İş akdimi tek taraflı fesih edebilir miyim?
İşveren çalışma koşullarını tek taraflı olarak değiştirebilir mi? Değişen çalışma şartlarını işçi kabul etmezse ne olur? Çalışan bu durumda ne yapmalı? Fazla mesai serbest zaman farkı nedir?
SORU: Merhaba İrfan Bey
Meslek kolumuz IT, çok uluslu bir firmada çalışmaktayım. Firma yetkilileri operasyon işinin doğası gereği fazla mesai yapılabileceği ve bunu serbest zaman olarak kendimizin ayarlayabileceğini ilettiler ve fazla mesailerimizin yıllık pirime yansıtılacağını söylediler ( tabii ki miktar belirsiz şirket ne kadar çok kazanırsa bizde kazacakmışız). Bu arada serbest zaman kullanımı ile ilgili de bir ölçüt yok yani nöbet tutuğumuz bir hafta fazladan X saat çalışabiliriz ama bunun talep edeceğimiz bir yer yok. Bu değişiklik sonrası veya öncesi benim iş akdimi tek taraflı feshetmem mümkün olur mu ihbar yükümlülüğü olmadan? Bunu yazılı belge olarak verdiler. Bu işlemi başlatmadan başvurabilir miyim?
CEVAP: Merhaba Sayın Okuyucumuz,
Öncelikle serbest zaman kullanımı konusunu açmamız gerekiyor sanırım. İş kanununda serbest zaman kullanımı şu anlama geliyor. İşveren işçiye yaptırdığı fazla mesaiyi ücret olarak ödemeyip bu mesainin karşılığında ona izin verirse bu izine serbest zaman deniliyor. Tabii ki serbest zaman işçiye dayatılamıyor yani işçinin bu konuda işverenden gelen teklifi kabul etmesi gerekiyor. Şimdi siz hem serbest zaman kullanımından hem de fazla mesainin prim olarak yani bir tür ücret olarak size ödeneceğinden söz ediyorsunuz burada bir karmaşa var sanırım ona açıklık kazandırmak gerek. Yani hem serbest zaman kullanımı hem fazla mesai ücreti olmaz.
Diğer taraftan işverenin iş sözleşmesi veya çalışma koşullarında bir değişiklik yapmak istediğinde bunu işçiye teklif edip 6 işgünü içinde işçiden yanıt alması gerekiyor. Yani değişiklikler tek taraflı bir kararla uygulanamıyor. İşçinin kabul etmediği değişiklikler işçiyi bağlamaz. Ancak işverende bu değişikliklerin gerekli olduğu gerekçesiyle tazminatını ödemek koşulu ile işçinin işine son verebilir.
***
Fazla mesai hesaplaması doğru mu?
SORU: İyi günler İrfan Hocam Ben sabah 08.00 akşam 18.00 öğlen 1 saat mola yaparak günde 9 saat net olarak çalışıyorum. 5 günde 45 saat buna karşılık işveren fazla mesailerimi hesaplarken saat ücretini 7,5 saat yerine 9 saate bölerek hesaplıyor bu uygulama doğru mu?
CEVAP: Merhaba Sayın Okuyucumuz,
Bu konuda genel kabul görmüş uygulama brüt ücretin 225 saate bölünmesi şeklindedir. Yani 9 saate değil 7,5 saate bölmek suretiyle hesaplama yapılması gerekir. Dolayısı ile işyerinizde yapılan uygulama doğru değildir.