Sinemanın efsanevi polisinin ardından

Dave Toschi, polis ve polisiye tarihine, ortağı Bill Armstrong ile birlikte “Zodiac”ın peşine düşen kişi olarak geçmişti. Dokuz yıl boyunca 1968 ve 1969’daki cinayetleriyle Körfez Bölgesi’ni kâbusa çeviren Zodiac katilinin peşinden koştular, sonra da Toschi pek hoş olmayan bir şekilde davadan alındı. Ancak sinema tarihine “Zodiac”, “Bullitt” ve “Dirty Harry” (Callahan) serisi filmleriyle imzasını atmaktan da geri kalmadı. San Francisco Emniyet Müdürlüğü müfettişlerinden Toschi, Müdürlük’te 1952’den 1987’ye, cinayet masasında da 1966’den 1978’e kadar çalışmış, bu süre zarfında 100 cinayet davasını ele almıştı. 6 Ocak’ta, sinemada iz bırakarak bu dünyadan ayrıldı.

Şehri San Francisco gibi destansı, ama abartıyı da seven belli bir polis tipinin sinema dışında hayat bulmuş örneği, modeliydi. İki dirhem bir çekirdek, sırtında uzun bir trençkot, omuzlarında iki meşin tabanca kılıfı ile huysuz ve gösterişçi sinema-TV polislerini hepimiz biliriz. İşte San Francisco Cinayet Masası müfettişlerinden Dave Toschi, bu modelin ta kendisiydi.

Kore Savaşı’nın ardından 1953’te müdüriyette işe başladı. Hayatını değiştiren olay ise on altı yıl sonra karşısına çıktı. Zodyak Katili Körfez Bölgesi’nde beş kişiyi bıçaklamış ya da vurmuştu. Katil, yerel gazetelerin yazı işleri müdürlerine hitap eden mektuplar yolladı. Kendine ‘Zodyak’ diyordu. Mektubun yanında karmaşık şifreli, üç bölümlük bir mesaj vardı. Şifreyi iki üniversite profesörü çözebildi. Kan dondurucu mesajda Zodyak, çok eğlenceli olduğu için insanları öldürmeyi sevdiğini söylüyor ve cinayeti “en heyecan verici deneyim” olarak tanımlıyordu. Ölünce cennete gidecek, kurbanları da orada kölesi olacaktı.

Toschi 11 Ekim, 1969’da San Francisco’lu taksi şoförü Paul Stine’ın infaza benzeyen cinayetini araştırması için çağrıldı. Zodyak Katili’nin bilinen son cinayeti ve San Francisco’daki tek cinayetiydi. Dokuz yıl boyunca 2 bin 500 muhtemel şüpheliyle konuştu. 1978’de San Francisco Examiner gatetesine bir dizi isimsiz hayran mektubu yollayıp kendi çalışmasını övünce başı derde girdi. Mesajları gönderdiğini kabul etti, aptalca kendini şımarttığını söyledi.

Hiçbir zaman çözülmeyen olay ömrü boyunca aklından çıkmadı. Kırk yıl boyunca, Stine’ın öldürüldüğü günün yıldömünde, bir şey bulurum umuduyla cinayet mahallini ziyaret edip durdu. San Francisco Chronicle’a, “Polis arabasını o gece park ettiğim yerde park ederim hep,” dedi. “Etrafa bakınır, ne oldu peki diye merak ederim. Olayı tüm ayrıntılarıyla ele aldık mı? Cinayet mahallinde bir şey gözümüzden kaçtı mı? Niye yakalayamadık bu adamı? Onun yüzünden kanamalı ülser oldum.” Zaman zaman gidip filmi izlermiş ama yakalayamadı diye gene siniri bozulurmuş. Ancak, onu oynayan Mark Ruffalo’nun iyi iş çıkardığını düşünüyor.

Zodyak olayı Toschi’nin adını duyurdu ama o daha önce bir Hollywood efsanesinin, Steve McQueen’in dikkatini çekmişti bile. Aktör 1968 yapımı aynı adlı filmin kendi kurallarına göre hareket eden polisi Bullitt için Toschi’yi model aldı, onunla bir süre birlikte çalıştı. Hatta onun omuzuna taktığı meşin tabanca kılıflarının aynısını sipariş etti. “Bullitt”, San Francisco sokaklarındaki 1968 Ford Mustang GT ile 1968 Dodge Charger R/T arasındaki kovalamaca ile de hatırlanır. Tanıtımında “Kötü polisler vardır, iyi polisler vardır, bir de Bullitt vardır,” deniyordu. Yani, sert, kendini işine adamış polis, kötüleri adalete teslim edebilirdi. Aklınıza kim geldi? Dirty Harry, elbette. Toschi’nin beyazperdedeki en meşhur polisi, Clint Eastwood’un da en tanınan karakteri: Harry Callahan.

Dave Toschi uzun bir hastalığın ardından dünyaya veda etti. Öldüğünü, kızı Lunda Toschi-Chambers duyurdu. Zodyak Katili’ni yakalayamasa da, “Zodyak” ile adını sinemada ölümsüzler arasına yazdırmıştı. Toschi performansı da, zaten iyi bir aktör olan Mark Ruffalo’nun en iyi performanslarından biridir. Film o övgü mektuplarından söz etmez ama, olsun varsın. 1978’de soruşturmadan alınması ise Hollywood için engel oluşturmadı.

Güle güle, sinemanın en meşhur polisi! Cennete bir bak bakalım, kurbanları sahiden Zodyak’ın kölesi olmuş mu?