‘Güçlendirilen’ okulları yağmalamışlar
Bursa eski Milli Eğitim Müdürü’nün şikayeti üzerine başlayan müfettiş incelemesi depreme karşı güçlendirilen okullardan çıkan milyonlarca liralık malzemenin yağmalandığını ortaya koydu. İl milli eğitim müdürlüğündeki yetkililer, hurdaları müteahhitlere peşkeş çekmiş. Aynı dönemde müteahhitlere ihalesiz, sözleşmesiz 63 milyon TL’lik iş verilmiş. Ama suçlanan İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı’na dokunulmuyor.
6 Şubat depremlerinden sonra kentlerdeki rant çetelerini incelerken il milli eğitim müdürlüğü yöneticiliğinden müteahhitliğe geçen bazı isimler dikkatimi çekmişti. Yüzlerce okuldaki inşaat, tadilat, mal alımı gibi işler, kentlerdeki bazı muslukların başına geçmelerini sağlıyordu. İhaleler karşılığında bazı müteahhitlerle ortak olan milli eğitim bürokratları vardı. Bursa’daki bir müfettiş incelemesi bu çarkların nasıl döndüğünü ortaya koydu. Tek adam rejiminde ülkeyi şirket gibi yönetenler ne ihale sistemi bırakmış ne de kural.
En baştan anlatalım:
İstanbul İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Serkan Gür, Eylül 2021’de Bursa İl Milli Eğitim Müdürü olarak atandı. Kendisinden önceki dönemde yapılan ihaleleri inceleyen Serkan Gür’e bir okul müdürü ihbarda bulundu.
Okulun deposuna önceden yıkılan ya da güçlendirilen okullardan çıkarılan hurdaların konulduğunu ve bunların müteahhit tarafından diğer okulların inşaatlarında kullanıldığını söyledi. Okuldaki deponun anahtarına sahip olan müteahhit eski bir öğretmendi ve il milli eğitim müdürlüğünden özellikle okullardaki tesisat işlerini alıyordu. Müteahhidin okullardan çıkan eski tesisatları, yeni aldığı işlerde okullara döşediği öne sürülüyordu.
MİLLİ EMLAK’A TESLİM EDİLMELİYDİ
Oysa okulların depreme karşı güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden yapılması için verilen ihalelerde sözleşme çok açıktı; bu okullardan çıkan hurdalar, Milli Emlak Mal Müdürlüğü’ne teslim edilmeliydi. Yeni İl Milli Eğitim Müdürü Serkan Gür pek çok okuldan çıkan hurdaların müteahhitlere verildiğini ortaya koydu. Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu’nun müfettiş görevlendirmesini talep etti. Bu konuda sorumlu olan Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü İnşaat ve Emlak Şubesi İnşaat Birimi’nden sorumlu Müdür Yardımcısı Necdet Sezer’di.
HURDA VURGUNU
MEB müfettişleri, 2019 ile 2022 yılları arasında yaptırılan bakım, onarım, güçlendirme işleriyle yıkılıp yeniden yapılan okulları incelemeye aldı. 5 Temmuz 2023’te tamamlanan rapor, inşaat işleri yapılan neredeyse tüm okullardaki hurda vurgununu ortaya koydu.
Bu tarihlerde Bursa’daki 123 okulun, bakım, onarım, deprem güçlendirmesi yapılmıştı. Bu okullardan ekonomik değeri olan söküm ve demontaj malzemeleri alınmıştı. Bunların toplam değeri; 2019-2022 yılları arasında 12 milyon 626 bin TL’ydi. Sadece 1 milyon 401 bin TL’lik kısmı hurda olarak satılarak okul aile birliğine gelir oldu, okulda bekletildi ya da Milli Emlak Müdürlüğü’ne teslim edildi. 11 milyon 225 bin TL’lik hurda ise müteahhitlere verildi. Hatta bu hurdaları Milli Eğitim Müdürlüğü’nden aldıkları yeni inşaat işlerinde kullandılar.
Müfettişlerin raporunda 123 okuldaki vurgun tek tek sıralandı. Biz birkaç örnek verelim:
• Bursa İnegöl’deki Kocatepe İl ve Ortaokulu deprem güçlendirme işinde 375 bin TL’lik hurda çıktı. 16 bin TL değerindeki kısmı hurda olarak satılarak okul aile birliğine gelir kaydedildi. 359 bin TL ise müteahhidin cebine gitti.
• Bursa Osmangazi’deki Şükrü Şankaya Anadolu Lisesi’nin deprem güçlendirme çalışmalarında 303 bin TL’lik hurda çıktı. Hurdanın 20 bin TL’lik kısmı satılarak okul aile birliğine gelir kaydedildi. 283 bin TL’lik kısmı ise müteahhit tarafından alındı.
• 2021’de Bursa Osmangazi Necatibey Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin güçlendirme ve onarım işinden 598 bin 667 TL’lik hurda çıktı. Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne aktarılması gereken bu hurdanın tamamı müteahhide verildi.
Toplam 123 okuldaki hurdaların büyük çoğunluğundan okul aile birliğine tek kuruş bile verilmedi, Bu malzemeler, Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne de aktarılmadı. Müfettiş raporunda bu müteahhitler tek tek sıralanarak hurda bedellerinin alınması istendi.
Bu suçlamayla ilgili ifadesi alınan Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Necdet Sezer, “Yapılan güçlendirme, bakım, onarım ve değişim işlerinde ortaya çıkan malzeme ve hurdaların okul müdürlerine teslim edilmesi gerektiğini kontrolörlere söylüyordum. Onlar da aynı şeyi yüklenicilere söylüyorlardı. Bundan sonraki takibin okul müdürleri tarafından yapılması gerekiyordu” dedi.
Raporda Necdet Sezer ile birlikte 20 kontrolörün kamu zararına neden oldukları belirlendi.
İHALESİZ 63 MİLYON TL’LİK İŞ DAĞITMIŞLAR
Eski Bursa İl Milli Eğitim Müdürü Serkan Gür, yaptığı incelemelerde müteahhitlere sözleşmeye bağlanmadan ve ihale yapılmadan çok sayıda iş verildiğini tespit etmişti. Bu konuyu da bakanlığa bildirmişti. Müfettişler, büyük çoğunluğu 2022 yılında toplam 62 milyon 911 bin TL’lik işin ihaleye çıkılmadan keyfi şekilde verildiğini tespit etti. Bu işlere başlanıyor, daha sonra evrak düzenlenerek ihale yapılmış gibi gösteriliyordu. Yani İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde geçmişe dönük sahte evrak düzenlendiği müfettişler tarafından tespit edildi. Bir örnekte 2021 yılı Ekim ayında başlayan işin ihalesinin Nisan 2022’de yapıldığı belirlendi.
Bir yöntem daha vardı: Müteahhide parası, doğrudan temin limitinde parçalara bölünerek ödeniyordu. Mesela; 2022 yılında ihale açılmadan, doğrudan temin için üst limit 218 bin 395 TL’ydi. 1 milyon TL’lik iş bir firmaya yaptırılıyor ve daha sonra 5 ayrı doğrudan alım sözleşmesi düzenlenerek para ödeniyordu.
Mesela; Fatih Sultan Mehmet Ortaokulu’nun dış cephe boyası, tavan sıvası, tuvalet seramiklerinin yapılması için Şensoy İnşaat’a doğrudan temin parçalarına bölünerek 6 milyon 750 bin TL ödenmişti.
Orhangazi 15 Temmuz Şehitleri Anadolu Lisesi, istinat duvarı, çevre düzenlemesi ve küçük onarımlar yine ihalesiz ve sözleşmesiz olarak RİAŞ isimli şirkete verilmiş, 7.5 milyon TL ödenmişti.
‘İHALESİZ İŞLER YAPTIRDIM’
İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Necdet Sezer, ihalesiz güçlendirme, onarım işleri verdiğini kabul etti. Acil durumlarda bu yola başvurduğunu söyledi. Ancak müteahhitler acil olmayan işlerin ihalesiz verildiğini ortaya koydu. Serkan Gür, İl Milli Eğitim Müdürü olup Necdet Sezer’i görevden aldığında inşaat işini ihaleye girmeden yapmış ama parası ödenmemiş müteahhitler vardı. Necdet Sezer, “Görevde kalsaydım, bu müteahhitlere ödemelerini ödenek gelince yapacaktım” dedi.
‘PARÇALA, BÖL, GÖTÜR’ YÖNTEMİ
Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü hakkındaki bir soruşturma konusu daha vardı. Devlet her yıl kurumların ihaleye çıkmadan yaptırabileceği işler için bir bedel belirliyor. Buna doğrudan temin deniliyor ve küçük işler ihalesiz, daha hızlı yapılabiliyor. Bursa’daki okul ve kurumlarda ihaleye çıkılması gereken yapım ve onarım işleri, kısımlara bölünerek doğrudan temin usulü ile müteahhitlere verilmişti. Böylece rekabet ortadan kaldırılmış ve ihaleler adrese teslim olmuştu. .
Müfettiş raporlarında bu konudaki çarpıcı örnekler sıralandı.
Mesela: Nilüfer ilçesinde Zeki Müren Güzel Sanatlar Lisesi duvara korkuluk yapılması yaklaşık 430 bin TL’ye mal olacak. Bunun için ihale açılması gerekiyor. Doğrudan temin limiti 2022’de 218 bin 395 TL. Yani iş ikiye bölünerek doğrudan temin ile yaptırılabilir ve istenilen müteahhide verilebilir. Böyle yapılıyor. Diğer teklif veren şirketlerin ayarlandığı öne sürülüyor.
2021 yılında ise doğrudan temin limiti 121 bin 405 TL’ye çıkarılmıştı. Bursa’daki 12 okulun güçlendirme projelerinin hazırlanması işi 4 parçaya bölündü. Hepsinin maliyet hesabı 121 bin 405 TL’nin altında tutuldu. Böylece 4 ayrı doğrudan temin ile TÜMAŞ isimli şirkete verildi. Oysa 12 okul için ihalenin birlikte yapılması ve bir rekabet oluşması gerekiyordu. Ama doğrudan temin olunca hep aynı iki firma TÜMAŞ’tan daha yüksek teklif vererek işin adrese teslim olmasını sağladı. Daha sonra aynı ‘kıyak’ onlara yapılacaktı.
Müfettişlerin raporunda benzer çok sayıda örnek sıralandı. Hatta 2020’de başlayıp 2021’de biten doğrudan teminlerde yıllara göre limitler hep ayarlanmıştı.
Bu suçlamada doğrudan teminlerin yapıldığı dönemde Bursa İl Milli Eğitim Müdürü olan Serkan Gür ve Sabahattin Dülger de kınama cezası verilmesi istendi. Eski müdürler, 1 milyon TL altındaki harcamaların Necdet Sezer’in yetkisinde olduğunu ve kendilerinin iş yoğunluğunda bu doğrudan teminleri denetlemesinin imkansız olduğunu savundu. Ancak kınama cezası aldılar. Serkan Gür, “Bu suçları ben tespit ederek inceleme başlatılmasını sağladım. Bana ceza verilmesini aklım almıyor” dedi ve cezaya karşı yargı yoluna başvurdu.
MÜFETTİŞLER: YÖNETİCİLİK YAPAMAZ
Müfettişler, ayrıca yapılmayan ya da eksik yapılan işlere 2 milyon 804 bin TL ödeme yapıldığını tespit etti. Temmuz 2023’te Milli Eğitim Bakanı’na sunulan raporda Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Necdet Sezer’e kınama cezası, aylıktan kesme, 1 yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulmasının arasında olduğu yaptırımların uygulanmasını istedi. Rapor, Necdet Sezer ile ilgili şu cümleyle bitti:
“Yönetim zaafı içine düştüğünden kamu yararı ve hizmetin gereği olarak yöneticilik görevinin üzerinden alınarak durumuna uygun bir göreve atanmasının uygun olacağı yönündeki kanaatimizi arz ederiz.”
MÜDÜR GİTTİ, ONA KİMSE DOKUNMADI
Serkan Gür, il milli eğitim müdürüyken 6 Şubat depremi yaşandı. Müdürlüğün şirketlerden çadır satın alıp bunları meslek liselerinde üretilmiş gibi deprem bölgesine gönderdiği ortaya çıktı. Bir süre Hatay’da görev yapan Serkan Gür’ün görev yeri değiştirildi ve ardından istifa etti. Necdet Sezer ise yeniden İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı oldu. Müfettişlerin 8 ay önce görevden alınmasını istediği Necdet Sezer halen Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı makamında oturuyor. Milli Eğitim Bakanı, müfettişlerin raporunun gereğini yapmıyor. Necdet Sezer’i özellikle Milli Eğitim’in içinde örgütlenmiş bir yapının koruduğu rivayeti kulaktan kulağa yayılıyor. Hatta Serkan Gür’ün çadır olayı nedeniyle değil, bu soruşturmayı başlattığı için koltuğunu kaybettiği öne sürülüyor.
ATM’DEN GELEN PARALAR
Müfettişler, Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni Yusuf Ö., ve Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü İnşaat Birimi Şefi Özgür P.’nin banka hesaplarına yüklü para girişleri tespit etti. Bu paralar ATM’lerden yatırılmıştı. Yusuf Ö., Japonya’daki kardeşi ve ABD’deki arkadaşının ticari işlerini takip ettiği için paraların hesabına yattığını savundu. Müfettişler ise iki kamu görevlisinin paranın kaynağını açıklayamadığını belirterek savcılığa suç duyurusunda bulundu.