Alevi Akademisi: İlk programın ardından
Bu köşede daha önce Alevilik ve akademi arasındaki ilişkilenmenin kendine özgü niteliklerine ve buluşabilme imkânlarına değinmiştim. İstanbul Küçükçekmece Garip Dede Cemevinde 8 Ocak 2022’de başlayan Sosyal Bilimler Perspektifinden Aleviler/Alevilik eğitim programı, bu ilişkilenme ve buluşmanın yeni bir örneği olarak geçen hafta tamamlandı. Sosyoloji, edebiyat, tarih, antropoloji, siyaset bilimi, psikoloji, iktisat, müzikoloji/etnomüzikoloji, iletişim, hukuk gibi değişik sosyal bilim alanlarında gerçekleşen bu programın amacı öğretmekten çok, Aleviliği nasıl düşünmek gerektiği ve onun tarihsel/güncel bağlamını anlatmaktı.
Bu deneyim elbette bir ilk değildi. Daha önce de çeşitli Alevi kurumlarında akademisyenlerle işbirliği içinde ve hatta bazen üniversitelerle birlikte çeşitli etkinlikler yapılmıştı. Konferans, seminer, panel gibi yaygın çalışmaların yanı sıra sempozyum/kongre gibi tematik etkinlikler de gerçekleştirilmişti. Avusturya örneğinde olduğu gibi Alevi kurumların bir kısmının bünyesinde Alevi Akademisi adıyla birimler de vardı. Başka örnekler de var kuşkusuz. En son birkaç hafta önce Alevi Vakıfları Federasyonu 1. Uluslararası Alevilik Bektaşilik Çalışmaları Bilim Ödülü başlıklı bir yarışma ile lisansüstü tezleri teşvik eden bir duyuru yapmıştı.
Bütün bunların akademi, Alevilik ve Alevi kurumların ilişkilenme biçimleri bakımından değerli çalışmalar olduğunu belirtmek isterim. Garip Dede Cemevinde gerçekleştirdiğimiz program ise birkaç bakımdan bu çabaları daha ileriye taşıyan özgün bir girişim oldu. Her şeyden önce üç ay kesintisiz olarak sürmesi önemliydi. Hem genç katılımcı arkadaşlarımızın hem de Alevi hareketi içinde 1980’li yıllardan bugüne yer almış katılımcıların istikrarlı bir şekilde programı takip etmeleri; deneyim ve düşüncelerini paylaşmaları muazzam bir katkıydı. Özellikle pazar günleri altı saat ders izlemek pek çok açıdan sorun olmasına karşın bu istikrarlı takip gerçekten çok anlamlıydı. Ders anlatan akademisyenlerin, diğer derslerin öğrencisi olmaları ve dersleri takip edenler içinde akademisyenlerin de bulunması ayrıca çok değerliydi. Her dersin sonunda katılımcıların değerlendirmelerini paylaşmaları oldukça motive ediciydi. Celal Fırat Dede başta olmak üzere GADEV kurum yöneticileri ve İsmail Yıldırım başta olmak üzere cemevindeki genç arkadaşlarımızın enerjileri programın akışına ve üretkenliğine çok ciddi bir destek sağladı.
Bu ilk programda katkılarını esirgemeyen akademik kadronun hakkını ayrıca teslim etmek gerekir. Elbette bu grup Türkiye’de veya başka ülkelerde Alevilik çalışan akademik camianın küçük bir bölümüydü. Çoğunluğu genç olan bu akademik kadronun sadece Alevi toplumunu ve kimliğini anlamak açısından değil, Türkiye akademisinin geleceğinde de önemli bir dinamik olacağını özellikle söylemek isterim. Ayrıca sonraki programlara katkıda bulunmak için nazik dayanışma mesajları gönderen çok sayıda başka akademisyen dostlarımızın olduğunu bilmek de tarifsiz güzel bir duygu.
Sosyal Bilimler Perspektifinden Aleviler/Alevilik eğitim programının ilk bölümü 16 Nisan 2022 Cumartesi günü Garip Dede Cemevinde yapılacak sertifika töreniyle tamamlanıyor. Bu etkinlikte programın katılımcıları, takipçileri, meraklıları ve dostları bir araya geliyor. Program ders metinlerinin bu yıl bitmeden kitap(lar) olarak yayınlanması hedefleniyor. Basılı yayından sonra derslerin görsel kayıtları da online erişime açılacaktır.
Bir toplumsal olgunun sosyal bilim perspektifinden konuşulmasının en önemli özelliği köşeli düşünme biçiminden uzaklaşmayı sağlamasıdır ki Alevilik üzerine tartışmalarda buna ihtiyaç olduğu çok açık. Diğer yandan insanların, toplumsal bir varlık olarak çeşitli dillere ve inançlara sahip olmasının olağan ve herkesin kimliğiyle yaşamasının bir hak olduğunu; inançlar ve diller arasında bir hiyerarşi kurulamayacağını ve dolayısıyla Alevice yaşamanın da bir hak olduğunu söylemesidir ki Türkiye’de buna ihtiyaç olduğu çok açık. Sosyal Bilimler Perspektifinden Aleviler/Alevilik eğitim programı bu genel çerçevede yeni kavramlar, metodoloji ve bilgilerle düşünme imkanını sağlamayı hedefledi. Bu ilk adımı yenileri takip edecek.