Hadrianus’tan Trump’a tüm egemenler aynısını yaptı: Korkuları arttıkça duvar inşa ediyorlar

Wendy Brown’un Emine Ayhan çevirisiyle Türkçeye kazandırılan Yükselen Duvarlar Zayıflayan Egemenlik (Metis Yayınları) kitabının okunmasını öneririm kaçıranlar varsa. Son derece keyifli bu kitapta Brown, devletlerin egemenlikleri zayıfladıkça duvarlar inşa ettiğinden söz eder.

Sınırlarını zaten gümrük duvarlarıyla koruyan ABD’de Donald Trump’ın Meksika sınırına duvar örme kararı Brown’u haklı çıkarır bir özellik taşıyor. Çünkü, zaten iki ülke arasında bir duvar var ama bu ABD sermayesinin kendisini güvende hissetmesine yetmiyor. Trump’ın “aşılamaz, büyük, yüksek, güçlü ve güzel” yeni bir duvar yapacağını söylemesinin nedeni de bu zaten. Duvar, çit, bariyer bunlar yoksul emekçi akışını engelleyecek önlemler değil elbette. Yoksullaştırdıkları ülkelerin emek gücünün gelişinin engellemeye güçleri yetmeyecek bu devletlerin ama beyhude çabalar da olsa bu önlemleri almaya devam edecekler. Trump bu konuda tek örnek değil, bunun da elbette bir tarihi var. Egemen kendini güçlü hissetse duvar, çit, bariyer önlemi alma ihtiyacı duymaz. Ona bunu yaptıran zayıflığı, korkusu. Brown haklı yani.

Dediğim gibi Meksika ile ABD arasında zaten bir duvar var: Tortilla Duvarı. Bin km’lik bir duvar bu aslında ama yine de geçişleri engellemeye yetmiyor. Maliyetinin 7 milyar doları bulduğunu söylüyorlar. Meksika bu nedenle yeni duvar için ABD’ye herhangi bir mali katkıda bulunmayacağını açıkladı. Bu tutumunu sürdürürse Trump o duvarı Amnerikan vergi, mükelleflerinin parasıyla yaptırmak zorunda kalacak. Betondan yapılması gereken bu duvar için maliyet hesaplarını yapanlar da var. Bir mühendis yerin altında 1.5,yerin üzerinde ise 6 metre uzanacak böyle bir duvar için 339 milyon metreküp beton gerektiğini ileri sürüyor örneğin. Trump 9 ila 17 metreye kadar olabileceğini söylediğine göre maliyeti düşünün. Duvarın sınıra yakın bölgelerinde inşaat için gerekli malzemenin üretileceği fabrikaların da açılması gerekecek.

1961’de iki Almanya’yı birbirinden ayıran Berlin Duvarı’nı, antikomünist hezeyanlarına malzeme yapanların ikiyüzlülükleri mide bulandırıcı gerçekten.

Goran Seddi, Hadrian Duvarı
Tarih bu tür önlem amaçlı yapılarla dolu. Tabii öne çıkan gerekçe hep savunma. Bunlardan biri olan Hazar denizi kıyılarında 195 km uzunluğunda olduğu belirtilen Goran Seddi, MS 6. Yüzyılda inşa edilmiş bir yapı. Amaç Part İmparatorluğu’nu düşman istilasından korumak. Bu Part’lar bugünkü İran’ın kuzeydoğusunda yer alan bir medeniyetti. En büyük düşmanları Doğu Roma’ydı. Bu duvarı Romalı akınlarına karşı diktiler oraya. Sadece istilacıları engellemiyordu, zamanla, gelmesi istenmeyen başka ülke vatandaşları için de bir engele dönüştü derler.

İngiltere’yi bilenler mutlaka Hadrian Duvarı’nı duymuşlardır. Roma İmparatoru Hadrianus’ın adını taşıyor, MS 117’de yapılmış duvarın yapılış amacı imparatorluğun “ekonomik” güvenliğini sağlamak. Yani saldırı, istila benzeri tehlikeler için yapılmadığı söyleniyor. O zamanın Trump’ı olan Hadrian, İskoç köylülerinin imparatorluk sınırlarına girip ticaret yapmasını önlemek istemiş. Duvar, hem gümrük kapısı olarak kullanılmış hem de vergilerin toplandığı bir merkez işlevi görmüş. Romalılar malum, Romalı olmayan herkesten Barbarlar diye söz ederlerdi. İskoç yoksulları da dönemin, Roma zenginliğini sömüren “barbarlardı” demek ki Hadrianus. için

Bizans İmparatoru Anastasios’un adını taşıyan Sur da düşman istilasına olduğu kadar “ekonomik” gerekçeli göçleri önlesin diye inşa edilen bir başka yapı. Karadeniz’den Marmara’ya kadar uzanır.

Dönemin koşulları, savaş yöntemleri, devletler ya da imparatorluklar arası ilişkiler bu önlemleri gündeme getirmiş olabilir. En bilineni şu Çin Seddi’dir kuşkusuz. Ama günümüzde artık istilaya, işgale karşı olmaktan çok, zengin- fakir ayrımının, mezhep kavgalarının, etnik düşmanlıkların yol açtığı “duvar” inşaları var. ABD ile emperyal dostlarının mahvettikleri Irak’ta böyle bir utanç verici duvarının varlığından haberdarız. Başkent Bağdat’ta Şiiler ile Sünnileri birbirine düşmesinler diye ayırıyor sözüm ona.
İsrail de Batı Şeria’da, sözüm ona “terörist” saldırıları önleme bahanesiyle koskocaman, 700 km’lik bir duvar ördü bilindiği gibi. İsrail’in duvar tutkusu bitecek gibi değil. Ürdün sınırında 30 kilometrelik bir duvar inşa edeceğini de duyurdu İsrail. “Güvenlik önlemlerinin bir parçası olarak” inşa edileceği belirtilen duvar Eliat kentinden Timna Havaalanı’na kadar uzanacak. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu durumu açıklarken bir hayli pişkin: “Ürdün’ün egemenliğini ya da milli çıkarlarını etkilemeyecek”. Ürdün de Suriye Irak sınırlarına sözde “güvenlik” amacıyla ama aslında “göçmen akışını kesmek” için birer duvara örmeye başladı.

“Demokrasinin beşiği” İngiltere, yıllardır işgal altında tuttuğu Kuzey İrlanda’da Katoliklerle Protestanları birbirinden ördüğü duvarla ayırmış durumda. Utanmadan adını da Barış Duvarı koydular.

Toplumsal çatışmaların ikiye böldüğü Kıbrıs’ta bugün Türklerle Rumları, Lefkoşa’nın ortasından ayıran bir set var. Bildiğimiz anlamda duvar değilse de, geçişleri önleyecek başta askeri olmak üzere her türlü önlem alınmış durumda. Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki o çok meşhur incecik yükseklik ise bir duvar kadar etkili. Kimse karşılıklı adım atamıyor. İspanya’nın Kuzey Afrika’daki toprakları olan Ceuta ile Melilla’yı Fas’tan ayırmak için aklına gelen tek önlem koca bir duvar örmek oldu. AB’nin de Yunanistan ile Türkiye sınırına 12.5 km’lik bir duvar öreceği kararını da anımsayalım. Göçmen korkusunun en insani hakları nasıl ayaklar altına almasının en acı örneğidir bu.

Önlem deyince duvar anlıyorlar
Berlin Duvarı yıkılalı çok oldu. Ama ona “Utanç Duvarı” adını takanlar kendileri ile başkaları arasında duvarlar örmeye hiç ara vermediler. Bugün bile yeni yeni duvarlar örülmeye devam ediyor.

Suudi Arabistan palavra krallığı Irak ile olan sınırına 2006’dan bu yana kale duvarları kondurdu. Irak’tan kaçanlara karşı önlem bu sözüm ona. Ukrayna da doğu sınırına Rusya’ya karşı önlem olarak 2 bin km’lik duvar örmeyi planlıyor. Tunus hükümeti ise birkaç yol önce Libya sınırında Ras Cedir’den güneydeki Zuheyba Sınır Kapısı’na kadar 186 kilometre uzunluğunda duvar inşasına başlandığını duyurmuştu. Tunus Savunma Bakanı uzunluğu 220 km’ye çıkarmaya karar verdiklerini açıkladı daha sonra. Amaç “Tunus’u terör tehdidinden korumak”.

Tunus bu kararını haklı çıkarmak için 38 batılı turistin öldüğü bir saldırıyı öne sürdü, ama herkes Libya’daki çatışmalardan kaçmak isteyenlerin ülkeye sığınmalarını engellemek.

İran’ın alkolsavar duvarı
İran da Kuzey Irak’taki Hac Umran sınır bölgesine duvar örmeye başladı. İran’ın Kuzey Irak topraklarının 200 metre içinde ördüğü 5 kilometre uzunluğundaki duvarın eni 2.5, boyu ise 5 metre. İran’ın söz konusu duvarı örmesinin nedeni ise bu bölgeden yapılan özellikle alkollü içecek kaçakçılığını engellemek.

Suriye’nin kaderi değişmiyor
Tarihte güvenlik amaçlı duvarın ilk örüldüğü yer Suriye. Ülkenin kuzeyinden güneyine kadar bir alanı kaplayan, 220 km uzunluğunda bir duvarı buldular araştırmacılar. MÖ 2400 ile 2000 yılları arasında kullanılmış meğer.
İşte Suriye şimdi yeni bir duvarla daha tanıştı. Türkiye, Suriye ile paylaştığı sınıra bin km’lik duvar ördü. Dünyanın Çin Seddi ile Meksika-ABD sınırındaki Tortilla’dan sonra üçüncü büyük duvarı bu. Üç metre yüksekliğinde olan bu duvarın gerekçesi de tabii ki “ulusal güvenlik”. Harcanan para ise 203 milyon liradan fazla.

Irak sınırında da duvar
Yaratılmasında katkısı bulunan kaosun sonuçlarından etkilenen Türkiye’nin duvarlı önlemi Suriye ile sınırlı değil. Irak sınırında da “teröristlerin önemli geçiş noktaları arasında yer alan Cizre ile Silopi arasına” da hendekli beton duvarlar örüyor Türkiye. Konuyla ilgili haberlere göre “sınırın duvar örülemeyen kritik yerleri; hakim tepelere konuşlanacak zırhlı, mekanize birliklerle sıkılaştırılacak. Irak sınırında bu şekilde 18 hâkim tepe bulunuyor. 28. Piyade Mekanize Tugay Komutanlığı’nın Silopi’ye taşınmasının amaçlarından biri de sınır güvenliğine destek vermek. Şırnak’ın Silopi İlçesi yakınlarında; Türkiye, Irak ve Suriye’nin kesiştiği nokta olan Sımelan’dan başlayarak Suriye sınır hattında, Cizre’ye doğru, beton bloklardan duvar örülüyor, önlerine hendek kazılıyor”.

Yarattıkları sorunların hesap edilemez sonuçlarıyla karşılaştıklarında halklar arasına duvar çekmek bunların en iyi yaptığı iş. Sınırlarını başka insanlara kapatacak kadar vahşileşmiş kapitalizmin o ördüğü duvarların altında kalması mutlaka gerçekleşecek.

“Utanç Duvarları”nın altında kalacaklar mutlaka.