Süt izni işçinin yasal hakkıdır
Soru: 7 aylık bir kızım var ve 3. ayından bu yana emme problemleri vardı. Şimdi yalnızca geceleri ya da gündüz uyku halindeyken emiyor. Bu benim günde 1,5 saat süt izni kullanmamı etkiler mi? İşverenim artık süt iznimi kullandırmayacağını söylüyor. Şimdiden cevabınız için teşekkürler.
Cevap: İş yasamızın 74. Maddesi analık halinde çalışma ve süt izni konularını düzenlemektedir. Bu maddenin son fıkrası aynen aşağıdaki gibidir:
“Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.”
Madde metnininden de anlaşılabileceği gibi bu izin işçiye yasa ile sağlanmış bir haktır. Siz çocuğunuzu hiç emzirmeyebilirdiniz de bu işvereni ilgilendirmez. Siz yasal bir hakkınızı kullanıyorsunuz. Dolayısı ile işverenin bu izni kullandırmamak gibi bir hakkı yoktur. Bu hakkın kullandırılmaması nedeniyle işverene idari para cezası uygulanacağı gibi işçi bu sebeple iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirebilir.
İşverenin faaliyetine son vermesi borçlarını ortadan kaldırmaz.
Soru: Benim sizlere sorum eşimin evlilik tazminatıyla ilgili; eşim 2018 tarihinde girdiği işyerinden mart ayında evliliğimizden dolayı ayrılıp evlilik tazminatını almak istiyor. Bu ay dilekçesini verecek öğrenmek istediklerimiz: Eşimin sorumluluğu kaç gündür? Dilekçeyi verdikten sonra yasal olarak kaç gün daha çalışmalıdır? Ayrıca eşimin alacağı tazminatın ödemesi şirket tarafından yasal olarak ileri dönük en uzun ne kadar süre içerisinde peşin mi yoksa taksitli mi ödenir? Bir problem olarak da eşimin çalıştığı firma kapanıyor tazminatını kaybetmesi ya da alamama durumu olabilir mi?
Cevap: Kadın işçiye halen yürürlükte olan eski İş Kanunu’muzun 14. Maddesi gereğince evlendiği tarihten itibaren 1 yıl dolmadan işinden ayrılması koşulunda kıdem tazminatının ödenmesi zorunludur. Kadın işçinin bu hakkını kullanması durumunda bir ihbar öneli (bildirim) süresi ön görülmemiştir. Yani evlilik akdi (nikah) gerçekleştikten sonra kadın işçi işten derhal ayrılabilir. Ancak uygulamada işverenin zor durumda kalmaması bakımından uygun bir süre önce bilgilendirme yapılması genel bir teamüldür.
Kıdem tazminatının iş sözleşmesi sona erdiği tarihte nakden ve defaten (bir seferde) ödenmesi gerekir. Taksitlendirme ancak işçi ile işveren arasında bir anlaşma olması ile mümkündür. Yani bir başka deyişle işçi taksitlendirmeyi kabul etmek zorunda değildir. Taksitlendirme konusunda uzlaşma olmadığı takdirde işçinin faiz talep etmek hakkı vardır.
Eşinizin işyerinin kapanacak olması kıdem tazminatı ödenmesine engel değildir. Yani işverenin faaliyetine son vermesi borçlarını ortadan kaldırmaz. Ancak uygulamada ekonomik sebeplerle kapanan işyerlerinin işçilerine tazminatlarını ödemediği sıkça karşılaşılan bir durumdur. Dolayısı ile böyle bir durumla karşılaşmamak bakımından bir hukukçu ile görüşerek gerekirse yasal takip başlatmak için adım atmanızda fayda var.