Grinch: Dindar bir hayal dünyası
Dr. Seuss’un (Theodor Seuss Geisel) çocuk kitabında yarattığı mitolojinin en iyi uyarlaması 1966 Chuck Jones’un yirmi altı dakikalık televizyon çizgi filmi idi. Ardından biraz zorlama ile uzatılarak daha doğrusu çekiştirilerek hikâye 2000’de Jim Carrey’nin oynadığı Ron Howard’ın çektiği sinema filmine dönüştürüldü. Noel zamanı izlemesi gelenekselleşen bir filme dönüşen bu Grinch’lerin son olması gerekirdi. Ancak yetmemiş olacak ki Grinch bu sefer de bir Illumination Entertainment ürününe dönüşmüş olarak karşımızda. Üstelik içini dolduracak geniş hikâye malzemesi olmamasına rağmen gene normal film uzunluğunda.
Illumination’ın kötü bir animasyon stüdyosu olduğunu düşünmüyorum ama hâlâ yaptıkları işleri beğenmiyorum. Bence Dr. Seuss’un Lorax’ını mahvettikleri gibi Grinch’ini de mahvetmişler. Grinch filminin senaryosu gibi karakterleri de sıkıcıydı. Her şeyden önce Grinch olması gerektiği kadar kötü değildi. Grinch’i sevimli hale getirmek oldukça saçma bir tercih olmuş. Köpeğinin saçını okşayarak saçına şekil veren, bir geyiği ailesine kavuşması için serbest bırakan Grinch olur mu hiç? Bu ekip her seferinde animasyonun çocuklar için olduğunu düşünerek basit işler yapıyor.
Dr. Seuss’un yarattığı karakterlere sahip olan, ana hatları aynı tutan Grinch’in onlarca kez hikâyesini duymuşsunuzdur, bilmeyenler için kısaca özetleyecek olursam; Grinch Whoville’de yaşayan insanların kalbinden daha küçük kalbe sahip, kıskanç, nemrut birisi. Kasabadaki herkesin Noel hediyelerini, süslemelerini, ağaçlarını çaldıktan sonra insanların buna rağmen hâlâ Noel’i kutladıklarını görünce Noel’in hediyeler, dekorasyon ve ağaçlarla ilgili olmadığını bundan daha fazlası olduğunu anlıyor. Böylece kalbi büyüyen ve huzura eren Grinch Noel şarkılarıyla kutlama yapan Wholuların arasına karışıyor.
Hıristiyan bayramı olan Noel’in, pagan gelenekleri, İsa ve Tanrı ile direkt ilişkisi modern zamanlarda daha global bir hale dönüştürülerek ekonomiye can veren ticari tüketim haline sokuldu. Who’da yaşanan hikâyede meselenin bu materyalist boyutu eleştirilerek ‘Grinch Noel’i çalmadı, o sadece eşyaları çaldı’ demeye getirmekte. Tabi hikâye bunu yaptıktan sonra İsa konulu Noel ilahileri söylemeleriyle beraber verdikleri bu mesajın temeline kocaman bir Hıristiyan propagandası yerleştirmiş oluyor. Hollywood aile, çocuk, Noel filmlerinde çoğunlukla politik bir mesaj aranır ve aranınca da illaki bulunur. Filmler ya tutucuların benimsediği bir konuda propaganda üretir ya da tam tersi demokratların. Bu bakış açısıyla Grinch’in filmine baktığımızda filmin gizliden ortaya koyduğu dini önerileri görmemek imkânsız.
Hıristiyanların kullandığı birkaç kalıp vardır ‘Grinçleşme, Grinçlik yapma’ yani umuda, neşeye ve en önemlisi İsa’ya dön, demeye getirirler. Kimdir bu Whoville’de yaşayan Wholular. Sürekli Noel ilahileri söyleyen Hristiyan olan bir ahali. Peki aralarından Hıristiyan olmayan Wholu var mı? Agnostik olan, Budist olan, Müslüman olan, Yahudi olan? Grinch’in Noel’e karşı oluşu ve bu insanlardan izole bir şekilde yaşıyor oluşunun, kalbinin diğer insanlardan küçük oluşunun filmde getirdiği izahat Grinch’in bir yetimhanede büyümüş olması. Bu bence yeterli değil. Belki Grinch Hristiyan değildir. Belki toplumdan uzakta, soğuk bir mağarada kendine kurduğu hayat aslında dinsel bir özgürlük alanıdır. Sonuç olarak eleştirdiği tüketim toplumunun bir parçası konumuna düşen film, bu evrensel hayal dünyası için fazla dindar.