Soytarı

Satyroslar Yunan mitolojisinde Şarap Tanrısı Dionysos’un maiyetinin ayrılmaz parçası olan yarı insan, yarı hayvan yaratıklar. Satyroslar önceleri çıplak, at kuyruklu ve at kulaklı, dik duran penisli, daha sonraları ise teke bacaklı ve kuyruklu olarak betimlenmişlerdir.

Satyroslar kırlarda dans eder, Dionysos ile birlikte şarap içer ve maenad ve nympheleri kovalarlardı.

Satyros, yani Satir, soytarı kelimesinin kökeni.

William Sommers, tarihteki en önemli soytarılardan biri. Sert kişiliği ile bilinen İngiliz Kralı Sekizinci Henry’nin soytarısı. Will Sommers’ı diğer soytarılardan farklı kılan hiç eğilip, bükülmemesi. Somers, Henry’ye herkesin içinde “Henry” diye hitap eder, önünde asla eğilmez, konuşmaya başlamadan önce “yüce majesteleri” gibi hitapları asla kullanmaz ve lafını asla esirgemezdi.

Doğu saraylarında halife ve sultanları, devlet ileri gelenlerini meclislerde, güldürüp eğlendiren İslam dünyası yalakaları (dalkavuk) için bin-bin 500 yıllık bir tarihten söz edilebilir. Adını tarihe yazdıran ünlü yalakalar, Harünürreşid (786-909) çağında yaşayan Eşebi Temma ve Ebül-Hasan Halil’dir. Yalakalığın bir meslek olması için Halife Mütevekkil (847-861) zamanı gösterilir. Bu çağın en ünlü yalakası Ebü’l-Enhas’tır. Söylentilere göre Mütevekkil’in sarayındaki Ebbadei, Muhannes adlı yalaka, karnına bir yastık bağlayarak halifenin önünde Hz. Ali’nin taklidini yaparmış. Yalaka (Dalkavuk) deyimi, Gazneli Mahmud’un (997-1030) çağdaşı ve yalakası Telhek’in adından Türkçeleşmiş de denir. Gazneliler çağının en tanınmış yalakası ise Ebülfe-varis’miş.

Yalakalık kavramına Türk tarihinde ilk olarak Oğuz Kaan’ın Türk Milleti için yaptığı duada rastlanmaktadır.

“Ulu Tanrı, Türk Milletini lafçı değil, elinden iş gelir insanlardan et.

Sana hepsinden çok yalvardığım şudur: Türk’ü yalakalıktan kurtar. Yalakalık emsali vasıtalara zengin olmaktan koru! Türk’e kötü para hırsı verme! Yalakaları yok et!”

Geçtiğimiz gün televizyonda ibretlik bir program izledik. Ahmet Hakan’ın konuğu Ekonomi Bakanı Berat Albayrak’tı. Ahmet Bey’den tabii ki bakana doğru dürüst bir soru sormasını beklemiyorduk ama bu kadarını da beklemiyorduk. Ahmet’in “ben ekonomiden anlamam” ile başlayan sorusunu bakanın “Hindistan cevizli eti puf”lu cevabı izledi.

Şöyle devam etti “ibretlik”:

Ahmet Hakan: “Döviz yükselince telaşlanıyorum, her şeye zam gelecek diye endişeye kapılıyoruz.”

Berat Albayrak: “Dolarla mı maaş alıyorsunuz? Dolar borcunuz mu var?”

Ahmet Hakan güldü geçti! İkna oldu! “Yahu olur mu öyle şey” diyemedi. “Maaşımı dolarla almıyorum, ama satın aldığım her şeyi dolarla alıyorum” diyemedi.

Yukarıda sizlere yalakalığın tarihini anlatıp, tarihin ünlü yalakalarından örnekler verdim. Şüphesiz ki Ahmet Hakan bu özelliğiyle bile tarihe geçebilecek yeterlikte değil. Bir gün tarihçiler yalakalığa “şarabı da içen, arabı da öpen” diye bir kategori açarsa işte belki o zaman.

★★★

Sizlere Arhavi’de yapımına başlanan hayvan bakımevinden söz etmiştim. Yönetmen Gamze Topuz’un öncülüğünde başlatılan çalışmalar, tüm gönüllüler, Arhavi Belediyesi ve Arhavi Kaymakamlığı’nın uyum içinde çalışması ile sürüyor. Haftanın en güzel gelişmesi ile geçtiğimiz günlerde evinin bahçesinde Alp Erkin tarafından katledilen köpek dostumuz Nero’nun adının bu tesise verilmesi oldu. Arhavi Belediyesi “Nero” Hayvan Bakımevi çok yakında hizmet vermeye başlayacak.

Burada bir kahramanın adını anmak lazım. Nuray Güzel. Doğma büyüme Arhavili. 17 yaşındaki kızı Fatoş veteriner olacak. Nuray Hanım ve Fatoş, yaz kış, yağmur, çamur demeden Arhavi’deki sokak hayvanlarının yardımına koşuyorlar yıllardır. Nuray Hanım daha düne kadar bir okulda temizlik işçisi olarak çalışıyordu. Yani öyle zengin falan değiller. Kendi kazandığından, çocuğunun harçlığından artırdıklarını hep sokak hayvanlarına harcamış. Arhavi Hayvanları Koruma Derneği’ni kurmuş. Belediyenin ve kaymakamlığın az bir maddi desteği olsa da şu an onlar için yeterli olması imkânsız. Şu anda işe alınabilmesi için kadro yok. Eğer İŞKUR kadro açarsa işe alınabilecek. Bu konuda belediye başkanı da kaymakam da yardımcı olmak istiyorlar ancak anladığım kadarıyla elleri kolları bağlı. Umarım Arhavi’nin bu güzel insanlarının bu sorunu bir an önce çözülür.

★★★

#SenHavuzsanBizDeniziz

Gazeteci dostum Ünsal Ünlü yazmış:

“Gerçekten çok mutlu oldum ve paylaşmak istedim dostlar. Sabahın saat 9’unda yaptığım, 45 dakika süren ve Veba gibi ağır bir klasik romanı konuştuğumuz yayın, sadece 3 saatte (Youtube+ Periscope) 18K (bin) kişi tarafından izlendi.

Biz bu cehaleti yeneriz!”

Daha önce de yazmıştım tekrar yazıyorum. Ünsal Ünlü her sabah sosyal medya hesaplarından canlı yayında. Kaçırmayın derim.

★★★

“Soytarılık” ile ilgili kaynakça:

1.Wikipedia

2.Hürriyet Gazetesi

3.CNN Türk