerin sayısı artarken son 10 yılda Türkiye, en düşük asgari ücrete sahip ülke olmaya başladı. 2013’te Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 14 ülke varken 2023’te bu sayı 4’e düştü.
Bu yazı dizisinde aileleriyle birlikte on milyonlarca yurttaşın derdi, milyonlarca işçi ve onların ailelerinin yaşam koşullarını ilgilendiren çalışma hayatının en temel konularından biri olan asgari ücretin belirlenme yöntemini, mevcut asgari ücrette yaşanan gerilemeyi ve ücretlere dair nasıl bir politika geliştirilmesi gerektiğini tartışmaya açıyoruz.
***
İnsanca ücret mücadelesi
Son yıllarda emek kesiminin milli kesimden aldığı pay azalıyor. Sermaye kesiminin ise kârları katlanıyor. Türkiye asgari ücretliler ülkesine dönüşmeye devam ederken asgari ücret pahalılıklar ve zamlar karşısında iyice yetersiz kalıyor. Vergide ve gelirde adalet talebi büyüyor.
***
Türk-İş Genel Başkanı Atalay: Zam da yapmayın!
Türk-İş Genel Başkanı Ergun Atalay, Türk-İş 24. Olağan Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada asgari ücrete ilişkin açıklamalarda bulundu. Atalay asgari ücrete tek zam yapılmak istenmesine tepki gösterdi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın asgari ücret ile ilgili yaptığı açıklamayı hatırlatan Atalay, "Bu ücret başlangıç ücreti ama ülkemizde öyle bir noktaya geldi ki geçim ücreti oldu. Şimdi 11 bin 402 lira. Bakan Bey ‘Bu sene bir kere artış olacak’ dedi. Hiç olmasın. Enflasyon da olmasın zam da yapmayın" dedi.
***
Asgari değil ortalama ücret oldu
Ülke çapında asgari ücretlileşme sürecinin hızlandığı, ücretliler arasındaki makasın kapandığı bir dönem yaşanıyor. Gelecek yıl için geçerli olacak asgari ücret önümüzdeki günlerde belirlenecek. Yazı dizisinin bu bölümünde ortalama ücrete dönüşen asgari ücret gerçeği ve kağıt üzerinde kalan "Komisyon"un işlevsizliği anlatıldı.
***
Komisyon 'Talimat Hukuku'na göre karar alıyor: Görüntüde ‘Komisyon’
Komisyonun sadece gerçek olmayan resmi verileri değil, bağımsız kuruluşlarca yapılan araştırmaları da dikkate almasını isteyen Gülmez, işlevsizleşen komisyonun “Talimat hukuku”na göre karar aldığını söyledi.
***
İşçi boynundaki bağı söküp atmalı
Prof. Dr. Özuğurlu’ya göre işçinin beklentisinin gerçekleşmesi için ücretin sosyal boyutu güçlü olmalı; ücret, sosyal ücret olmalı. Bu koşullarda ücret geliri, mülksüz değer üreticisi işçi için refah kaynağı olabilir.
