Emekli aylığım etkilenir mi?
SORU: Sigorta başlangıcım 08.11.1988, şu an itibariyle 7 bin 810 prim ödeme günüm var. 25 yıllık sigorta süresi de tamam, yaşı bekliyorum. Emeklilik tarihim 08.11.2021 (yaklaşık 2,5 yıl kaldı); ancak kendi adıma işyeri açacağım, dolayısıyla Bağkur’a geçiş yapacağım. Emeklilik tarihim değişir mi? Emekli maaşım ne kadar etkilenir? Bağkur’u ne kadar ödemem uygun olacaktır?
CEVAP: Bir kişinin emeklilik başvurusu yapması koşulunda prim ödeme konusunda son 7 yılına bakılıyor. Kişi bu son 7 yılda en çok hangi kuruma prim ödemişse o kurumdan emekli olabiliyor. 4-b, yani Bağkur koşulları daha ağır olduğundan (9 bin gün, 25 yıl prim ödemek gerek) SGK’de kalmaya özen göstermeniz gerekir. Yaşınızın dolmasına 2,5 yıl kaldığına göre, Bağkur üyeliği SGK’den emekli olmanıza engel olmaz. Ancak alt seviyeden prim öderseniz bu ortalamanıza olumsuz yansıyacaktır. Yani 4-b’den devam edecekseniz yüksek prim ödemeniz daha uygun olacaktır.
Askere gideceğim işten çıkarıyorlar ne yapabilirim?
SORU: 9 Mayıs 2018’den itibaren sigortalıyım, hafta sonu (20 Eylül 2019) işten çıkarılacağım. Ekim ayında askere gideceğim, bunu biliyorlar, beni çıkarma nedenleri kıdem veya ihbar tazminatı ödememek. İşe 5 Mart 2018 tarihinde girdim, 2 ay 4 gün sigortam yapılmadı, ne yapabilirim?
CEVAP: İşverenin sizi kıdem ve yıllık ücretli izin haklarınızın dolmasına çok az bir süre kala işten çıkarması iş hukukunda yer alan KÖTÜ NİYETLİ FESİH anlamına gelmektedir. İşe gerçek giriş tarihinizi kanıtlamak suretiyle bu haklarınızı talep edebilirsiniz. Ayrıca kötü niyetli fesih için dava açılabilir. Bunların olabilmesi için bir hukukçudan (avukat) destek almanız gerekiyor. Ancak siz zorunlu askerlik hizmetinizi tamamlamışsınız ve artık askerliği meslek olarak seçmeye karar vermişsiniz. Bu sebeple işten ayrıldığınızda kıdem tazminatına hak kazanamazsınız.
Sağlık sebebiyle ayrılırsam tazminat alabilir miyim?
SORU: Çalıştığım fabrikada kimyasal sarf malzemelerinin bulunduğu bir odada duruyorum. Geçtiğimiz ay toksit hepatit, karaciğer zehirlenmesi geçirdim, ancak doktorlar şu nedenle olmuş diyemediler, kimyasal bir zehirlenme olabilir demişlerdi. Kan değerlerim normale döndükten sonra işe yeniden başladım (15 gün raporluydum). Tekrar kontrolüm var. Yine değerler yüksek çıkarsa ve çalıştığım ortam ile alakalı bulunursa işten ayrılmak istediğimde 3 senelik tazminatımı alabilir miyim?
CEVAP: Öncelikle geçmiş olsun. İş Kanunu’nun 24/1 maddesi işçinin sağlık sorunları ile ilgili olarak iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirebileceği halleri düzenlemektedir. Buna göre yapmakta olduğunuz iş sağlığınız bakımından risk oluşturuyorsa ve siz bunu doktor raporu ile belgeleyebiliyorsanız haklı nedenle işten ayrılıp kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.