Yeni yılda soldan soldan

Soru beylik; “Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” Karşılamaya hazırlandığımız 2010 yılı, İsveç için genel seçim yılı olacak. Aralık ayının şu son günlerinde, 18 yaşın üzerinde, aşağı yukarı ülkenin seçmen kitlesini temsil ettiği düşünülen 1020 İsveçli, az önce geçen beylik soruyu net üzerinden bir araştırma şirketi için cevapladı ve 2009’un son seçim araştırmasının sonuçları yayımlandı. Dokuz ay sonra seçmenin karşısına çıkacak olan partiler de yılsonu karnelerini teslim almış oldular.
Buna göre dört yıldır iktidarda olan sağ koalisyonun lider partisi, Muhafazakâr Parti, oy kaybetmiş. İsveç’in solu toparlanmış. Bu tablo aslında, İsveç demokrasisinin bir değişmezi. Dönem dönem İsveç’i, sağcılar yönetse de İsveçli sosyal demokratlar, gelip yine iktidara oturuyor. United Minds şirketinin yaptığı aralık ayı seçim araştırmasını bu yazıya konu yapan ise başka bir sebep. İsveçli ırkçıların partisi İsveç Demokratları, bu araştırmanın sonuçlarına göre, Muhafazakâr Parti’nden oy çalmayı başarmış. Önümüzdeki eylül ayına kadar bir değişiklik olmazsa ve araştırma sonuçları sandıktan aynen çıkacak olursa sağıyla soluyla İsveç, hükümet kurmak için ırkçıların kucağına oturmuş olacak.
Şimdiye kadar İsveç’te hiçbir sağ ya da sol parti “Ben ırkçılarla birlikte çalışırım” açıklaması yapmış değil. Hatta siyaset arenasındaki bütün partiler, ırkçı partinin söylemlerinin kabul edilemez olduğunu belirtiyorlar. Irkçı parti İsveç Demokratları, deli saçması istemleri arasında en çok tepki toplayan nokta ise ülkedeki bütün yabancı kökenli insanların hemen yarın kapı dışarı edilmesi yer alıyor.
Üniversite öğrenciliği sırasında, bir dönem bulunduğu İngiltere’de, kara saçları ve siyah gözleri yüzünden Nazilerden dayak yiyen İsveç’in Başbakanı ve Muhafazakâr Parti’nin lideri Fredrik Reinfeldt, partisinin oy kaybetmesini paniklemeden kabullendi. Araştırma sonuçlarını değerlendiren Başbakan Reinfeldt, “Yüksek reform temposu tutan hükümetler cezalandırılır” dedi ve “Değişiklik, acı verebilir ama bir ulus için uzun vadeli amaçlara hizmet eder” diye durumu özetliyi verdi. Sağ koalisyonu oluşturan diğer partiler, Halk Parti’nin, Merkez Parti’nin ve Hıristiyan Demokratlar’ın oy oranlarında küçük artışlar olsa da bu durum, ne İsveç sağına ne de soluna yaramıyor. 2009 Aralık ayı seçim araştırması, ırkçı partinin yüzde 7,1 ilerleme kaydettiğini gösteriyor.
Sağcı hükümetin partileri, yapılan siyasi yorumlara göre, İsveç’in Avrupa Birliği dönem başkanlığını çok doğru kullanamadı. AB başkanlığı boyunca, İsveç’in öne çıkan tek başarısı, Avrupa Birliği anayasasında yapılan değişiklikleri iyi götürmesi oldu. Ancak bu, İsveçli seçmenlerin çok da takdirini kazanmadı. İsveçli seçmenleri asıl ilgilendiren ekonomik kriz ve iklim değişikliğinin önlemesi konusunda çok iyi bir resim sunamayan hükümet, oy oranlarında açık ara fark yaratamadı.
Sağ koalisyonların kısa dönem iktidar süreçlerinden sonra, bir sonraki seçimde yine hükümet olmaya alışkın olan İsveç’in solcuları, ırkçı partinin oy oranlarındaki yükselişi ne oranda ciddiye alıyor anlaşılamadı. 2010’daki seçimler için birleşip bir blok oluşturan Sosyal Demokrat Parti, Sol Parti ve Çevre Partisi, seçim çalışmalarını birlikte yürüteceklerini açıklamışlardı. Nisan 2009’dan beri açıklanan seçim araştırmalarının her biri, İsveç’teki sol partilerin seçim ittifakına gitmelerinin sola oy kazandırdığını gösterdi. İsveç için genel seçim yılı olacak 2010’da, Danimarka’da sosyal demokratların yaşadığı gibi bir sürpriz belki bu sefer İsveçli solcuları bekliyor. Danimarka’da bugün iktidarda olan sağ koalisyon, “Hiç sevmiyoruz” dediği ırkçı partinin destek oyuyla o liderlik koltuğuna oturdu. İsveç solunun 2010 seçim sınavı, kuzey demokrasilerinin kaderini yazacak.