Günde 12 saat çalıştırılmak yasal mı?

SORU: Bir sitede özel güvenlik görevlisi olarak 12 saat üzerinden çalışıyorum. Haftada sadece 1 gün izin yapıyorum. Fazla mesai yönünden yasal haklarım nelerdir?

CEVAP: İş kanunumuza göre haftalık iş süresi 45 saattir. Bu sürenin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir ve saat başına yüzde 50 zamlı olarak ödenir. Siz haftalık iş süresini 45 saatin üzerinde çalışıyor iseniz fazla mesai hakkınız olur. Ara dinlenmeleri (çay, yemek paydosu vb.) çalışma süresinden sayılmaz. Haftada 1 gün izninizin olması yasaya uygundur. Ödenmeyen fazla mesailer için hak talep edebilirsiniz, bu nedenle iş sözleşmenizi haklı olarak sona erdirip dava da açılabilirsiniz.

Yıllık izin süresi kaç gün?

SORU: Apartman görevlimiz yıllık izninin yarısını bayram tatiliyle birleştirerek izne çıktı. Normal maaşını ve yerine bıraktığı kişiye ücret (15 günlük) verdik. 1. Görevlimize ayrıca bayram ikramiyesi de vermemiz gerekiyor mu? 2-Görevlimiz 11 yıldır çalışıyor. İzin hakkı 18 mi 20 iş günü müdür? (İzni perşembe günü bitiyor.)

CEVAP: Bayram ikramiyesi işveren tarafından işçiye sağlanmış ek bir sosyal yardımdır. Yani yasadan kaynaklanan bir ödeme değildir. Ancak bu artık bir işyeri uygulaması haline dönüşmüşse yani yıllardan beri sürekli her bayram ikramiye ödüyor iseniz ödemeyi yapmalısınız. Şayet sizin kastınız bayramda çalışması karşılığı bayram mesaisi ise bayramda çalışmayan görevlinize böyle bir ödeme yapma zorunluluğunuz yoktur.

İkinci sorunuzun yanıtı olan Yıllık izin süreleri aşağıdaki gibidir;

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara on dört günden,

b) Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,

c) On beş yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden, az olamaz.

Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

İşveren süt iznimi vermezse işten ayrılabilir miyim?

SORU: Doğum sonrası iznim bitmek üzere haftaya işbaşı yapacağım. İşverenim süt iznimi kullandırmak istemezse ne yapmalıyım? Ve işten ayrılmak istemem halinde tazminat hakkım doğar mı?

CEVAP: İş kanunumuzun konuyu düzenleyen 74. Maddesinin ilgili fıkrası aynen aşağıdaki gibidir;

“Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.”

Madde metninden de açıkça anlaşılabileceği gibi bu konu işverenin inisiyatifine bırakılmış bir konu değildir. Kadın işçiye bu izni vermek yasadan kaynaklanan bir zorunluluktur. İşveren şayet bu izni kullandırmazsa ve/veya eksik kullandırırsa bu nedenle kadın işçi iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirip tazminatını almak suretiyle işten derhal ayrılabilir.