Çuxure

Ondêra Çuxura Ağaê mı gavano

Fidan Xatuna vana: “Memed Ağa Qulğê bıvine, Celal Bayar to rê meymano”

Zalım sono amo, nu nêweno, vaji ma ra heredano

Suli Ağa vano: “Zerrê mı terseno, na zalım na fa kokê ma ano”

Fidane vana: “Apo mı ra sa vana, no denê çê Qırrio, mordem denê ho dano”

De wayi wayi begê mı wayi, ewru amo nia serde eskerê Pasayi

Ewru kerdo top, hirus u dı nıfisê çê Hesên Ağayi

Ma kerdime top, ded u derezay, fiştime ra raê, ostori ma ra gureti

Ma kerdime payayi, berdime Mazgerd, kerdime bono isız

Sanay vıreniya ma esker u zaptay, zumin ra giredayme bıra u bırarzay

Berdime verê makine ondêre, dormê ma bırnay

Hesen Ağa vano: “Zalım rew ma ra nê, domonê ma vışiay..”

Çukur

Çukur’dur beyim, meret çukur yer

Fidan hatun diyor: “Memed Ağa hazırlığını yap, Celal Bayar sana misafirdir”

Akşamdır, yemeğimizi yemiyor, bize küstür

Süleyman Ağa diyor: “Korkarım ki bu zalim bu defa kökümüzü getire”

Fidan diyor: “Amca bana ne diyorsun, Qırê Mewali ailesinin borcudur bu, insan borcunu öder”

Ah vay vay beyim vay, üstümüze gelmiş bugün Paşa’nın askeri

Topladılar bugün otuz iki nüfusu Hasan Ağa’nın evinden

Dede, yeğen bizi topladılar, atlarımızı alıp yaya koydular, Mazgirt’te ıssız bir eve götürdüler

Askeri, zabıtayı başımıza diktiler, sonra yeğen, kardeş birbirine bağladılar

Makinelerin karşısına dizdiler, etrafımızı çevirdiler

Hasan Ağa diyor: “Zalim çabuk vur, çocuklarımız korkudan öldüler..”

Yukarıdaki ağıt 1838 sonbaharında, “Tenkil Harekâtı” bittiği halde, Mamekiye (Tunceli) Çukur Köyü’ndeki evlerinden alınarak Mazgirt’e götürülen, “ağır makinelilerin” karşısına dizilen, çoluk-çocuk, genç, yaşlı, kadın, erkek, tam otuz iki kişiyi anlatmış. Hesê Fate söylemiş, şu an İstanbul Üniversitesi İktisat Tarihi bölümünde akademisyen olan Mehmet Yıldırım derlemiş. Çok iyi yapmış. Bu sadece dokunaklı bir ağıt değilmiş. Bizim fakirler için saf kederle geçmiş yetmiş altı yıldan sonra, hâlâ hiçbir şey bilmeden ve üstelik hiçbir şekilde utanmadan “isyan”, “ayaklanma” diyenlere bir cevapmış.