Kalabalıkların kötülüğü

Siyasal İslamcı hareketin ve AKP iktidarının önemli özelliklerinden biri, kötülüğü örgütleme ve toplumsallaştırma yeteneğine sahip olmasıdır. Başarılı olmalarında bu özellikleri önemli bir rol oynar. Toplumun en geri, en ilkel ve cahil kesimlerine seslenme ve onları harekete geçirme kapasitesidir. Geleneksel ideolojilerin, dinin etkisi altındaki eğitimsiz yığınların ülkede iyi, güzel, modern, aydınlık olan her şeye karşı duydukları ilkel tepkilerden beslenme becerileridir. Bu yanıyla siyasal İslamcı hareket, aşağıdan yukarıya doğru gelişen sivil faşist hareketlere benzer. İslamcı terminolojide bunun adı “milli irade” ya da “milletin değerleri” diye ifade edilir.

Peki, kalabalıkların iyi, gelişkin ve modern olan kişi, kurum ve değerlere düşmanlıklarının altında sınıfsal bir tepki yok mudur? Elbette var. Ancak, bu tepki her zaman pozitif bir anlam taşımaz. Alt sınıfların aldığı tutum her zaman iyi ve doğru oldukları anlamına gelmez.

Diğer bir ifadeyle; AKP’ye destek veren ya da örneğin 12 yaşındaki bir çocuğa tecavüz eden Uşşaki Tarikatı lideri Fatih Nurullah Efendi’ye biat eden toplum kesimleri arasında, ağırlıklı olarak yoksulların ve alt sınıfların bulunması bu kötülüğün niteliğini değiştirmiyor. Tam tersine bu durum, kötülüğü büyüten ve onu daha acımasız hale getiren bir rol oynar.

Siyasal İslamcı iktidar, yoksulluğa, dışlanmışlığa, kenara itilmişliğe karşı gelişen içgüdüsel sınıfsal tepkiyi, insanlığın ilerici birikimine, akılcılığa ve bilimsel değerlere, cumhuriyet ve modernitenin kazanımlarına yönelik yıkıcı bir düşmanlığa dönüştürebilir. Nitekim öyle de yapıyor

Böylece, yoksulluğun ve dışlanmanın gerçek nedenlerini de gizliyor. Sınıfsal adaletsizlik ve dinci sermaye düzeninin üzerini yeşil bir şalla örtüyor.

EMEKÇİLER HEP HAKLI MIDIR?

Siyasal İslamcılar ve onların bu tarihsel dönemeçteki örgütlü iktidarı, kötülüğü hem siyasallaştırıyor hem de toplumsallaştırıyor. Ancak, kötülüğün toplumun büyük ya da anlamlı bir kesimi tarafından benimsenmesi onu daha katlanılabilir ya da demokratik yapmıyor.

Evet, tarih bir anlamda sınıf mücadeleleri tarihidir. Elbette sınıf mücadeleleri toplumsal ilerlemenin dinamosudur. Bundan kuşku yok. Bu anlamda, kapitalist toplumlarda da işçi sınıfı, -tanımı zaman içinde değişse de- belli bir soyutlama düzeyinde ve tarihsel ve sosyolojik bakımdan değişimin öncüsü olan devrimci bir sınıftır.

Ancak, işçi sınıfı ve emekçiler tarihte çoğu kez devrimci bir rol oynamaz. Bilinmeli ki, yoksullar ve alt sınıflar çoğu zaman devrimlerin ya da ilerici atılımların kitle tabanını da oluşturmaz. Oluşturmuyor da. Dahası işçi sınıfı, Allah vergisi bir devrimciliğe sahip değildir. Bazı uvriyerist eleştirileri göze alarak şunu belirtmeliyim ki; işçi sınıfı dâhil, toplumun emekçi ve yoksul kesimleri çoğu kez gericiliğin ya da faşizmin kitle tabanını, hatta vurucu gücünü oluşturabilirler. Nitekim Nazi hareketinin kitle temeli ve vurucu kadroları bu kesimlerden oluşuyordu.

Yoksulluk, genel olarak “emekçi” denebilecek bir toplumsal kategoriye sahip olmak, önsel bakımdan haklı ve doğru yerde bulunmak anlamına da gelmiyor. Tam tersine, bu kesimler toplumsal tarihte çoğu kez, köklü bir egemen sınıf ideolojisi olan din, gelenekler, yerleşik değerler vb. gibi nedenlerle, zorbaların ve hakim güçlerin hizmetine girer. Ancak, solun romantik tutumu ve devrimci edebiyat çok saf ve iyi niyetli olduğu için, “emekçi” ya da “yoksul” söz konusu olduğunda akan sular durur, gerçeklikten kopulur.

Ne diyelim; bu da bizim “kusurumuz” olsun. Ancak önemli bir kusurdur, bu da unutulmasın.

Burada bir parantez açarak belirtirsek eğer; kendi sınıfını seçme özelliğine sahip yegane toplumsal kesim olan aydınların tarihsel rolüne üzerinde yeniden düşünmek ve Mahir Çayan’ın “ideolojik öncülük” kavramı üzerinde bir kez daha durmak gerekebilir. Bu notu düşüp geçelim.

Bugün Türkiye’de dinci-faşizan rejimin belli bir toplumsal desteğe sahip olması, ona tarihsel, siyasal ve ahlaki bir üstünlük sağlamıyor. Bu konuda liberallerin yarattığı bilinç kirliliğinden, demokrasiyi hiçe sayan “milli irade” safsatasından bir an önce kurtulmak gerekiyor. Dünyanın hiçbir ülkesinde bir diktatörün kitle desteğine sahip olması, ona meşruiyet kazandırmıyor.

YÜZ YILLIK HESAPLAŞMA

Siyasal İslamcı hareket, yüz yıllık rövanşı almak için tarihsel bir fırsat yakaladığını düşünüyor. Bu nedenle insanlığın bütün ilerici birikimine savaş açıyor ve üzerine çöktüğü ülkeyi yağmalanacak bir ganimet alanı olarak görüyor. İslamcı hareket, henüz yeni rejimin kuruluşunu tamamlayamadığı için, AKP iktidarının sosyo-ekonomik dayanaklarını oluşturmaya ve böylece kalıcılaştırmaya çalışıyor.

Diğer bir anlatımla; AKP iktidarı yıktığı cumhuriyetin yerine yenisini bir türlü kuramıyor. Bu durum siyasal ve toplumsal krizi derinleştiren en önemli etkenlerden birini, hatta başlıcasını oluşturuyor. Ülke adım adım bir çatışma ortamına, dahası iç savaşa sürükleniyor. Nitekim İslamcılar bunun farkında ve hazırlık yapıyor. Fakat sol, 1970’li yılların hala taze olan anılarına ve deneyimlerine karşın bu durumu sadece seyrediyor.

Öte yandan AKP iktidarı, karşı devrim sürecini tamamlamaya ve siyasal hedeflerini gerçekleştirmeye çalıştıkça, sermayenin genel çıkarlarını temsil etme yeteneğini yitiriyor ve giderek iktidarı elinde zorla tutan dar bir kadroya dönüşüyor. Ülke, yüz yıldır ertelenerek biriken, tarihsel, siyasal ve kültürel bir hesaplaşmaya doğru gidiyor. Eğer sol ve cumhuriyetçiler büyük bir hata yapmazsa, bu kapışmayı AKP’nin kazanma şansı bulunmuyor. Çünkü bu siyasal İslamcı partiyi iktidara taşıyan bütün iç ve dış dinamikleri köklü şekilde değişmiş görünüyor.

YARATICI YIKICILIK

Dinci, muhafazakâr ve bir bölüm merkez sağ seçmenin desteği dışında dayanacağı güç kalmayan AKP’nin ayakta kalabilmesinin tek bir yolu bulunuyor; baskı ve siyasal şiddet. O da bunu yapıyor.

Bu nedenle, önümüzdeki günler siyasetin sertleşeceği, kozların paylaşılacağı ve daha açık bir ifadeyle ülkenin kaderinin belirleneceği bir dönem olacak. Sokakların siyasal gerilim ve çatışma alanlarına dönüşeceği bir döneme giriliyor.

Dinci bir karşı devrim saldırısı altındaki ülkenin böyle bir kavşağa gelmesi kaçınılmazdı. Geciktiği bile söylenebilir.

Allahtan yaşamın diyalektiği bize iktidarların baskı ve “meşru” terörüne, aynı şiddette bir karşı koyuşun da kaçınılmaz olacağını söylüyor. İşte AKP’nin korkusu da bundan kaynaklanıyor. Toplum ya mevcut sol liderlikleri (daha doğru bir ifadeyle lidersizlik ortamını) aşacak, ya da acılı ve uzun sürecek bir karanlık döneme girecek. Ülke böyle bir kavşakta duruyor.

Bu tarihsel dönemeçte ihtiyacımız olan şey yaratıcı yıkıcılıktır. Neyi nasıl yapacağımızı düşünmek değil. İnce ayrımlar üzerinden tartışmak, sadece acı çekilen mistik seanslar anlamına gelecektir. Kaldı ki, yaratıcı yıkıcılık, siyasal ve toplumsal bir yenilenmeye yol açacak yaratıcı bir kuruculuktan başka şey değildir.

Türkiye’nin moderniteye tepki olarak gelişen gericilikle iki yüz yıllık derinliğe sahip hesaplaşmasını tamamlamadan yoluna devam etmesi zor görünüyor. Gezi Direnişi bu hesaplaşma girişimine halkın ve gençliğin verdiği bir yanıttı. Sol bu yanıtı iyi okumak zorundadır.

Sonuç olarak; İslamcıların silahlandığının artık rutin bir haber haline geldiği bu günümüz Türkiyesi’nde çok katlı ve sert bir mücadeleye/döneme hazır olmak gerekiyor. Sokağa egemen olan ülkeye de egemen olacaktır. Silahlanan İslamcı gruplar bu gerçeklikten hareket ediyor.