Küresel devler, metal işçisi ve grev
Fabrikalarda grev ilanları asılıyor bir bir. Elektromekanik Metal İşverenleri Sendikası (EMİS) ile Birleşik Metal-İş Sendikası arasında süren görüşmelerin tıkanması üzerine 20 Ocak tarihi grev tarihi olarak belirlendi. Sözleşme General Elektrik, ABB Elektrik, Schneider Elektrik ve Schneider Enerji’ye bağlı 26 işyerinde çalışan 2 bin 200 işçiyi kapsıyor.
Bu firmaları biraz yakından tanıyalım.
General Electric, Amerika merkezli çokuluslu bir şirket. Çok sayıda sektörde faaliyet göstermektedir. Fortune dergisinin Küresel 500 firması içerisinde 2016 yılında 26. sırada yer almaktadır. Forbes Küresel 2000 listesi içinde 2016 yılında ise 68. sırada yer almaktadır. Dünyanın en değerli 10. firmasıdır. Piyasa değeri bakımından ise 9. sıradadır. Dünya genelinde 333 bin çalışanı bulunmaktadır. Son 5 yılda çalışan sayısı 32 bin kişi artmıştır. Firmanın 140 milyar dolar geliri bulunmaktadır. Her bir çalışan başına şirketin elde ettiği gelir aylık 35 bin 132 dolardır. Şirket 2015 yılı için 6 milyar 216 milyon dolar zararda gözükmektedir. Bunun nedeni firmanın önemli bir dönüşüm sürecinde olmasıdır. Nitekim gelir ve bilançolara baktığımızda şirketin durumu pek çok alanda son derece iyi durumdadır. Firma Fransız Alstom’un enerji üretim bölümünü kasım ayında 10 milyar dolara satın aldı. 2016 ilk çeyreğinde şirket, jet motorları, tıbbi cihazlar ve elektrik üretimi olmak üzere üç alanda iyi gelir artışı sağladı; petrol ve doğalgaz ve lokomotif dahil olmak üzere ulaşım araçlarında ise satışlar keskin bir düşüş gösterdi. Şirketin toplam varlıkları 492 milyar dolardır. TÜİK verilerine göre Türkiye’nin 2015 yılındaki ekonomik büyüklüğü 719 milyon dolardır.
Schneider Electrik, Fortune Global 500 listesi içerisinde 367. sıradadır. Bir önceki yıla göre sıralamada 20 basamak yukarı çıkmıştır. Firma Fransız orjinli çok uluslu bir şirkettir. Gelirlerinde bir önceki yıla göre yüzde 5,8, kârında yüzde 2,7 artış göstermiştir. Yıllık geliri 33 milyar, kârı 2,6 milyar dolardır. Şirket bünyesinde 167 bin 124 bin kişi çalışmaktadır. Şirket çalıştırdığı kişi başına yıllık 198 bin, aylık 16 bin 500 dolar kâr elde etmiştir. Şirketin aktif kârlılık oranı yüzde 5,2’dir. Gelir kârı yüzde 7,8 oranındadır. Şirket dünyanın etik değerleri en çok sahip çıkan firmalar listesinde yer almaktadır. Bu listede 9. sıradadır.
ABB, merkezi Zürih’te bulunan İsveç-İsviçre çıkışlı çok uluslu bir şirkettir. ABB Fortune dergisinin 2016 Küresel500 endeksine göre dünyada en çok gelire sahip olan 286. şirkettir. Yıllık geliri 35 milyar 481 milyon dolar olarak tespit edilmiştir. Yıllık kârı ise yaklaşık 2 milyar dolardır. Şirketin aktif varlığının 41 milyar 356 milyon dolar olduğu ifade edilmektedir. Firmanın 100’ün üzerinde ülkede yaklaşık olarak 135 bin 800 çalışanı bulunmaktadır. Her çalışan başına elde edilen gelir miktarı aylık 21 bin dolardır. Firma çalışan başına yıllık 14 bin doları aşkın kâr elde etmektedir. Şirket gelirde, kârlarda ve istihdam edilen kişi sayısında sınırlı bir daralma yaşanmıştır.
Sözleşme işte bu küresel devlerle Birleşik Metal-İş Sendikası üyesi metal işçileri arasında sürüyor.
“Ülke karanlık. Kıl payı hayatlar yaşıyoruz. Bu da mesele mi?” diye soranlar vardır. Herkesin sus pus olduğu bir zamanda, insanların ekmekleri ve onurları için yürüttükleri bu mücadele son derece önemli.
Küresel devlerin hükümetten beklentileri büyük. OHAL sürecinde gidilen bir grev bu. Sözleşme sürecinde işçilerin eylemleri pek çok kez kolluk kuvvetleri tarafından engellendi. Herhalde küresel devlerin umutları grevin hükümet tarafından ertelenerek fiili olarak yasaklanması.
Eğer bir anlaşma olmazsa metal işçisinin örgütlü iradesi ile küresel devlerin hükümet üzerindeki beklentileri karşı karşıya gelecek.
Yeni bir yıla giriyoruz. 2016 lanet bir yıl olarak kalacak aklımızda. Yeni yılın barış ve umut getirmesini diliyorum.