EYT’liyim ölürsem emekli maaşım kime kalacak?
Soru: Emeklilikte Yaşa Takılan (EYT) biri olarak bugünkü şartlarla ancak 10 yıl sonra emekli olabileceğim, prim günüm doldu. Bekârım hiç evlenmedim, anne-baba, kardeş yok. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde ölürsem alacağım emekli maaşı ne olacak? Devlete mi kalacak? Bunu birisine vasiyet edebilir miyim?
Cevap: Bu konu Medeni Kanunumuzun miras mevzuatı dahilinde değildir. Emekli aylığı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) mevzuatı kapsamında bağlanır. Dolayısıyla kalacak olan maaşlar, ölenin malvarlığı içindeki bir bölüm değildir. Yani miras olarak kalmaz, yasal hak olarak tesis olunur. Bu nedenle de herhangi bir kişiye vasiyetname ile bırakılamaz. SGK mevzuatına göre vefat eden bir sigortalının yakınlarının belirli prim ödeme gün şartlarını yerine getirmiş olmak kaydıyla dul ve yetim aylığı almak hakları vardır. Bu yakınlar eş ve çocuklar ile sigortalının anne ve babasıdır. Emekli aylığı vasiyet yoluyla intikal etmez. Dolayısı ile evlat edinme yoluyla ancak geride kalan bir çocuğa yetim aylığı bağlanabilir.
FİRMAMIZ DEVİR OLDU KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR MİYİZ?
Soru: Ben 2012 yılından bu yana özel bir şirkette çalışmaktayım. Geçen ay çalışmış olduğumuz şirket edinmiş olduğumuz tüm hakları başka bir firmaya devretti. Önümüzdeki ay yeni firma bizlere sözleşme sunacak. Bu durumda kıdem tazminatı alamazsınız haklarınız devam ettiğini söylediler. Bu durumda biz kıdem tazminatı alabilir miyiz?
Cevap: İşyeri devirlerinde işveren bakımından iki seçenek söz konusudur. Birinci seçenek işyerini çalışanların özlük hakları ile birlikte devretmektir. Bu seçenekte işyerini yeni devir alan işverenin de eski çalışanların kıdemlerini ve diğer işçilik haklarını üstlenmesi gerekmektedir.
Bu seçenekte işçiler bakımından tüm hakları korunduğu ve çalışma koşullarında (ücret, görev değişikliği vb.) herhangi bir değişiklik olmayacağı için işten ayrılmak ve kıdem tazminatı talep etmek gibi durum söz konusu olmaz.
Diğer seçenek ise eski işverenin işi devir ettiği tarihe kadar olan işçilerinin tüm haklarını kendilerine ödeyerek onlarla vedalaşması yani işlerine son vermesidir.
Şimdi sizin sorunuza dönecek olursak ifadenizden sizin tüm haklarınızla yeni firmaya devir olduğunuz anlaşılıyor. Ancak işyerinizi devir alan kuruluş tarafından sizlere yeni bir sözleşme sunulacağını belirtiyorsunuz. Bu durumda size sunulacak yeni sözleşmenin şartları önem arz etmektedir. Şayet sözleşme koşulları sizin aleyhinizde ve eski şartların altında öneriler sunuluyorsa bunları kabul etmek zorunda değilsiniz. İşveren bu konuda dayatmada bulunursa iş sözleşmenizi haklı nedenle sona erdirip kıdem tazminatı talep edebilirsiniz. Hukuksal süreç tazminatlarını ödenmezse başvurmanız gereken yol olmalıdır.