Daha kaç kişinin ölmesi gerek: Bu kazaları durdurun

Mustafa BİLDİRCİN

Zeren Ertaş’ın Aydır’da KYK yurdunda hayatını kaybetmesinden ders almayanlar tedbirsizliği sürdürüyor. TBMM’de, “Yurtların bakım onarımı” için teklif edilen ek ödeneğin AKP ve MHP oylarıyla reddedildiği hafta öğrenci yurtlarında iki asansör kazası kamuoyunu korkuttu. Öğrenci yurtlarında birbiri ardına yaşanan kazalar, Gençlik ve Spor Bakanı Osman Aşkın Bak’ın, “Yurtlarda her ay periyodik bakım yapılıyor” iddiasını da yalanladı. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçesi 3 Kasım'da TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilirken 4 Kasım’da Muş’taki, 5 Kasım’da ise Rize’deki KYK yurdunda asansör kazası meydana geldi.

Gençlik ve Spor Bakanlığı 2024 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu toplantısı, Zeren Ertaş’ın yaşamını yitirmesine yol açan asansör faciasından ders alınmadığını ortaya koydu. Bütçe görüşmelerinde muhalefet tarafından, “Öğrenci yurtlarının bakım ve onarımlarının yapılması” amacıyla bakanlığın bütçesine 100 milyon TL'lik ödenek eklenmesi talebi, AKP ve MHP oylarıyla reddedildi.

BİRBİRİ ARDINA KAZALAR

Gençliğin güvenliği için 100 milyon TL’lik ek ödenek esirgenirken öğrenci yurtları peş peşe yaşanan asansör kazaları ile gündeme oturdu. Gençlik ve Spor Bakanı Osman Bak, asansörlerin bakımlarının yapıldığını söylese de Muş'ta bulunan Kredi ve Yurtlar Kurumu Sultan Alparslan Kız Öğrenci Yurdu'nda arızalanan asansör iki kat arasında asılı kaldı. Asansörün içerisinde mahsur kalan iki öğrenci güvenlik görevlileri tarafından kurtarılırken astım hastası olduğu belirtilen bir öğrenci hastaneye kaldırıldı.

Bir asansör kazasının da Rize Ayder KYK Yurdu’nda yaşandığı bildirildi. Yurtta hizmet veren asansörlerden biri, bulunduğu kattan zemin kata düştü. Yurttaki öğrenciler, asansörün, “Halatları değiştiği” gerekçesiyle bir süredir kullanım dışı olduğunu, kazanın yaşandığı gün çalıştırılmaya başladığını öne sürdü.

Öğrencilerin kendi imkanları ile asansörden çıktığı bildirilirken olayla ilgili idari soruşturma başlatıldı. Valilikten yapılan yazılı açıklamada şunlar denildi: "Vali İhsan Selim Baydaş, yaptığı inceleme ve görüşmeler sonucunda konuyla ilgili olarak idari soruşturma başlatıldığını, Ayder Yurdu ve ilimizdeki tüm yurtların asansör, yemekhane ve diğer problemleri ile bizzat ilgileneceğini ve yaşanan bu olayla ilgili varsa sorumluların görevden el çektirileceğini ifade ermiştir. Konu tüm yönleri ile Valiliğimizce hassasiyetle takip edilmektedir."

PSİKOLOJİMİZ DARMADAĞIN  

Yurtta kalan öğrencilerin anlattıkları da ihmalleri gözler önüne serdi. Öğrenciler, şunları söyledi: “Hemen asansörün bulunduğu zemin kata koştuk. Güvenlik görevlileri, asansörde kimsenin olmadığını söylese de asansörden çıkan arkadaşlarımızı gözlerimizle gördük. Bir arkadaşımızın ayağının kırıldığını söylediler. Bir başka arkadaşımız da arka kapıdan çıkarılarak asansöre bindirildi. Diğer yurtlarda yaşananlar nedeniyle zaten darmadağın olan psikolojimiz şimdi daha da bozuldu. Bu yurttaki asansörler sürekli arızalanıyor zaten. Üç asansörden en az biri, arıza nedeniyle kapalı olurdu.”

PARA VAKIFLARA GİTTİ

Yaşanan kazaların ardından ise gözler, bakanlığın bütçe kullanım tercihlerine çevrildi. Bakanlık, “Kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler” adı altında vakıf ve derneklere 2020-2022 döneminde toplam 1 milyar 110 milyon 425 bin 658 TL aktardı. Ocak 2011-Haziran 2023 yatırım programında bakanlığa ait 46 adet stadyum projesi bulunduğu ifade edilirken toplam maliyet ise kayıtlara, 5 milyar 330 milyon 631 bin TL olarak geçti.

Bakanlığı’nın faaliyet raporlarının “Zayıflıklar” bölümünde yurtların fiziksel gelişiminin tamamlanamamasına dikkat çekildi.

∗∗∗

SON 11 GÜNDE 9 KAZA

Muş ve Rize’deki yurtlarda yaşanan kazaların yanı sıra KYK yurtları son 11 günde toplam dokuz asansör kazası ile anıldı. Kamuoyunda büyük tedirginliğe yol açan asansör kazaları şöyle sıralandı:

BARTIN: KYK Ağdacı Öğrenci Yurdu’nda asansör üçüncü kattan eksi birinci kata düştü.

GİRESUN: KYK Esma Hatun Öğrenci Yurdu’nda sekizinci kattan beşinci kata düşen asansörde öğrencilerin mahsur kaldığı öğrenildi.

ORDU: Kız Öğrenci Yurdu’nda asansör kayarak zemine çakıldı. Asansörün düşmesinden yaklaşık beş saniye önce asansörde mahsur kalan dört öğrenci arkadaşları tarafından kurtarıldı.

GÜMÜŞHANE: KYK Zeynep Ana Kız Öğrenci Yurdu’nda öğrencilerin içinde bulunduğu asansör bir anda beşinci kattan üçüncü kata indi.

KONYA: Ilgın Meslek Yüksekokul Erkek Yurdu'nda arızalanan asansörde mahsur kalan öğrenciler arkadaşlarının yardımı ile kabinden çıkarılabildi.

NEVŞEHİR: KYK Ayşe Humasah Sultan Kız Öğrenci Yurdu’nda üç öğrencinin içerisinde bulunduğu asansör üç kat aşağıya kaydı.

SİVAS: KYK Binali Yıldırım Yurt Kampüsü'ndeki 10 bin kişilik kız öğrenci yurdunda içerisinde bir öğrenci olan asansör arızalandı. Öğrenci, arkadaşlarının yardımı ile asansörden çıkabildi.

∗∗∗

GÜVENLİKTEN FERAGAT

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Yener, kalabalık nüfuslu yerlerde kullanılan asansörlerin bakım onarımı konusunda özellikle hassas olunması gerektiğinin altını çizdi. Ödenek yetersizliği nedeniyle güvenliğin gözden çıkarıldığı yönündeki iddiaları anımsatan Yener, bu durumun kabul edilemez olduğunun altını çizdi. Üretim, denetim ve kontrol aşamaları düzgün yapılan bir asansörün kaza yapmasının söz konusu olamayacağını vurgulayan Yener, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Tüm süreçleri eksiksiz ve düzgün yürütülen bir asansörün kaza yapması ancak olağanüstü bir durumda mümkün olur. Asansörler, tasarım aşamasında can güvenliğinin en üst seviyede tutulduğu cihazlardır. Güvenlikten imtina etmek, candan imtina etmektir. Mühendis arkadaşlarımızı, bakım ve muayene kuruluşlarında çalışan arkadaşlarımızı, mühendislik gereklerini yerine getirmeye ve arkasında duramayacakları işin altına imza atmamaya davet ediyorum. Öte yandan, mühendislik arkadaşlarımızın özlük hakları ile ilgili de düzenleme yapılmalıdır.”

MUAYENE OYUNU

Asansörün işleyişinde önemli rolü bulunan ve muayene sırasında kontrol edilen kontrol aksamının bir asansörden diğerine gezdirildiğini belirten Yener, “Bir asansör yeşil etiket aldıktan sonra o güvenlik çıkartılıyor” diye konuştu.