Vücudumuzda kaç tane hücre var?
En iyi ihtimalle vücudunuzun yaklaşık %10’u gerçekten size aittir; kalanı ise sizi konak olarak kullanan ve bir kısmı size bağımlı olan mikroplara. Bu bakımdan hepimiz, ayakkabı giymiş petri kapları gibiyiz!
Ortalama bir yetişkin insanın vücudunda kendine ait ve türe has 10 trilyon hücre bulunmaktadır. Yani bünyenizde ortalama olarak 10 trilyon adet Homo sapiens hücresi bulunur.
Ancak vücudunuzda yaşayan tek hücreler bunlar değildir. Özellikle de deride, süt bezlerinde, sperm sıvısında (meni), rahimde, yumurtalıklarda, akciğerlerde, ağız mukozasında, göz kapaklarının iç yüzeyi ile skleranın bir kısmını örten ince zarda (konjunktiva), safra yolunda ve sindirim kanalında bol miktarda bakteri, arke, mantar, protista yaşamaktadır (ve hatta bunlara, vücudumuzda bulunan ama "cansız" olarak kategorize edilen fajlar, virüsler ve plazmidler de dahil edilebilir). Bunların sayısı, insan hücrelerinin sayısından kat kat daha fazladır!
Yabancı hücreler
2014 yılında yayınlanan araştırma ve yayınlarda, insan vücudunda, insan hücrelerinin yaklaşık 10 katı kadar mikrobiyal hücre bulunduğu bildirilmiştir. Bu sayı, insan mikrobiyomunun yaklaşık 100 trilyon bakteri hücresi içerdiği ve yetişkin bir insanın tipik olarak yaklaşık 10 trilyon insan hücresine sahip olduğu tahminlerine dayanmaktadır. Örneğin dışkınızın ortalama %60’ı bağırsaklarınızda yaşayan mikroplardan oluşmaktadır! Ancak Amerikan Mikrobiyoloji Akademisi, mikrobiyal hücrelerin ve insan hücrelerinin sayısının "sadece bir tahmin" olduğunu vurgulayan bir soru-cevap metni yayınlamıştır ve son araştırmaların, insan hücresi sayısına ilişkin yeni tahminleri yaklaşık 37.2 trilyon civarına çektiğini vurgulamıştır. İnsan vücudunda yaklaşık 100 trilyon bakteri hücresi olduğuna yönelik orijinal tahmin doğruysa, mikrop hücrelerinin insan hücrelerine oranı 3:1’e civarında demektir. 2016’da bir başka grup, bu oranın 3:1 değil, kabaca 1.3:1 olduğuna yönelik yeni bir tahmin yayınlamıştır.
Daha güncel tahminler de insan vücudundaki her bir Homo sapiens hücresi için 1.3 adet bakteri hücresi olduğunu göstermektedir; ancak bu tahminlere insan vücudundaki fajlar ve virüsler dahil değildir. Bunların sayısı, vücuttaki bakteri sayısının yaklaşık 10 katı olduğu için, insan vücuduna yabancı olan toplam hücrelerin sayısı, Homo sapiens hücrelerinin 12-13 katını bulabilmektedir. Üstüne üstlük, örneğin bağırsaklarımızda 1000 bakteri türü ve bu türlerin her birinin yaklaşık 2000 geni olduğu varsayılacak olursa, mikrobiyotamızı oluşturan bakterilerin genom büyüklüğünün 2.000.000 gen civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu, yaklaşık 20.000 adet olan insan geni sayısının 100 katına karşılık gelmektedir.
Bir diğer deyişle, en iyi ihtimalle vücudunuzun sayısal açıdan yaklaşık olarak %10’u gerçekten size aittir; kalanı ise sizi konak olarak kullanan ve bir kısmı size bağımlı olan mikroplara... Bu bakımdan hepimiz, ayakkabı giymiş petri kapları gibiyiz! Petri kabı, laboratuvarlarda bakterilerin üretilmesi ve incelenmesi için kullanılan plastik kapların adıdır.
Neden göremeyiz?
Peki nasıl oluyor da dışarıdan bakıldığında bu durum görünmüyor? Bir hayvan türü olan insanda bulunan hayvan hücreleri, hacim olarak mikrobik prokaryotlardan 100-1000 kat daha büyüktürler. Bu yüzden dışarıdan bakıldığında, bu devasa sayı farkı nedeniyle mikroplardan oluşan bir yığına benzemektense daha çok "sıradan bir hayvan türü" gibi gözükürüz. Ancak içimizin sayıca büyük kısmını mikroplar kaplar. Üstelik bu, diğer tüm hayvanlar için de geçerlidir. Hacim farkı, sayı farkına izin verebilmektedir.