Çocuk yoksulluğu PISA verilerinin çok ötesinde
Dickens 11 yaşında yoksulluktan kaynaklı okuldan ayrılıp bir boya fabrikasında çalışmak zorunda kalır. Yoksulluğu, çocuk yoksulluğunu, yoksulluktan kaynaklı eşitsizliği öyle güçlü yaşar ki kitapları yoksulluğun gerçeğini haykırır.
“…Bir çocuğun küçücük evreninde en derinden sezilen, en ince algılanan şey, haksızlıktır.” der Büyük Umutlar kitabında.
Bu haksızlık henüz 15 yaşında olan Ömer’e yaşatıldı şimdi de. Kocaeli’ de Körfez’deki bir iş yerinde sobayı yakarken tinerin parlaması sonucu ağır yaralanmış Ömer. 11 gün süren yaşam mücadelesi sonucu kaybettik Ömer’i.
Saklanan, açıklanmayan her veride yüz binlerce Ömer var. Bu memlekette hiç yokmuşlar, hiç yaşamamışlar gibi.
Okulda olması gerekirken Ömer neden okulda değildi? Örgün eğitim dışına çıkan çocukların gerçek sayısı nedir? Onlarca cevaplanmayan soruya karşılık yaratmaya çalıştıkları algıya inanmamız isteniyor.
PISA verilerinde en çok konuşulan başlıklardan biri çocukların yoksulluğu, açlığı oldu. Oysaki beş çocuktan birinin gıdaya dahi ulaşamaması verisi de gerçeği yansıtmıyor. Çocuk yoksulluğu PISA verilerinin çok ötesinde.
∗∗∗
Algı yaratmak için de yine bilime, laik, bilimsel eğitime sığınıyorlar. PISA 2022’ye katılan öğrencilerin %67’si akademik liselerde okuyan öğrenciler. Okul türleri arasında PISA’ da fen lisesi ile meslek liseleri arasında 203 puan fark var.2015’ten bugüne PISA’ da Fen/Anadolu liselerinin katılımını- yok etmeye çalıştıkları lise türlerini- artırarak eğitimde başarılı oldukları algısını yaratmaya çalışıyorlar. Örneğin 2015 yılında Anadolu Liseleri’nin PISA’ ya katılımı %38,1 iken 2022 yılında %56’ya çıkarttılar.
Fen, Anadolu liselerini her geçen gün azaltmayı amaçlamalarına, temel okullaşma politikasını patronların ihtiyacı için meslek liseleri ve “yeni rejimin” ihtiyacı için imam hatip liseleri artışı olarak hayata geçirmelerine ve yaptıkları her konuşmada meslek ve imam hatip lisesi güzellemeleri yapmalarına rağmen akademik başarısı en yüksek okullar akademik liseler.
Ülkemizde okullaşma politikası da sınıfsal. En yoksul ailelerin çocukları meslek liseleri ve imam hatip liselerinde. O yüzden öğrencilerin yüzde 19.2’ sinin haftada en az bir kez parası olmadığı için yemek yiyemediği oranı da gerçeği yansıtmıyor. PISA 2022’de ortalama matematik puanı 461 iken, haftada en az bir kez yiyeceğe ulaşamayan öğrencilerin ortalama puanı 423. Bu 20 puanlık fark iki grup öğrenci arasında iki okul yılına denk.
∗∗∗
Gıda enflasyonu OECD ortalamasında yıllık yüzde 7 artarken, Türkiye’de yüzde 72 arttı. Artık inandırıcılığını tamamen kaybetmiş olan TÜİK 2022 verilerinde dahi çocukların yüzde 35.3’ü ciddi maddi yoksulluk yaşıyor. En az üç çocuktan biri açlıkla karşı karşıya.
Bütçe görüşmelerinde 17 Aralık’ta eğitim gündem olacak. Tüm çocuklar için en acil gündem ise tüm öğrenciler için ücretsiz okul yemeği.
Ömer’in yaşamı, umutları ellerinden alındı. Bir çocuğu daha iş cinayetinde kaybetmemek için, yoksulluktan kaynaklı çocukların okullarını bırakmak zorunda kalmamaları, çocuk yaşta çalıştırılmamaları için, çocukların sermaye cemaat kuşatmasından kurtarılmaları için ücretsiz okul yemeği mücadelesi çocukların yaşamlarına sahip çıkma mücadelesidir.