İşe iade davası ve işsizlik ödeneği

Soru: Özel bir işyerinde çalışmakta iken işveren tarafından işten çıkarıldım. Konuyla ilgili işverene dava açtım ve dava sonucunda işe iade kararı elde ettim. Dava sürecinde 2 yıla yakın işsiz kaldım. (Temyiz süresi ile beraber) Mahkeme kararı ile birlikte işsizlik ödeneği için İŞKUR’a başvurdum ancak bana geriye dönük işsizlik parası verilemeyeceğini söylediler: Elimde mahkeme kararı olmasına karşın İŞKUR’un bu yanıtı doğru mu ve ne yapmam gerekir? Bilgilendirirseniz sevinirim.

Cevap: Öncelikle işsizlik ödeneğinden yararlanabilme koşullarını kısaca hatırlayalım;

• İşverence işten kendi kusuru ile çıkarılmamış (yani İş Kanunu 25/2. Madde içerisinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller) olmak

• İşinden kendi isteği ile ayrılmamış (istifa) olmak

Yukarıdaki nedenler dışında işini kaybeden çalışanlar işsizlik ödeneğine prim ödeme gün şartlarını da yerine getirmek suretiyle hak kazanır. Bu konuda gerekli prim şartları ise:

• İşten ayrılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olmak (aynı işyerinde olması şart değil)

• Son 120 gün kesintisiz prim ödemiş olmak. Bu 120 günlük sürenin çeşitli mücbir nedenlerle ( raporlu olmak, yıllık izin vb.) kesintiye uğramış olması ödenekten yararlanmaya engel değil.

Diğer taraftan sizin gibi işten çıkarılmış olan bir kişinin de işveren feshine karşı dava süreci başlatmış olması işsizlik ödeneğine başvurmasına engel değil. İşçi prim ödeme gün şartlarını da yerine getirmişse bu durumda ödenekten yararlanabilecek.

Ancak işverenin işçiyi yukarıda belirttiğimiz 25/2.madde kapsamında bir gerekçeyle işten çıkarması durumunda SGK ve İŞKUR’a bu kodla çıkış bildirileceğinden işçi mahkeme kararı kendi lehinde sonuçlanana kadar işsizlik ödeneğinden yararlanamayacak. İşçinin mahkemeyi kazanması koşulunda elindeki mahkeme kararı ile İŞKUR’a başvurması halinde ise elbette ki kendisine geriye dönük olarak hak ettiği işsizlik sigortası ödeneğinin ödenmesi gerekmekte.

Bununla birlikte işçi lehinde kazanılan işe iade davalarının sonucunda işçiye 4 aylık boşta geçen süreye ilişkin ücret ödemesi de hükmedildiğinden ödenecek işsizlik aylığından bu 4 aylık süreye ait ücretin mahsup edilmesi görüşü söz konusudur. (Bu konuda farklı hukukçu görüşleri de mevcuttur)

Yargıtay’da 4 aylık ücreti ödenen döneme ait işsizlik ödeneğinin iadesi gerektiği görüşündedir. Yargıtay bu konuda “işçinin boşta geçen ve çalışılmış gibi kabul edilen en çok dört aylık süre içinde gelir elde ettiği, işsiz kalmanın sonuçlarının bu şekilde telafi edildiği gözetildiğinde, dört aylık süre için ödenmiş olan işsizlik ödeneğinin İş Kurumu’na iadesi gerekir. Aksinin kabulü çifte ödemeye neden olacağı gibi, 4447 Sayılı Kanun’un “işsizlerin gelir kayıplarını bir ölçüde de olsa giderme” amacına da aykırılık teşkil eder”  şeklinde görüş bildirmekte.

Netice itibarı ile İŞKUR tarafından size verilen yanıtın sebebini anlayamadığımızı belirtmeliyiz. Çünkü işçinin işverenin feshine karşı açtığı işe iade ve/veya haksız fesih davasının kendi lehinde sonuçlanması sonucunda prim ödeme şartlarını da yerine getirmiş olması koşuluyla işsizlik ödeneğinden geriye dönük olarak da yararlanması mümkün. Bu nedenle elinizdeki mahkeme kararı ile birlikte yazılı olarak kuruma tekrar başvurunuz. Olumsuz yanıt almanız koşulunda hukuksal süreç başlatabilirsiniz.