Yeryüzünde on milyarlarca T. rex yürüdü!
Bütün bu ihtişamlarına ve alan hâkimiyetlerine rağmen bu dinozorlar, bir gün ansızın yok oldular. Çünkü bir medeniyet inşa edebilmiş değillerdi ve üstlerine doğru hızla gelen 10 kilometrelik göktaşından bihaberlerdi.
Jurassic Park izlemiş herkesin favori dinozorlarından biri, kuşkusuz T. rex yani Tyrannosaurus rex olacaktır. Latince olan bu tür ismi, “Tiran Sürüngenlerin Kralı” anlamına gelir; çünkü T. rex türü, yeryüzünde yaşamış en üst düzey ve korkutucu yırtıcılardan biriydi.
Jurassic Park birçok açıdan çok keyifli bir film olsa da dinozorları doğru bir şekilde halka ulaştırmak konusunda oldukça bariz hatalara sahip üstelik yeni filmlerde de bu hataları düzeltme zahmetine girmemişler. Örneğin Velociraptor adı altında sunulan tür (ki muhtemelen gerçekte bir Deinonychus veya Utahraptor’a karşılık geliyor), aslında hindi büyüklüğünde, tüylü bir dinozordu ve günümüzdeki kuşlarla yakın akrabaydı. Benzer şekilde ürkütücü T. rex de filmin gösterdiği gibi çıplak bir tür değildi; vücudunun önemli bir bölümü tüylerle kaplıydı, çünkü T. rex de günümüzdeki kuşlarla yakın akrabaydı. Hatta günümüzde kuşlar arasında yaşayan en yakın akrabaları tavuklar!
Filmin hatalı gösterdiği şeylerden bir diğeri, T. rex’in durmadan böğüren, gürültülü hayvanlar olması. Aslına bakarsanız T. rex, muhtemelen filmdeki türden kulak yırtan böğürmeleri çıkarabilecek bir vokal yapıya sahip bile değildi! Daha ziyade “kapalı ağız vokalizasyonu” olarak bilinen, timsahlar tarafından da yaygın olarak kullanılan, son derece ürpertici ve derin bir ses çıkarıyorlardı. Bu sesi Evrim Ağacı’ndan konuyla ilgili yazımızda dinleyebilirsiniz (https://evrimagaci.org/s/7656) ancak dinleyemezseniz de söyleyebileceğim tek şey, T. rex’in gerçek sesinin filmdekinden bile ürpertici olduğu… Gürültülü değil ama ürpertici…
Genel olarak dinozorlara dönük algımızın önemli bir eksiği de bu dinozorların popülasyonun toplam büyüklüğü hakkındadır. Filmlerde genelde edindiğimiz izlenim, her türden sadece birkaç bireyin olduğu yönünde, çünkü hep aynı 1-2 dinozor gösteriliyor. Tabii Jurassic Park için bu makul; en nihayetinde hayali bir dinozor parkından söz ediyoruz. Ama gerçekte durum nasıldı? Bundan 67 milyon yıl öncesine ışınlansak, kaç adet T. rex sayabilirdik?
Şöyle düşünün: Yeryüzünde şu anda 7,9 milyar civarında insan yaşıyor. Bugüne kadar yaşamış bütün Homo sapiens bireylerinin toplamının 108-109 milyar civarında olduğu düşünülüyor. Bu mantıklı, çünkü çok yakın bir geçmişte bu devasa nüfusa eriştik. Bundan önce çok daha ufak popülasyonlara sahiptik. Düşünsenize, Cumhuriyet ilan edildiğinde dünyada 2 milyardan az insan yaşıyordu. ABD bağımsızlığını ilan ettiğinde bu sayı 1 milyarın altındaydı. Buna karşılık, an itibariyle yeryüzünde milyar kere milyar kere milyarlarca (veya katrilyon kere katrilyonlarca) bakteri, 10 milyar kere milyar karınca, 24 milyar civarında tavuk, 1,5 milyar sığır, 1 milyar koyun, 3 milyon balina, yarım milyon fil yaşıyor. Dinozorlarda durum neydi?
Her 80 milyon T. rex'ten 1’ini tespit edebildik
Science dergisinde yayınlanan yeni bir makaleye göre, T. rex’in hayatta kalabildiği birkaç milyon yıllık süre zarfı boyunca yeryüzünde muhtemelen 2,5 milyar adet T. rex yaşadı. Elbette bu istatistiki hesaplamada geniş bir hata payı var ve bir ihtimalle bu sayı, 140 milyon kadar az veya 42 milyar kadar çok da olabilir.
Herhangi bir zaman dilimindeyse, eş zamanlı olarak sadece 20.000 civarında yetişkin T. rex hayatta olduğu hesaplanıyor. Buna karşılık, şu anda müzelerde sergilenen, yetişkin veya yaşlı olduğu bilinen 32 kadar gerçek T. rex fosili bulunuyor (diğerleri, bu gerçek fosillerin replikası, yani gerçekçi bir kopyası). Bir diğer deyişle, her 80 milyon yetişkin T. rex’ten sadece 1 tanesini tespit edebilmiş durumdayız. Geri kalan fosiller ne tür sırlar saklıyor dersiniz?
T. rex’in nüfus yoğunluğu, insanların nüfus yoğunluğu yanında bir hiç; ancak o dönem için oldukça iyi olduğu söylenebilir. Yapılan tahminlere göre her 100 kilometre karelik alanda 1 adet T. rex yaşıyordu. Dolayısıyla eğer 67 milyon yıl öncesine ışınlanacak olursanız, nerede olursanız olun, T. rex’in yaşadığı bir bölgede bulunduğunuz sürece, bir T. rex’ten her an en fazla sadece 11.3 kilometre uzakta olacaksınız demektir. O dönemde dünyayı keşfetmek isteseydiniz, epey zorlanacağınızı söyleyebilirim.
Tüm bu ihtişamlarına ve alan hâkimiyetlerine rağmen bu dinozorlar, bir gün ansızın yok oldular, çünkü bir medeniyet inşa edebilmiş değillerdi ve üstlerine doğru hızla gelen 10 kilometrelik göktaşından bihaberlerdi. Biz, tüm medeniyetimize ve imkânlarımıza rağmen, üzerimize gelmekte olan hangi felaketlerin farkında değiliz dersiniz?