4.5 milyar TL’lik dev karartma

Sayıştay, her yıl kamu kurumlarının faaliyet raporlarında yer alan bilgileri, denetim sonuçları ile karşılaştırarak bir de Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu hazırlar. Bunun amacı da “kamu hizmeti yürütenlerin yönetsel hesap verme sorumluluklarını geliştirmesi yoluyla kamu mali yönetiminde saydamlık ve hesap verme sorumluluğuna dayalı stratejik yönetim anlayışının geliştirilmesi” olduğu ifade edilir.

2022 yılının geçtiğimiz günlerde TBMM’ye sunulan Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu’nda bir tespit yer alıyor. Başlık şu: “Bütçeden Yardım Alan Sivil Toplum Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin Değerlendirmeler…”

Başlığın öznesi olan “sivil toplum kuruluşları” denilince akla iktidarın arka bahçesi olarak nitelendirilen ve kamuya ait kaynakların cömertçe aktarıldığı vakıf ve dernekler geliyor elbette.

Sayıştay daha önceki raporlarında da eleştiri konusu olduğunu hatırlattığı bu durum ile ilgili tespite bir kez daha raporlarında yer veriyor:

“Genel Faaliyet Raporunda, bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere yer verilmesi gerekmektedir.

2020 ve 2021 yıllarında eleştiri konusu edilmesine rağmen 2022 yılı Genel Faaliyet Raporunda da bu kapsamda yardım yapılan kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin herhangi bir bilgiye yer verilmeksizin sadece yardım yapan idarelerin açıklandığı görülmüştür. Sorumluluk, mali saydamlık ve tam açıklama ilkelerinin yerine getirilmesi açısından faaliyetlere ilişkin bilgilere yer verilmesinin önemli olduğu değerlendirilmektedir.”

“Yardım yapılan kurum ve kuruluşları gizleyemezsin” deniliyor, bu yıl her yıl tekrarlanıyor ama kamu idareleri bu bilgiyi saklamayı ısrarla sürdürüyor.

KAYNAK BELEDİYELER

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, Sayıştay’ın raporunda konu edilen yıl olan 2022 yılında aktarılan tutar 4.5 milyar lira… Bunun 1,4 milyar TL’si aralarında Cumhurbaşkanlığı, TBMM, yüksek yargı organları ve bakanlıkların da olduğu merkezi yönetimden, yaklaşık 3 milyar TL’si de genel yönetimden aktarılıyor. Belediyeler, sosyal güvenlik kurumları gibi bütçe dışı kurumlar bu kategoride yer alıyor. Yani esas destek buralardan gidiyor, vakıf ve derneklere…

Bu kurumlar kamu kurum ve kuruluşlarından cari transfer dışında bina, ulaşım aracı, makine-demirbaş alımı, inşaat işi gibi sermaye niteliğindeki harcamalarını karşılamak için de karşılıksız yardım alıyor. Hatta bütçeden bunlara borç da verilebiliyor. Tutar belli, aktaran kurumların bazıları da belli ve milyarların girdiği kasalar sır…

KURULUŞLARIN BAZILARI

Mevzuat gereği Cumhurbaşkanlığı’nın her yıl yayımlamak zorunda olduğu Genel Faaliyet Raporu’nda 1.4 milyar TL’yi kimin aktardığı kalem kalem yer alıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı 547 milyon TL, Gençlik ve Spor Bakanlığı 339 milyon TL, Sağlık Bakanlığı 303 milyon TL, Diyanet 91 milyon TL, İçişleri Bakanlığı 69 milyon TL, Milli Eğitim Bakanlığı 41 milyon TL, Dışişleri Bakanlığı 10 milyon TL aktarmış. Bu kuruluşlara 200 milyon lirası Aile Bakanlığı’ndan olmak üzere 362 milyon TL de sermaye transferi yapılmış.

1.4 milyar TL’nin çıktığı kaynak görülüyor ancak geri kalan 3 milyar TL’nin hangi kurumlardan bu iktidarla göbek bağı olduğu bilinen sözde sivil toplum kuruluşlarına aktarıldığı bilinmiyor. Esas önemlisi de alıcı adres gizli. Bu adresler kamuoyundan gizleniyor, Meclis adına ülkenin hesabını takip etmekle sorumlu Sayıştay’dan da gizleniyor. Sayıştay ise raporuna mahcup bir ifade ile “Bu bilgilerin verilmesi önemli…” yazmakla yetiniyor.

Ülkenin emeği ile geçinmeye çalışan milyonları açlık sınırının altındaki ücretlere mahkum edilirken iktidar belirsiz adreslere milyarları cömertçe aktarıyor. Kim, kime ne kadar para veriyor bilinmiyor, tutar da her yıl katlanarak artıyor…