Yüksek fiyata düşük internet hizmeti
Türk Telekom 2005 yılında özelleştirildi. İhaleyi kazanan Lübnanlı Hariri Ailesinin sahibi olduğu Ojer Telekomünikasyon A.Ş. (“OTAŞ”), şirketin %55 oranındaki hisselerini devraldı ve yönetime geçti. Ancak OTAŞ bu özelleştirme için yaptığı ödemelerin önemli bir kısmını Türk banklarından sağladığı 4,75 milyar dolarlık kredi ile yaptı. Zaman içeresinde söz konusu şirketin bankalara olan borcunu ödemediği ortaya çıktı. Krediyi vermiş olan bankalar ise alacaklarını tahsil edemedikleri için teminat olarak gösterilen hisseler aracılığıyla şirketin yeni sahibi oldular. OTAŞ’a kredi veren bankaların paydaş olduğu bir ortak girişim şirketi (SPV) aracılığıyla hisselerin devralınması Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından uygun görüldü. Bugün Türk Telekom’un hâkim ortağı bu krediyi kullandırmış olan bankaların kurdukları şirkettir.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından alınan bir karar gereği 2019 yılından itibaren internet servis sağlayıcılarının(ISS) uyguladığı ve benzeri olmayan “Adil Kullanım Noktası(AKN)” uygulamasına son verilecek. AKN adını verdikleri bu uygulama ile internet kullanıcılarının belli limite ulaşması halinde bağlantı hızları düşürülüyor.
Yavaşlayan hızlar nedeniyle internet kullanımı da caydırıcı hale geliyordu. İnternetin hayatın hemen her alanında kullanılıyor olması nedeniyle AKN’nin kaldırılması doğru ve yerinde bir karardır.
Ancak AKN’nin kaldırılmasının yanında internet kullanımın da çok pahalı olacağı 2019 yılı için açıklanan internet bağlantı bedellerinden anlaşılıyor.
Türk Telekom web sitesinde farklı bağlantı hızlarına göre uygulayacağı fiyat tarifelerini yayınladı. Buna göre, şu an 50 Mbps hızında 200 GB AKN’li internet için ayda 78,25 lira ödenen internet bağlantısının fiyatı AKN uygulanmadan 259,9 lira olacak. Bu artış ile birlikte fiyat %333 oranında zamlanacak. Mevcut kontratların değişmeyeceği gibi bir algı da yaratılıyor. Ancak kontratın süresi bittiği anda ilan edilen yüksek bedeller ödenecek. Soğan depolarının “basıldığı” bir dönemde ISS’lerin rekabetçi olmayan fiyatlar uygulaması adil değildir.
Mbps olarak tanımlanan internet hızları ulaşabileceğiniz maksimum değerledir. Çoğu zaman, altyapı yetersizliği, günün saati, bölgenizde internet kullanımı vb gibi faktörlere bağlı olarak bu hızlara ulaşılmıyor.
BTK’nın raporuna göre TTNET yüzde 66,96 oran ile piyasanın en büyük oyuncusudur. Süperonline’ın payı yüzde 18 olmasına rağmen ülkenin tamamında hizmet vermediği için TTNET belli bölgelerde tek hizmet sağlayan durumundadır. İSS’lerin perakende seviyede son kullanıcılara sundukları internet erişim hizmeti için aldıkları ücretler ilgili mevzuat uyarınca BTK onayına tabi değildir. Yani ISS’ler istediği fiyatı uygulayabileceklerdir. Ancak onaya tabi olmaması müdahale edemeyecekleri anlamına gelmemelidir. Sabit internet hizmetinde oligopol bir yapı olduğu, bu nedenle fiyat rekabetinin oluşmasının beklenmediği bu piyasada fiyatların denetimli olması gerekir.
Her ne kadar özelleştirilmiş olsa da Türk Telekom’un yönetim kurulu şirketin hala hükümetin etkisinde olduğunu gösteriyor. 11 kişilik yönetim kurulu üyesinin dördü halen bakan yardımcısı, ikisi Cumhurbaşkanı danışmanı ve birisi de TRT genel müdürü olarak görev yapıyor. Dolayısıyla internet hizmetlerine uygulanan zamların bir anlamda hükümetin bilgisi ve onayı dahilinde olduğunu söylemek mümkün. “Enflasyon ile topyekûn mücadele” ettiklerini söyledikleri ve YEP’in yılsonu enflasyon hedefinin yüzde 20,8 olduğu bir dönemde internet hizmetine çok yüksek oranda zaman yapılması kabul edilemez.