Laik bir İsveç için neler neler

İsveç için laiklik isteniyor. Avrupa Birliği seçim kampanyalarından sonra boşalan reklam panolarında şimdi laiklik isteyen Hümanistler grubunun afişleri asılı. Hazırlanan afişlerde İsveç’in bayrağının renkleri olan sarı ve mavi kullanılmış. Mavi bir zemin üzerine önce sarı renkte bir Yahudi yıldızı, İslam hilalli ve Hıristiyan haç işareti yerleştirilmiş ki bu son sembolü, kenarından tutup çevirseniz İsveç bayrağının tam kendisi oluyor. Bu şekillerin yanına da şu ifade yazılmış, “Büyük ihtimalle Allah yoktur.”
Kampanyada kullanılan afişin sağında solunda, bunu kimin söylediğine, afişi kimin hazırlattığına dair en ufak bir kurum ismi, bir web adresi, bir ipucu konulmamış. Olay böyle olunca, birilerini kızdırmak isteyen yaramaz çocuklar, gecenin bir yarısı metro istasyonlarını basmış, bu afişleri ası vermiş gibi, bir izlenim oluştu önce. Reklam afişi, ilk gözüme çarptığında, nizami bir vaziyette benim gibi onlarca kişiyle tren bekliyordum. Afişin yanındaki yazıyı doğru mu anladım diye kendi kendime sorarken kalabalığın arasından bir “Tövbe, tövbe” sesi geldi. Algıda seçicilik. Trene bindiğimde neler oluyor diye elimdeki gazeteleri daha bir alı gözle inceledim. Ama aradığım haberi bulamadım.
Durumun rengi sonra ortaya çıktı. Uç bir sloganla dikkatleri toplayan Hümanistler, kendilerini bir hayat görüşü organizasyonu olarak tanımlıyorlar. Bu kampanyayla din ile toplum arasındaki ilişkiyi göstermeye çalışıyoruz diyorlar. Hümanistlere göre İsveç’te 7 milyondan fazla kişi kendini dinçi olarak görmüyor ama çoğu Allah’a inanır gibi yaşıyor. Örneğin birçok ‘dinci’ olmayan İsveçli, İsveç Kilisesi’ne üye ve kiliseye vergi ödüyor. İsveç Kilisesi, vergilerle ve üye aidatlarıyla yılda 9 milyar kron yani 1,8 milyar TL para topluyor. İsveç devleti de Müslümanlardan Budistlere kadar değişik dinsel gruplara, ibadetlerini daha rahat gerçekleştirmeleri için yılda 50 milyon kron para veriyor.
İsveçli Hümanistler, devletin dinden elini tamamen çekmesini istiyor. Grup, “Laik bir topluma ulaşmaya çalışmalıyız” diyor. Değişik kökeni olan insanların, inançlarıyla, kültürleriyle beraber eşitlik içinde aynı ülkeyi paylaşabilmelerini amaçlıyorlar. İsveç toplumunda, bir dinin diğerlerinin önüne geçmesini, baskın olan bir dinden bahsedilmesini istemiyorlar.
Hümanistler, bu konular hakkında bir düşünce ortamı yaratmak ve böylelikle açık bir tartışma oluşturmak için çalışıyor. “Günümüzün İsveç’inde dinin rolünü, işlevini tartışmak ve düşünmek istiyoruz” demekle kalmayıp açık açık da şunu söylüyorlar; “Kendini ‘dinci’ görmeyen kişiler için bütün dinlerin cemaatlerine bir alternatif oluyoruz. Lakin biz dinsel değiliz. Onların daha net bir tavır ortaya koyabilmelerini sağlayıp bizim organizasyonumuza üye olmalarını bekliyoruz. Daha fazla üye toplarsak bizim de söyleyeceklerimiz ve bir kitlemiz olur.”
Dinsel olmayan bu organizasyon İsveç devletinden yardım alamıyor. Kampanyayı da topladıkları bağışlarla yürütmüşler. Hümanistler, “Sadece laik bir ulus, çokkültürlü ideali yakalayabilir”in peşinden gidiyor. Şimdi fotografa bir daha bakalım. Ortada bir hayat görüşü organizasyonu var. Bu grup, dikkat çekmek için üzerinde “Büyük ihtimalle Allah yoktur” yazan bir afiş hazırlıyor, afişin içine yandan yandan İsveç bayrağı yerleştiriyor. Bu afişleri asabilecekleri büyükşehir belediyesine ait panoları kiralayabiliyorlar. Millete, “Kiliselere niye yardım ediyorsunuz” diye sorup Hıristiyanlığın toplumda baskı oluşturan bir din olmasını istiyorlar. Bir şekilde, kilise duvarına işeyip olmadık yerde okunmuş hurma satıyorlar. Bütün bunları yapabilip üzerine İsveç’e laikliğin gelmesini istiyorlar. Tamam, gelsin. Yalnız yenisi gelince sizdekini alabilir miyim? Bize lazım da.