Şarap Üretim Teknolojisi bölümleri bir bir kapatılıyor
Şarap Üretim Teknolojisi, Meslek Yüksek Okulları (MYO) bünyesindeki 2 yıllık ön lisans programlarından biri. MYO'ların diğer bölümleri gibi Şarap Üretim Teknolojisi de Temel Yeterlilik Puanı ile öğrenci alıyor. Geçen yıla kadar 170 olan TYT taban puanı bu yıl 150'ye düşürüldü. Yani 150 puanla şarapçılık bölümü öğrencisi olunabiliyor.
Trakya N. Kemal Üniversitesi Şarköy, Çukurova Üniversitesi Adana, Pamukkale Üniversitesi Çal ve Ankara üniversitesi Kalecik Meslek Yüksek Okullarının kontenjanı ortalama 20 idi. Bölümün açık kalması için 20 kontenjanın yüzde 85'ine tekabül eden 17 öğrenciyi bulması gerekiyor. Pamukkale 2014'te, Ankara Üniversitesi 2018'de yüzde 85'i yakalayamadığı gerekçesiyle şarapçılık bölümlerine yeni öğrenci almayı durdurdu. 2017'de kontenjanının üzerinde başvuru alıp kontenjanı kadar öğrenci aldığı halde 2018 ve 2019'da bölümü başvuruya kapatan Çukurova Üniversitesi Senatosu ise 23 Haziran'da şarapçılık bölümünü resmen kapatma kararı aldı. Geriye sadece Trakya Üniversitesi Şarköy MYO Şarap Üretim Teknolojisi kaldı. Şarköy, 2019'da birçok lisans programına yeter puanı olan öğrencilerin tercih ettiği bölüm oldu. Okul öğrenci sıkıntısı çekmiyor. Şarköy MYO yöneticileri, bölüme artan ilgiyi karşılamak için 2020-2021 öğretim yılında kontenjanlarının artırılması talebinde bulundu. YÖK'ün başvuruya yanıtını bugün yarın yayınlanacak tercih klavuzunda göreceğiz.
Şarapçılık bölümleri neden öğrenci bulamıyor?
Üç MYO'nun yöneticisiyle konuştum; YÖK'ten bir talimat almadıklarını söylüyorlar. İnanıyorum. YÖK, yüzde 85 doluluk şartıyla zaten açılmadan kapatmanın koşulunu belirlemişti; "Şarap haramdır, kapatın gitsin" denmesine gerek yok. Bir de işler öyle yürümüyor artık; bir programı kapatmak için programın varlık nedenini ortadan kaldırmanın daha meşru bir yol olduğu biliniyor. Şarabı, şarap bağcılığını ve bağlı endüstri kollarını batırdığında şarap teknolojisine gerek kalmıyor. Kalecik'te 6 şarp fabrikası battı, şarap bağcılığı da... Kalecik Karası marka adından ibaret artık. Trakya'da 47 tesisten 22'si kaldı. Asmalar sökülüp yerine ceviz dikiliyor.
Bölümün yeter sayıda öğrenci bulamamasının önemli nedenlerinden biri de tanıtımının yapılmaması. Üniversite adayı lise öğrencileri böyle bir bölüm olduğunu bilmiyor. Tercih kılavuzunu tararken gözüne ilişirse ne âlâ. Bir başka neden, okulun bağlı olduğu üniversite ve bulunduğu yerleşim biriminin sosyal konumu. Bölümün önce Çal'da sonra Kalecik ve Adana'da kapanması, buna karşın Şarköy'ün fazlasıyla talep görmesi bu yorumu doğruluyor. Okullarının İstanbul'a yakınlığı ile öğrenci ve mezunlarının okulun tanınıp talep görmesindeki önemine dikkat çeken Şarköy MYO yöneticilerinden Dr. Gönül Akgül de aynı fikirde. Anlaşılıyor ki şarap, endüstriyel ürün olmanın ötesinde felsefe gibi birşey.
Her ne olursa olsun, şarapçılık bölümlerinin kapanması, 2017'de Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinden Alkollü İçki ve Kokteyl Hazırlama dersinin kaldırılmasından bağımsız bir karar değil. Neresinden bakarsak bakalım politik bir karar. İktidarın şarapçılık ve şarap bağcılığını istihdam yaratan endüstri kollarından biri olmaktan çıkarması, şarabın "gıda" sayılmaması, tarihini ve kültürünü yok etme girişimi devam ettiği sürece üzüm üretiminde dünyanın ilk dört ülkesinden biri olan Türkiye'nin şarap ekonomisinden pay alması imkansız.
Şarapçılık ziraai faaliyettir
Bölümün adı her ne kadar "şarapçılık" olsa da çoğunluğu uygulamalı olan eğitim programı bağcılıkla ilgili. Okul bir nevi bağ ziraatçisi yetiştiriyor diyebiliriz. Bu da mezunlarının büyük oranda bağ tarımı ve endüstrisi alanında istihdam edilmesini sağlıyor.
Şarap, üzümden elde edilen katma değeri en yüksek bir üründür. Bazı üzüm türlerinin bir kilosundan 75 cl'lik bir şişe şarap elde edilir (Yapım hikayesi bile insanı yoran aynı miktarda pekmez elde edebilmek için beş kilo üzüm gerekir). Ve şarap üzümden en az emekle en kolay elde edilen mamul maddedir. Korunma, depolama, zamana yenik düşüp elde kalma sorunu yok; bekledikçe değer kazanır.
Şarapçılık bölümüne 2017'den beri öğrenci almayan Çukurova Üniversitesi sayfasından bağcılığın ve şarap endüstrisinin önemi hakkındaki eksik bilgimizi tamamlayabiliriz: "Akdeniz bölgesi bağ alanı ve üzüm üretimi bakımından tarım bölgelerimiz arasında ikinci sırada yer almaktadır. Bölgenin yayla kesimi orta ve geç mevsimde yetişen sofralık üzüm ve şaraplık çeşitlerimizi (…) başta Almanya, Avusturya, Hollanda, Suudi Arabistan, Kuveyt, Rusya, Romanya ve İsveç,'e pazarlama şansı çok yüksektir. (...) (...). Bölgenin potansiyeli bu bakımdan ne yazık ki yıllardır yeterince kullanılamamıştır. Şarap Üretim Teknolojisi ve Bağcılık Programın birincil hedefi kuşkusuz bölge ve ülke bağcılığının ve şarapçılığının kalkındırılmasına katkıda bulunmak için Üniversitemizde bu konuda mevcut etkin eğitim öğretim altyapısını da değerlendirmektir. Bu Program ile Üniversitemiz ve Ziraat Fakültemizde şarap üretim teknolojisi ve bağcılığın daha da geliştirilmesi ve bu yolla, ülke bağcılığı ve şarapçılığında yüksek verim ve kaliteye ulaşılmasına önemli katkılarda bulunulması mümkün olabilecektir." Bu iddialarla açtıkları bölümü onuncu yılını tamamlamadan kapattıkları için artık mümkün olmayacak.
Şarabın düşünceyle ilişkisi haftaya kalsın.