‘Arka bahçe’ye milyarlar akıyor

Tasarruf bir yana, karnını doyurmakta zorluk çeken milyonların attığı 31 Mart tokadının ardından iktidar “tasarruf” demeye başladı.

Geçmişte tasarruf etmediklerinin de itirafı anlamına gelen bu açıklamaların ardından öncelikle 116 bin araçlık filonun 500’ünü satışa çıkartmaya karar verdiler. Bu büyük fedakarlığın halk da çok olumlu bir karşılık bulup bulmayacağını henüz bilmiyoruz ama artık yoksulların gözü bütçeden yapılan tüm harcamaların üzerinde.

İktidarın araç, bina, makam odası gibi lüks harcamaları yapma konusundaki pervasızlığında odaklanıyor israf… İktidara yakın sermaye çevrelerine verimsiz, pahalı yatırımlar için aktardıkları dev tutarlar da ortada. Ancak geleneksel rollerinden uzaklaşarak iktidarla siyaset alanında ortaklaşan, ülkenin AKP’nin istediği çağdışı modeli benimsemesine katkı sağlayan ve bir anlamda da iktidarın oy deposuna dönüşen tarikat ve cemaatlere aktarılan milyarlar da israfın bir başka türü. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çocuklarının ve iktidarın önde gelen isimlerinin yakınlarının başında bulunduğu bu oluşumların bütçeden aktarılan kaynakları ve iktidarın rahat örgütlenip büyümeleri için açtığı alanı kullanarak birer küçük devlet modeline dönüştüğü biliniyor.

Bütçede “Kar amacı gütmeyen kuruluşlar” ana başlığı altında “Dernek, birlik, kurum, kuruluş, sandık  vb.” olarak isimlendirilen bu kuruluşlar kim, kime ne kadar kamu kaynağı aktarılıyor, bunlar arasındaki hangileri hak etmeden bu kaynaklara ulaşıyor, bu hiçbir zaman açıklanmıyor. Büyük bir sır perdesinin arkasında olan bu kuruluşlar hangi etkinlikleri, projeleri için bu tutarları almaya hak kazanıyor, bunlar da  bilinmiyor? Zaman zaman AKP’li belediyelerin faaliyet raporlarından yerel yönetim bütçelerinden bu fonlamaların bilgi kırıntılarına ulaşılabiliyor ama asıl genel bütçeden aktarılan kaynağa ilişkin  karartmayı ortadan kaldıracak yeterlilikte bir bilgiye hiçbir zaman ulaşmak mümkün olmuyor. Sorulan tüm sorular yanıtsız kalıyor. Bu oluşumların ekonomik güçlerini gösteren faaliyetleri, sahip oldukları mal varlıkları -TÜRGEV’in ABD’deki gökdeleni gibi- parça parça da olsa fikir veriyor. “Bu kuruluşlar kim, bütçeden ne kadar ödenek alıyorlar ve bunları hangi hizmetleri karşılığında alıyorlar?” bu soru bir kenarda dursun. Aktarılan kaynakların enflasyonu yaya bırakacak bir hızla nasıl büyüdüğüne bakalım.

2024’ün ilk üç ayı sonunda bu kalemden aktarılan tutar tarihi bir rekor kırdı. Ocak ayında 1.1 milyar lira, şubat ve mart ayında 130 milyon lira aktarılarak geçen yılki rakamın katlanacağı şimdiden görüldü. Üç ayda 1.3 milyar liraya ulaşan bu kaynak aktarımının yerel seçim öncesine denk gelmesinin bir rastlantı olduğunu düşünmek fazla iyimserlik olur.

İktidar mensupları ve yandaşları kamu kaynakları ile hayalini kurdukları ihtişama, zenginliğe kavuştular. Halkın daha da yoksullaşması pahasına yapılan bu harcamalar sadece lüks arayışlarını karşılamıyor aynı zamanda oy, güç devşirerek iktidarlarını da tahkim ediyorlar. Bunu da “Arka bahçe” denilen bu gruplara aktarılan kaynaklarla yapıyorlar…

DERNEK VE VAKIFLARA AKTARILAN KAYNAK (MİLYON TL)

2006: 13

2007: 95

2008: 140

2009: 230

2010: 261

2011: 265

2012: 436

2013: 590

2014: 628

2015: 874

2016: 581

2017: 706

2018: 818

2019: 840

2020: 969

2021: 770

2022: 1400

2023: 1900