Ordunun rolü ve bireysel silahlanma

Venezüella dışındaki kişilerin bana en çok sordukları soruların başında ordu konusu geliyor.! Dış basının ve buradaki ulusal muhalefetin en sevdiği konunun Venezüella'da toplumunun askerileşmesi ve ordunun hükümet içindeki etkisi olması elbette sürpriz değil. Zaten, buraya gelmeden önce ve hatta şimdi bile kafamda soru işareti yaratan konuların başında bu konu geliyordu. Hala, daha metrolarda haki renkli üniformalıların yolcularla girdikleri yer kapma yarışına ya da hafta sonlarında yedeklerin kamusal alanda sıraya girip "rap-rap" yürüme denemesi yapmasına alışamadım. Bu, sivillerin ulusal savunmada rol oynadığı ve ordunun da ulusal gelişme içinde bir rol benimsediği bir sivil-asker birliği.

Ordu, devrim içinde hep başat bir rol oynadı. 1992 yılında, o zaman paraşütçü birliklerde bir asker olan Chavez' in yaptığı darbe girişimiyle, yolsuzlukla mücadeleye ve ulusal gelişmeye dayanan programı halkın dikkatini çekti ve Chavez, 1998 yılında Başkan seçildi. Ordu, 1999 yılında, Venezüella'nın Vargas kentinde meydana gelen heyelan sırasında kurtarma operasyonunda çok önemli rol oynadı. Ordunun buradaki etkinliği ve etkenliği, gelecekte hükümet içindeki gücü açısından yolu açtı.. 2000 askerin okul inşaatlarında çalışması, kreş yapımı gibi halkın onlara destek vermesini sağlayan sosyal işlerde görev almaları hükümete destek sağladı.

Venezüela'da ordunun hayranları, bana burada ordunun diğer latin Amerika ülkelerindeki ordulardan daha farklı olduğunu söylemekten yorulmadılar. Özellikle, ordu mensuplarının alt-sınıflardan gelmesi onların sivil halkın eğitimine katılmaları onları halka yaklaştırıyor. Venezüella'daki elit sınıflar, bu yüzden orduyu küçük görüyorlar ve bu da işçi sınıfı mensubu kadın ve erkeklerin daha tutarlı bir iş bulmasına ve eğitim almasına yol açıyor.

Bu olumlu özelliklerine rağmen, Venezüella ordusunun dünyanın diğer yerlerinde yıkılmakta olan askeri etki altındaki rejimlerden daha başarılı olacağına ikna olmuş değilim. Bugün etkiliyseler, onlardan nasıl kurtulacağız? Bu düşüncelerimde yalnız olduğumu düşünmüyorum. Chavez yönetimi ve ordu içinde herkes bütün diğer kurumların elit gruplar tarafından yönetildiği Venezüella'da orduyu tek alternatif olarak görüyor. Buna rağmen burada ordunun rolünün azaltıldığı yolunda kanıtlar var. Artık, askeri ve sosyal misyon yüklenen iki bakanlık var ki, bir zamanlar asker kökenli olan bu kurumlar şimdi Kübalı doktorlar ve topluluk örgütleri tarafından yönetiliyor. Bir zamanlar ordu tarafından doldurulan bu kurumlar şimdi beceri açıklarına rağmen sivil kuruluşlar tarafından yönetiliyor. Mesela daha önce sistemden çıkartılan Bolivya Üniversitesi üç yıl önce halk eğitimi için tekrar oluşturuldu. Üniversitenin Venezüella çapında 8 ayrı yerde 170 bin öğrencisi var. İlk mezunlarını bu yıl verecek ve çoğu devrim için tekniker olacak. Hükümet içinde ordu sorunu çözümlense bile, sivil toplumun askerleşmesi sorunu hala kalıcı. 2003 yılından beri, ordudaki yedeklerin sayısı 15 bin'den 100 bin'e çıktı.

Chavez, zaman içinde bir ya da iki milyon yedek görmek istediğini söyledi. Tüm acemi askerler, altı aylık normal askeri eğitimin yanısıra insan hakları ve askeri hukuk derslerinin de bulunduğu gerilla savaşçılığı eğitimi alıyorlar. Yedekler her yaş grubundan oluyor ama genellikle şehrin barrio/gecekondu adı verilen semtlerinde yaşıyorlar.. Siyaset ve siyasal partilere ilgi görünüşte yedeklerin ilgi alanı içinde değil ama hepsi evrensel olarak devrime bağlı. Başlangıçta tanıdığım herkes bana hafta sonunda gidip yedek eğitimlerine ve talimine katılacağını söylediğinde şaşırıyordum. Şimdi artık neden gidip yedek güçlere yazıldıklarını anlıyorum. Bazıları bana herhangi bir işgale karşı önlem olarak ve Amerika Birleşik Devletleri'nin diğer latin Amerika ülkelerinde olduğu gibi devrimlerine son vermesini durdurmak için hazırlık yaptıklarını söylüyorlar. Yedek olmak sürece katılmak için de bir yöntem ve seferberlik halinde gerekirse gerilla savaşı da yapabilecekler.

Yedek birliklerin eğitimi sırasında gerçek silah ve cephane kullanılıyor ama hükümetin sivil halka silah dağıttığı doğru değil. Muhalefetin iddiası bu silahların bir gün onlara doğrultulabileceği yolunda. Çok sayıda hükümet destekçisi potansiyel olarak silahlara sahip olabilir ama bunu muhalefete karşı kullanmaları söz konusu değil.

Chavez muhalifleri, konu Venezüella'daki silahların yarattığı tehlikeye geldiğinde kantarın topuzunu kaçırıyor.. Tehlike başka yerde aslında. Silahlar ve suç oranları konusunda yapılan ve 2003 ile 2005 yıllarını kapsayan bir araştırmaya göre, 27 milyon nüfuslu Venezüella'da tedavülde olan 6 milyon adet silah var ve yılda 9 ile 11 bin arasında cinayet işleniyor. Venezüella'nın şiddet dolu tarihinde ilk kez yasal olmayan silahlara el koyma ve ülke genelinde silah sayısını azaltma konusunda ciddi girişimler var. Hükümet, yasa dışı silahların ruhsatlandırılmasını ve silahların sahiplerinin belirlenmesini istiyor. Venezüella, bireysel silahların kontrolü konusunda övgü almayacak belki de ancak vatandaşlarını silah taşıma hakkından vazgeçmeye ikna etme çabaları övgüye değer.