Seçil Erzan nasıl dolandırıcı oldu-2: Hepimiz Arda Turan’ız!

Medyada Fatih Terim Fonu olarak isimlendirilen hayali fon dolandırıcılığının detayları ortaya çıkınca, aç gözlülük meselesi de tartışılmaya başlandı. Ayda dolar bazında yüzde 40 getiri olur muydu? Piyasadaki getiri oranlarının çok üzerinde getiri vadedilen böyle bir yatırıma inanmak saflık değilse neydi? Ortalama zekada bir insan böyle bir getiriye inanır mıydı? Futbolcular olsa olsa aç gözlülüklerinin kurbanı olmuştu. Halbuki bu anlatı, gerçeği eğip büküyor, hakikati ıskalamamıza neden oluyor zira futbolcuların “inandığı” getiri oranlarını yakalamak hatta daha fazlasını elde etmek Türkiye piyasasında mümkün. Peki nasıl? Cevap Seçil Erzan’ınkiyle aynı; yatırım fonlarıyla… 

“O halde biz de kazanalım bu fonlardan, biz de paramızı 3’e 5’e katlayalım” diyorsanız biraz sabretmelisiniz. Çünkü böyle getiriler var ama size yok. Durumu daha iyi kavramak için “nedir bu yatırım fonu” sorusuna cevap verelim. 

NEDİR BU YATIRIM FONU?

Yatırım fonları, bir çok yatırımcının bir araya gelerek, ortak bir havuz oluşturduğu ve profesyonel bir fon yöneticisi tarafından yönetilen yatırım araçlarıdır. En büyük avantajı, yatırımı yönetme işini, sizin yerinize bir profesyonelin üstlenmesidir. Yasaldır, detayları da “Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği”nde yayınlanmıştır. Eğer arzu ederseniz, siz de bir yatırım fonuna katılabilirsiniz. Bunun için bir portföy yönetim şirketine gidebilir ya da bu şirketlerin acentalığını üstlenen bankanıza başvurabilir, yatırım fonuna katılmak istediğinizi söyleyebilirsiniz. Bu işlemleri yapan şirket sayısı bir elin parmaklarını ancak geçiyor. Fon işletme lisansı olan portföy yönetim şirketi sayısı sadece 12. Bu şirketlerin acentalığını da 21 banka ve 37 aracı kurum üstleniyor. 

Bankanıza gider ve bir yatırım fonuna katılmak istediğinizi söylerseniz, banka görevlisi size bir risk testi yapacaktır. Risk iştahınıza göre size çeşitli fonlar önerilir. Siz harama el uzatmayan muhafazakar bir yatırımcıysanız “Katılım Şemsiye Fonu” dahi var. Böylece faize el sürmeden, paranıza para katabilirsiniz. Fakat bunların hiçbirinde aylık yüzde 30-40’lık getirilere ulaşamazsınız.   

Eğer çok daha yüksek getiri hedefliyorsanız, göze aldığınız risk de yüksek olmalıdır. Diyelim ki siz, gözü kara, risk iştahı çok yüksek, “ne olacaksa olsun” diyen bir yatırımcısınız. Fakat riski göze alsanız dahi para yatıramayacağınız fonlar var. Bu fonlar yalnızca “nitelikli yatırımcı” statüsüne sahip olabilenler için hazırlanan fonlar. Yani bu fonlara herkes para yatıramıyor, sadece nitelikli yatırımcılar için… 

SADECE PARASI OLANA

Peki nitelikli yatırımcı sayılabilmek için ne gerekiyor? Şu iki şeyden birine sahip olmalısınız; banka hesabınızda 1 milyon TL para veya (ve değil!) Sermaye Piyasası Kurulu Lisanları. Eğer bu ikisinden birisi sizde varsa siz de bir nitelikli yatırımcısınız. Nitelikli yatırımcılar, sizlerin katıldığı fonlara da para koyabilir ancak sizlerin para koyamadığı bir fon var ki, onlara sadece niteliklı yatırımcılar erişebilir. İşte bu fonlara “SERBEST ŞEMSİYE FONLARI” adı veriliyor. 

Ne farkı var serbest fonların diğerlerinden? Diğer fonlarda, önceki yazıda bahsettiğimiz ve Seçil Erzan’ın da müdavimi olduğu VİOP’a giremez, kaldıraçlı işlemler yapamazsınız. Kaldıraç kullanamadığınız için diğer fonların riski ve dolayısıyla getirisi düşüktür. Fakat, serbest bir fonun profesyonel yöneticisi, VİOP’ta kaldıraçlı işlemler yapmaya haizdir. Risk çok yüksektir fakat getiri oranları da bir o kadar caziptir. İşte futbolculara vadedilen getiri oranları da serbest fonlara ilişkindir. Peki ne kadar getiri? 

Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu (TEFAS) verilerinde serbest fonların ne kadar getiri elde edebildiğini görüyoruz. Getiriler, ücretli halk kesimlerinin aklının alamayacağı oranlarda olabiliyor. Mesela, günlük yüzde 10’a varan getiri de mümkün, aylık yüzde 60’ın üzerinde getiri de mümkün, yıllık yüzde 1000’in üzerinde getiri de. Yani, futbolculara dönüp, “böyle getiri oranlarına inanılır mı” demeden önce serbest fonların nasıl çalıştığını bilmek gerekiyor. Eğer yeterince paranız varsa böyle fonlara girip, paranızı yılda 10’a katlamak mümkün. 

AMA ZARLAR HİLELİYSE?

Serbest fonlar, Yatırım Fonlarına İlişkin Tebliğ’in yayınlandığı 2014’ten bu yana var. Fakat o zamandan 2022’ye dek, bu fonlardaki çok yüksek risk nedeniyle, minimal ölçeklerde yatırım yapılıyor. Kumarhane gibi düşünelim; rulette kırmızıya oynarsanız, yarı yarıya kaybedersiniz ama kazandığınızda paranızı ikiye katlarsnız. Fakat kırmızıya değil de tek bir numaraya oynarsanız, yüzde 97 oranında kaybedersiniz ama kazanırsanız paranızı 37’ye katlarsınız. Yani risk ne kadar yüksekse getiri de o kadar yüksektir. Peki ya rulet makinası hileliyse? Siz hangi numaranın kazanacağını biliyorsanız? 

İşte VİOP’ta dönen tezgah da bunun neredeyse aynısıydı. 1’e 20 kaldıraç oranlarıyla gözünü karartıp borsaya giren fon yöneticileri de borsada dönen tezgahtan haberdar olduğu için rahattı. Seçil Erzan da bu piyasanın içindeki biriydi. Bu ganimetten pay almayı kafasına koymuştu. Fakat Türkiye’nin seçim atmosferini analiz edebilecek yetenekte de değildi. 

FONLAR BÜYÜYOR 

1’e 20’lik kaldıraç oranlarıyla işlem yapmak cesaret işidir, fakat ya manipülasyonu biliyorsanız? Yani zarlar hileliyse? Tezgahı bilenler milyonlarına milyon katıyordu. Yeter ki, seçime kadar dövize gidilmesin, TL’de kalınsın diye yapıldı bunlar. Kişiye özel serbest fonlarla parasına para katan rantiye sınıfı, döviz satın almayarak ama paralarını döviz cinsinden de katlayarak seçimlere kadar hareketsiz kaldılar. 

2022 Ekim ayı geldiğinde, iktidar artık seçimlerin son virajını dönmeye hazırlanıyordu. TCMB’ye verilen talimatla faiz indirimleri yeniden başlatıldı. Enflasyonun yüzde 85 olduğu Ekim 2022’de politika faizi yüzde 12’den yüzde 10,5’e 150 baz puan düşürüldü. Kasım’da bir 150 baz puan daha. Aralık’ta 50 daha… 

Geniş kitlelere “Nas var nas” masalı anlatılırken, dövizin patlayacağını anlayan rantiye takımına da serbest fonlar önerilecekti. Böylece “nitelikli olmayan küçük yatırımcılarımız” fonlara, “nitelikli büyük yatırımcılarımız” serbest fonlara deyim yerindeyse hücum etti. Bu fonlar artık parası olan herkesin dilindeydi. Fonlara olan talep dehşet verici hızla artıyordu. TEFAS verilerine göre 6-13 Kasım haftasında toplam işlem hacmi 24,8 milyon dolar olan yatırım fonlarının, 14-21 Kasım haftasındaki toplam işlem hacmi 368,4 milyon dolara çıkacaktı. 2022 yılının ilk 11 ayında yatırım fonlarının günlük ortalama işlem hacmi 6,6 milyon dolarken, 2023 yılının ilk 11 ayında bu tutar 100,5 milyon dolara çıktı. Geçen yıla göre yatırım fonlarının işlem hacmi 18 kat artacaktı. Sadece 1 yılda yüzde 1800’lük büyüme, fonların değer kazanmasını da sağlıyordu. Kasım’dan bu zamana dek, işlem hacminin doruk noktasına ise 8-15 Mayıs Haftası’nda yani seçim haftasında 160 milyon dolarla ulaşıldı. Çünkü seçimler yaklaşırken en son istenen şey, dolar kurunun artması olacaktı. Önlemi, rantiye takımına sunulan fahiş getirilerle alındı. Dolar kuru seçimden sonra serbest bırakıldı. Tabii, fonlara böyle hücum edildiğinde, Borsa da uçuyor, böylece serbest fonlardaki kaldıraçlarla aylık bazda kar oranları yüzde 100’ü aşıyordu. 

PARA TEFECİLERDEYDİ

Seçil Erzan’ın da yaptığı buydu. Bu fonlara katılanlara birer ISIN kodu veriliyor, Seçil Erzan da, belge niyetine verdiği kağıtlara ISIN kodlarını yazıyordu. ISIN kodunu gören yatırımcılar rahatlıyor, o kodun bir güvence olduğunu düşünüyordu. Her katılımcının birer ISIN kodu bulunuyor, bu kod fondaki payınızı tespit etmek için kullanılıyordu. Fakat Aralık 2022’de Seçil Erzan’ın yazdığı ISIN kodları uydurmaydı. Yani bu seferki fon hayaliydi. Ama öncekiler… 

Öncesinde, Ekim 2022’den itibaren seçime kadar serbest fonlar deyim yerindeyse patladı. Ekim 2022’de yatırım fonlarında toplanan paranın büyüklüğü 45 milyar lirayken bunun yüzde 14’üne karşılık gelen 6,2 milyar lirası Serbest fonlardaydı. Seçim ayı olan Mayıs’ta yatırım fonlarının toplam büyüklüğü 130 milyar liraya çıkmıştı. Fakat asıl büyüme serbest fonlarda yaşanacaktı. Serbest fonlar, Ekim’den Mayıs’a kadar 6,2 milyar liradan 74,4 milyar liraya ulaştı. Bu fonlardaki sadece 7 aylık büyüme oranı yüzde 1200’dü. 

Haliyle, Aralık 2022’de herkes fonlara akın ederken, Erzan da fondan bahsedince, müşterilerin toplanması gayet kolay olmuştu. Günün sonunda anlaşıldı ki, hayali fona giden paralar, Seçil Erzan’ın borçlu olduğu tefecilere gitmişti. Arda Turan’ın parası fonda değil tefecilerdeydi. 

Fakat tüm bu hikayeye bakınca, dolandırılan sadece Arda Turan mıydı? Ekonomi üretme, tüketme ve bir bölüşme işidir. Sistem birilerine yüzde 1000’lere varan getiriler sunuyorsa, bu ancak başkaları yoksullaşırken yaşanabilir. Aslında hepimizin alım gücü, seçimler iktidarın arzu ettiği ortamda geçebilsin diye, bir rantiye takımına dağıtılıyordu. Bu nedenle aslında hepimiz Arda Turan’dık.