Yaptır harca, çürüt harca

AKP iktidarlarının siyasetle yakınlığı tartışmasız küçük bir sermaye grubunun çıkarları için milyonların daha da yoksullaşmasına, umutsuzluğa sürüklenmesine neden olan anlayışının en yaygın bilinen örneklerinden biri Zafer Havalimanı… Yer seçiminden kamu özel iş birliği yöntemiyle yaptırılmasına, müteahhite verilen yolcu garantilerinin yüzde 98 oranında sapmasına kadar ülke kaynaklarının yağmalanmasının simge niteliğindeki örneği bu havalimanı. Durum bu konuyu takipten vazgeçmeyen gazeteciler sayesinde tüm kamuoyuna mal olmuş durumda. Peki bu kadar mı? 

Birbiri ardına eklenen, çoğu zaman da iç içe geçen yoğun siyaset gündeminden kafasını kaldırabilenler ülkedeki vurgun, soygun düzeninin her gün yeni örnekleriyle sürdüğünü görüyor. 

Zafer Havalimanı gibi ne ticari ne sivil amaçla kullanılan başka havalimanları olduğu da biliniyor. Bunlardan biri de kentte bir havalimanı varken ikincisinin yapıldığı Balıkesir’deki Merkez Havalimanı. 

1 MİLYONLUK NÜFUSA... 

Balıkesir'in Edremit ilçesinde Koca Seyit ismiyle bir havalimanı bulunmasına karşın AKP, 2016 yılında 1 milyon yolcu hedefiyle bir havalimanı daha inşa ettirmeye karar verdi. İnşaatın başladığı yıl 1 milyon 167 bin nüfusu bulunan kente bu kadar büyük bir hedef belirlenerek yeni havalimanı inşa ettirilmesinin gerekçesi “Bütün bölgeye hizmet verecek” diye açıklandı. 2019 yılına kadar süren inşaat sırasında başlangıçta 30 milyon lira olarak belirlenen maliyet de hemen hemen tüm kamu yatırımlarında olduğu gibi iki katından fazla artarak 76 milyon liraya fırladı. 

Dönemin DHMİ Genel Müdürü Funda Ocak, “Ne gerek vardı, niye yapıldı, amaç ne?” sorularının sorulduğu inşaat sürecinde projeyi “Kağıt uçak görüntüsündeki çatısı ile özgün bir mimariye sahip bulunan terminal binası Balıkesir’imize layık muhteşem bir eser olacak” diye anlattı. Balıkesirlinin  yolcu ya da ticari uçaklar yerine alanda tek gördüğü de “Kağıt uçağa benzeyen çatısı” ile terminal binası oldu. 

TEK YOLCU UĞRAMADI 

Açıldığı günden bu yana tek bir yolcu alanı kullanmadı, tek bir uçak da iniş ya da kalkış yapmadı. Bu süreçte yöneltilen eleştiriler dönemin bakanları tarafından “Gerektiğinde kullanılmak üzere açık tutuyoruz” sözleriyle yanıtlandı. Havalimanı açık tutuldu, onlarca yer hizmetleri, kule görevlisi, teknik personel işe gelip gitti ama alana ne yolcu uçağı ne yolcu uğradı. 

AÇIK TUTMA ISRARI 

76 milyon lira harcanarak yapılan havalimanına karar veren öngörüsüz kamu yöneticileri bu kez de hatalı olduklarını itiraf yerine açık tutma konusunda ısrarcı oldu. Hava ambulans, özel jet, Jandarma Trafik Denetleme Hava Araçları ve yangınla mücadele uçuşları yapmak için açık tutulduğu ileri sürülen havalimanına gerçekleşmeyen sivil uçuşlar için “Uçak şirketleri tercih etmiyor” gibi ciddiyetsiz açıklamalar yapıldı. Sözü edilen diğer uçuşların sayısı ise bir yıl boyunca 100-200 dolayında kaldı. 2023 yılının 11 ayının sonunda sadece toplam 127 zorunlu uçuş gerçekleşti. Bunların tamamına yakınının acil durumlarda karayoluna, hatta tarlaya inebilen uçaklarla sınırlı kaldığı ifade edildi. Bu tespit de resmi istatistiklerde “Sıfır” olarak görülen yolcu rakamı ile açıklandı. 

İHALE ÜSTÜNE İHALE 

Tüm bunlara karşın alanın açık kalmasını sağlamak için kamu kaynaklarının havaya savrulmasına devam edildi. Küçük, büyük onlarca ihale ile mal ve hizmet alımı yapıldı, araçlar kiralandı.  Sadece personelin kullandığı havalimanı için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı eski Bakan Berat Albayrak’ın bir dönem genel müdürlüğünü yaptığı Çalık Holding’e bağlı Yeşilırmak Elektrik Perakende Satış A.Ş’den 1 milyon 150 bin kwh elektrik alındı. “Ulaşım ve Servis Hizmeti” ihalesi kapsamında 2023-2024 yıllarında, 3 adet minibüs ile toplam 2 bin 728 sefer yapılması için sözleşme imzalandı.  Akaryakıt, tüketim malzemeleri satın alınırken kullanılmadığı için ot basan havalimanında çevre temizliği için de para harcandı. Mal ve hizmet alımı ihalelerinin çoğu için tahmin edileceği gibi doğrudan temin ya da pazarlık yöntemi tercih edildi. 

Kamu şimdi 80 milyon liraya yaklaşan bir harcama ile inşa ettirdiği, kullanılmamasına karşın para aktarmayı sürdürdüğü havalimanı için milyonluk bir harcama yapmaya hazırlanıyor. Havalimanında meydana gelen yıpranmayı gidermek için 4.5 milyon liralık inşaat, mekanik ve onarım ihalesi açıldı.  19 Aralık günü yapılacak ihale için yine “Adres bellidir” yorumları yapılıyor. 

YANIT FATURALARDA 

Görüldüğü gibi Zafer Havalimanı ismiyle özdeşleşen rant, beceriksizlik, kasıt, israfın sahnelendiği bir başka kamu yatırımı da Balıkesir Merkez Havalimanı… Amaç birilerine kamu kaynakları ile peşkeş çekmek miydi, bu milyonluk harcamalardan kimler nemalandı, amaç nemalanmanın yanında seçmenin gözünü boyayarak siyasi çıkar da sağlamak mıydı, sorulacak çok fazla soru var. Bunlara delilli yanıtlar vermek mümkün değil ama ortada çok somut, gözden kaçırılamayacak yanıt niteliğinde bir gerçek var ki havaya savrulan ve savrulmaya devam edilen yüzlerce milyon lira…