Finans sermayesine Çorum mührü

Ünlü ekonomi dergisi Capital, her yıl olduğu gibi bu yıl da Türkiye’nin en büyük 500 şirketini açıkladı. Son 5 yılda istikrarlı biçimde yükselen Çorum merkezli Ahlatcı Kuyumculuk, listenin ilk 10’una demir atmış görünüyor. Bu yıl Türkiye’nin en değerli 8’inci şirketi olan Ahlatcı Kuyumculuk’ın sahibi Ahmet Ahlatçı da kişisel servetini son 5 yılda hızla büyüttü.

Kamuoyu, Ahlatcı adını son 5 yılda duymaya başlasa da, şirketin kökleri 39 yıl öncesine dayanıyor. Çorum Eğridere’de küçük bir kuyumcu dükkânı olarak kurulan Ahlatcı Kuyumculuk 2018 yılına gelindiğinde Türkiye’nin en çok ihracat yapan firmaları arasında 2’nci sıraya yükseldi. Aslında şirketin kaderi de o yıl değişecekti.

MADURO’NUN YARDIMCISINDAN ZİYARET

Tarih 9 Temmuz 2018… Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro Türkiye’de… Ziyaretin nedeni, Erdoğan’ın 24 Haziran’daki seçim zaferi. Ertesi gün kabine açıklanacak. Gözler Ankara’da…

Maduro’nun Türkiye ziyaretinin hemen ardından, 3 Aralık 2018’de Erdoğan da Venezuela’ya gider. Venezuela ziyaretinde, heyetindeki isimlerden biri de Ahmet Ahlatcı’dır. Burada Erdoğan tarafından Maduro’ya tanıtılan Ahmet Ahlatcı, Türkiye’ye döndükten sonra hazırlıklara başlar. Venezule altınları Çorum’da işlenecektir. Erdoğan’ın Venezuela ziyaretinden 1,5 ay sonra, Ocak 2019’da Maduro’nun Ekonomiden Sorumlu Yardımcısı Tareck Zaidan El Aissami Meddah Türkiye’ye gelir. Fakat uçağı Ankara ya da İstanbul’a değil, Amasya Merzifon Havalimanı’na iner. Kısa bir otomobil yolculuğunun ardından Meddah’ın adresi Ahlatcı Kuyumculuk’un Çorum Organize Sanayi Bölgesi’ndeki altın rafinerisidir. Nitekim Ahmet Ahlatcı da Meddah’ı Merzifon Havalimanı’nda Çorum Valisi ile birlikte karşılar, rafineriye kadar beraber yolculuk edilir.

O yıl, Venezuela Türkiye’ye, “rafineride işlenip geri satın alınmak üzere” 900 milyon dolar değerinde altın satmıştı. Önceki yıla göre Venezuela ile altın ticareti 9’a katlanmıştı. Altınların çoğu, Ahlatcı’nın rafinerisinde işlenip, Venezuela’ya geri gönderiliyordu. Böylece şirket olağanüstü hızda büyümeye başladı. Ekonomist Dergisi’nin “Türkiye’nin en zengin ilk 100 kişisi” listesine ilk kez 2018’de 94’üncü sıradan girmişti Ahmet Ahlatçı. Çorumlu ünlü iş insanı Ahlatçı, listede 2019’da 87’nciliğe, 2020’de 85’inciliğe, 2021’de 80’inciliğe, 2022’de ise 74’üncülüğe yükseldi. Fakat bu sıralamalar Ahlatçı’nın Türkiye’nin altın ticaretindeki önemini anlatmaya yetmiyor. Bu yılki Fortune 500 Listesi’ne göre Ahlatcı Kuyumculuk, 147,7 milyar TL’lik net satış ile listenin 9’uncu sırasında. Ancak grubun listedeki tek şirketi Ahlatcı Kuyumculuk değil. Aynı zamanda Ahlatcı Metal Rafineri de 72,7 milyar TL’lik satış ile aynı listenin 13’üncü sırasında yer aldı.

Türkiye son 5 yılda Dünya’daki altın ticaretinin merkez üssü konumuna gelirken, başrolü de Ahlatcı Kuyumculuk üstleniyordu. Son 5 yılda, sürekli artan, Türkiye’nin cari açığının 5’te birini oluşturan altın ithalatında şampiyon Ahlatcı, altınları rafinerisinde işleyip hem iç pazara hem de yurtdışına satıyor. Bu süre içinde Ahlatcı, Türkiye’nin altın ticaretinde tekel konumuna yükseliyor. Türkiye’deki altın piyasasını belirleyen de Ahlatcı Kuyumculuk oluyor. O kadar ki, Merkez Bankası’nın Kapalı Çarşı’da farklılaşan döviz kuruna Ahlatçı Döviz aracılılığıyla müdahale ettiği de iddia ediliyor. Bu iddia teyide muhtaç ama altın ticaretini resmi veriler onaylıyor.

TÜİK verilerine göre Türkiye, 2021’de 56 ton altın ithal etmişti. 2022’de bu sayı 5’e katlanarak 265 tona yükseldi. Bunca işlenmemiş altın, çoğu Ahlatcı Rafineri’de işlendikten sonra kime satılıyordu? Burada devreye Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) girecekti. TCMB, 2022 yılında 148 ton net altın satın alarak Dünya’da en çok altın satın alan Merkez Bankası oldu.

BU ZENGİNLİĞE BANKA GEREKİR

Venezuela, Türkiye ve TCMB arasındaki altın üçgeninde, Ahlatcı Rafineri kilit önemdeydi. Çorum’daki altın rafinerisi Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 3’ünü karşılamaya başlamıştı. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre Ahmet Ahlatcı’nın net serveti 5 milyar doların üzerine çıkmış durumda. Bu veriye göre, Türkiye’nin en zengin kişisi konumunda Ahmet Ahlatcı. Böyle bir zenginleşmede sonraki durak banka sahipliğidir. Çünkü bu sayede servetinizi korur ve para yaratabilirsiniz. Para yaratmak… Bankacılık sektörünün alameti farikası, yoktan para yaratma yeteneğidir. Finans sermayesinin kalbi bu nedenle bankalardır. Yine bu nedenle, bankacılık sektörü, tam rekabet kurallarına kapalıdır. Yani sektöre giriş ve çıkış serbest değildir, devlet gözetiminde yapılır. Her parası olan banka sahibi olamaz. Özellikle 2001 krizinden sonra yapılan düzenlemelerle BDDK bu konudaki yetkili kurumdur. Örneğin, TMSF elindeki bir bankayı satabilir ama bu satışın gerçekleşmesi BDDK onayına tabiidir.

TÜRKBANK’IN ENTERESAN İHALESİ

İşte böyle bir bankaydı Türk Ticaret Bankası. 110 yıllık geçmişi olan, TMSF’ye devredildiği 1994’te Türkiye’nin en büyük bankalarından olan Türkbank, bu zamana dek defalarca kez satıldı fakat satış onaylanmadı. O kadar ki, 1998’deki satma girişimi Mesut Yılmaz’ın da başını yakmıştı. Türkbank ihalesine girmek isteyen iş insanları Alaattin Çakıcı tarafından tehdit edilmiş, satışın Korkmaz Yiğit’e yapılması için Çakıcı devreye girmişti. Olay tarihimize Türkbank Skandalı olarak geçmiş, bu skandal nedeniyle hükümet düşmüş, Mesut Yılmaz da Yüce Divan’a gönderilmişti. Anayasa Mahkemesi de Yılmaz’ı 2006 yılında suçlu bulmuştu.

Türkiye 6 Şubat Depremleri ile sarsılmışken, kamuoyu seçimleri gözlerken, 28 Şubat’ta Türkbank yine ihaleye çıkarıldı. Özelleştirme İdaresi’nin şartnamesine göre ihaleye katılmak isteyen şirketler 38 milyon TL bedeli gözden çıkarmalıydı. Şartnameyi satın almak için de 50 bin TL ödenmeliydi. Yani alıcı olmayan ihaleye girmemeliydi. Şartnameyi 13 şirket satın aldı. İhaleye de 7 şirket katıldı. Yani bu 7 şirket 38 milyon lirayı gösterilen hesaplara yatırmış, 50 bin lira tutarındaki şartnameyi de satın almıştı. Sırf ihale tecrübesi yaşamak için bu kadar para vermezsiniz, değil mi? Ama ihaleye katılan şirketler teklif dahi vermediler. İhale 22 Mart’ta başladı. İhale komisyonu daha baştan Ahlatcı Holding, Can Holding, Paribu ve Makara Kripto Para firmalarının ihaleye katılamayacağını bildirdi. Firmalara bu el çektirmenin nedeni söylenmedi. Böylece geriye kaldı 3 şirket; Çelikler İnşaat, Akın Tekstil ve Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin 2022’de kurduğu İhracatı Geliştirme AŞ, kısa adıyla İGE.

Komisyon ihaleyi 450 milyon lirayla başlattı. İlk teklifi 455 milyon lirayla İGE verdi. Gözler Çelikler İnşaat’a ve Akın Tekstil’e çevrildi. Fakat önce 4 şirketin el çektirildiği ihaleye devam eden iki şirket de teklif vermedi. Böylece Türkbank, ilk ve tek teklifin sahibi İGE’ye 455 milyon liraya satılmış oldu. 7 şirketin 4’üne el çektirilmiş, diğer ikisi de teklif vermemişti. 14 Mayıs Seçimi’ne 12 gün kala 2 Mayıs’ta BDDK’dan onay geldi. Türkbank artık İGE’nindi.

TÜRKBANK’A NİYET ADABANK’A KISMET

Ahlatçı Holding Türkbank’ı istiyordu ama belli ki, Türkbank’ın adresi İGE’ydi. Ahlatçı da diretmedi. Oyunu kurallarına göre oynayarak zenginleşen Ahlatçı, tıpkı Türkbank gibi yıllardır satılan ama satışın BDDK tarafından onaylanmadığı bir diğer banka Adabank’a gözünü dikti. Uzanlara dönük operasyonla 2003’te TMSF’ye devredilen Adabank bu zamana kadar 13 kez satılmış, satışları BDDK onaylamamıştı. Hatta TMSF satışın gerçekleştiğini duyurdu ama BDDK yine onaylamadı. Buna benzer biçimde Adabank toplam 13 kez BDDK yüzünden satılamadı. 14’üncü ihale de 19 Nisan’da açıldı. Resmi Gazete’deki ilana göre Adabank için 210 milyon TL’lik muhammen bedel belirlendi. O günkü dolar kuruyla muhammen bedelin karşılığı 10,8 milyon dolardı. Adabank’a daha önceki ihalelerde Remzi Gür 56 milyon dolar, Sinpaş 57 milyon dolar vermişti. En son 2019’daki ihalede de bankaya 60 milyon dolar ödemeyi kabul eden Na-Fi Dış Ticaret AŞ’ye satışına da BDDK onay vermedi. Bu zamana kadar yapılan ihalelerde 30 milyon doların altında para teklif edilmemişti. Yani 10,8 milyon dolarlık muhammen bedel önceki tekliflere göre son derece ucuzdu. İhale iki seçim arasında, Türkiye’de bankacılık sektörü deyim yerindeyse kılını kıpırdatmıyorken, 24 Mayıs 2023’te yapılacaktı. Normal şartlar altında bu kadar ucuza satışa çıkarılan bir banka için çok sayıda teklif alınması gerekirdi. Fakat ihaleye tek bir şirket girdi; Ahlatcı Holding…

210 milyon liralık muhammen bedelle satışa çıkarılan Adabank’ı, tek başına girdiği ihalede 215 milyon liraya Ahlatcı Holding aldı.

Türkbank ihalesinden izaha muhtaç biçimde 22 Mart’ta el çektirilen Ahlatcı, Adabank ihalesine tek başına girdi ve 4 yıl önce bankaya teklif edilen bedelden yüzde 82 daha ucuza Adabank’ı satın aldı. Banka sahipliğine izin almak, bu düzenin en merkezine, para yaratma gücüne haiz hale gelmek, ciddi bir ayrıcalıktır. Bizde bu ayrıcalığa sahip sermeye grupları TÜSİAD bünyesinde örgütlüdür. Koç, Sabancı, Şahenk ve Özyeğin bizdeki banka partonlarıdır. Şimdi bu lige Çorum’dan bir isim Ahmet Ahlatcı da girmiş oldu. Uzanlar’ın son lokması Ahlatcı’ya düştü. Bankacılık bereketli bir sofradır. Afiyet olsun.