Okul yemeği hemen şimdi!
Geçen yılki rakamlara göre Türkiye’de 2 milyonu okul öncesi eğitimde, 5,5 milyonu ilkokulda, 5,5 milyonu ortaokulda ve 6,7 milyonu lisede olmak üzere 20 milyon öğrenci örgün eğitimde.
Nüfusun dörtte birini oluşturan okul çağındaki 20 milyon çocuktan bahsediyoruz. Bütün günlerini ya da günlerinin büyük bölümünü okulda geçiriyorlar.
Peki bu sürede ne yiyor, ne içiyor, beslenme ihtiyaçlarını nasıl karşılıyorlar?
"Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı" PISA kapsamında üç yılda bir öğrencilere, öğretmenlere ve velilere uygulanan anketlerde çocuğun sosyoekonomik durumuna, iyi olma halini ve öğrenme süreçlerini etkileyen ihtiyaçlara ilişkin bulgular da elde ediliyor. Ankette öğrencilere sorulan sorulardan biri “Geçen 30 günde yiyecek alacak paranız olmadığı için kaç kere yemek yiyemediniz?”
PISA 2022’ye Türkiye’den katılan 15 yaşındaki öğrencilerin yüzde 10,8’i haftada bir, yüzde 4,8’i hafta iki veya üç kere, yüzde 1,8’i haftada dört veya beş kere, yüzde 1,9’u ise her gün ya da neredeyse her gün paraları olmadığı için yemek yiyemediklerini belirtiyor.
Yani neredeyse her 5 öğrenciden biri haftada en az bir kere parası olmadığı için yemek yiyemiyor.
Türkiye, son 30 günde haftada en az bir kez parası olmadığı için yemek yiyemeyen yüzde 19,2 öğrenci oranı ile OECD ülkeleri arasında birinci sırada.
∗∗∗
Eğitim Reformu Girişimi’nin 2020 yılı Eğitim İzleme Raporu’na göre, Türkiye’de 5. sınıf öğrencilerinin yüzde 40’ı, 8. sınıf öğrencilerinin ise yüzde 46’sı okula “her gün veya neredeyse her gün” aç gidiyor.
Derin Yoksulluk Ağı’nın araştırmalarına göre Türkiye’de 9 milyonu aşkın çocuk ciddi yoksulluk koşullarında yaşıyor. Bu çocukların ailelerinin ancak %42’si okul çantası hazırlayabiliyor. Çantalara koyabildikleri ise makarna, pilav, börek gibi yiyecekler. Bu çocukların yüzde 55’i kantinden hemen hiç alışveriş yapamıyor, yüzde 30’u ancak haftada bir yapabiliyor. Bazen de paralarını birleştirip birlikte alabildikleri yiyecekleri aralarında paylaşıyorlar.
∗∗∗
Okul çağındaki çocukların beslenmesi dünyanın birçok ülkesinde kronik bir sorun. Bunun için 2020 yılında uluslararası bir “Okul Yemekleri Koalisyonu” kuruldu. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından da desteklenen Koalisyonun ana hedefi 2030 yılına kadar dünya çapında her çocuğa okulda günlük, sağlıklı bir öğün yemek sağlamak.
Koalisyona üye toplam 96 ülke var, Türkiye yok.
Dönemin Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer geçen yıl Şubat ayında yaptığı açıklamada, ağırlıklı olarak taşımalı eğitim kapsamındaki ve pansiyonlarda kalan öğrencilerin yararlandığı ücretsiz yemek desteğinden 2022’nin başlarında 1,5 milyon öğrencinin yararlandığını, 2023 yılı sonuna kadar okul öncesi tüm öğrencilerin ücretsiz yemek desteğinden yararlanmasını sağlayacaklarını, böylece ücretsiz yemek desteğinden faydalanan öğrenci sayısını 5 milyonun üzerine çıkartmayı hedeflediklerini söylemişti.
Bu sene gönderilen genelgeyle ise uygulamanın sadece deprem bölgesindeki 11 il için devam edeceği bildirildi.
∗∗∗
Öğrenci Veli Derneği (VELİ-DER), Türk Tabipler Birliği (TTB), TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD), Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı (BAYETAV), Derin Yoksulluk Ağı, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (EĞİTİM-SEN), Eğitimciler Derneği (EĞİT-DER) geçtiğimiz günlerde “Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu”nu oluşturdular.
Koalisyon, Cumartesi günü TTB’de “Çocuklarımızın Bugünü ve Yarını İçin Okul Yemeği Hemen Şimdi!” başlıklı bir basın toplantısı düzenleyerek konuya dair taleplerini kamuoyu ile paylaştı:
“Türkiye’nin de 27 Ocak 1995’te onayladığı Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi’ne dayanarak tüm kademelerdeki okullarda eğitim gören tüm çocuklarımıza ayrım yapılmaksızın ücretsiz nitelikli bir öğün yemek ve okulda geçirdikleri süre boyunca temiz içme suyu temininin sosyal devletin görevi olduğunu hatırlatıyoruz.
Çocuklarımız başta olmak üzere yoksullukla ilişkili olarak yetersiz beslenme ve açlık sorunu yaşayan kesimlere yönelik bir ‘kamusal destek-dayanışma programı’ acilen uygulamaya konulmalıdır.
Başta siyasi iktidar olmak üzere tüm bileşenler, yetersiz beslenme ile mücadelede sorumluluk almalı ve devlet okullarında ücretsiz beslenme birincil öncelikli mesele olarak görülmelidir.”
Önemli bir konu, önemli bir girişim.
Destek olalım.