Kooperatifçiliğin gücü: Dayanışma ve demokrasi

Ekonomi, gıda ve tarım krizinin derinleştiği ülkede bu krize karşı üretici ve tüketicilerin dayanışma, savunma ve yaşamı yeniden inşa örgütlenmesi olarak kooperatifçilik çabaları artık daha büyük bir önem taşıyor. ‘Geçmişten Günümüze Kooperatifçilik ve Sol’ yazı dizimizin ikinci gününde Türkiye’de kooperatifçiliğin istismarına dayalı, sistem içi, şirket gibi yönetilen kooperatifçilik anlayışını değil, kapitalizme, sosyal, ekonomik, kültürel karşı çıkış arayışı içinde olan deneyimlere yer verdik.

Beşiktaş Kooperatifi

Temmuz 2017’de girişim olarak faaliyetlerine başlayan Şubat 2020’de resmiyet kazanan Beşiktaş Kooperatifi adına, kooperatiflerinin kurulma nedenlerine, üyelik kriterlerine, karar alma süreçlerine, yerel yönetimler ile toplumsal örgütlerle ilişkilerine ve kooperatif yasasına dair sorularımıza yanıt verildi.

Boğaziçi Mensupları Tüketim Kooperatifi

2009 Aralık ayında kurulan ve Boğaziçi Üniversitesi Kuzey Kampüsünde kiraladıkları binayı düzenleyerek Mayıs 2010’dan itibaren aktif satışa geçen Boğaziçi Mensupları Tüketim Kooperatifi’nden Kamber Yılmaz ve Pınar Ertör’le kooperatiflerinin kurulma nedenlerini, üyelik kriterlerini, karar alma süreçlerini, ürün kriterlerini kooperatif yasasını, iklim adaleti ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki görüşlerini konuştuk.

Dayanışma Kooperatifi

10 yıldır İstanbul’da faaliyet yürüten ve 2019 yılında ise İzmir Narlıdere’de ve Uşak’ta gönüllülerin kendi yerellerinde kuruluşunu gerçekleştirdikleri Dayanışma Kooperatifi’nden Hüseyin Atalay ile kooperatiflerinin kuruluş öyküsü, sözleşmeli üretim, sağlıklı gıda üretimi, iklim adaleti ve ekolojik bilinç, topluluk destekli tarım konusundaki düşüncelerine dair söyleşi yaptık.

DİVKOOP

Divriğili dernek ve vakıfların yaklaşık 2 yıl üzerinde yapmış oldukları müzakerelerinin sonucunda kurucuları arasında dernekler ve vakıf başkanları bulunan, Mart 2019’da resmi olarak kurulan Divriği Üretim ve Pazarlama Kooperatifi’nden (DİVKOOP) Cafer Yıldız ile kooperatiflerinin kuruluş nedenleri, karar alma süreçleri, üyelik kriterleri, ürün tedariği ve tercihleri üzerine konuştuk.

Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Özcan Kokulu ile kooperatiflerinin kuruluş öyküsünü, karar alma süreçlerini, yerel yönetimler ve toplumsal örgütlerle ilişkilerini, kooperatif yasasını, günümüzdeki kooperatifçilik anlayışını konuştuk. Kokulu son dönemde kontrolsüz kooperatif kurulmasının yanlış olduğunu belirterek “kooperatif kurmak çözüm değil bir işletme kurmanız lazım. Çiftçiyi birbiriyle yarıştırmanın hiçbir mantığı yok. Son dönemde kooperatifçilik aldı başını gidiyor. Bademli ilçesinde 4 tane kooperatif var. Kooperatifin mantığı yarış değil dayanışmadır” dedi.

Göztepe Kooperatifi

2017’de Göztepe mahallesinde kooperatifleşme fikrinin ilk nüvelerini taşıyan bir toplantı yapan ve Aralık 2019’da ise resmi olarak kuruluşunu gerçekleştiren Göztepe Kooperatifi’nden gönüllüler ile kooperatiflerinin kuruluş nedeni, üyelik kriterleri, mevcut kooperatif yasasına dair görüşleri ve demokratik bir kooperatif yasasına dair fikirleri hakkında konuştuk.

Halkbeskoop

Halkevleri’nin yürüttüğü Halkın Hakları Forumları’ndaki Tarım ve Gıda atölyesiyle birlikte ilk fikirleri ortaya çıkan ve 2018 Şubat’ında kurulan Halkbeskoop’tan Abdullah Aydın ile kuruluş öyküleri, karar alma süreçleri, diğer kooperatiflerle dayanışma ilişkileri, iklim adaleti, ekolojik bilinç ve gıda egemenliği hareketine dair fikirleri üzerine söyleşi gerçekleştirdik.

Homeros Gıda Topluluğu

Bir grup ekolojistin, İzmir’in Bornova ilçesinde bir gıda topluluğu kurma düşüncesiyle 2016 yılında çalışmalarının ilk adımlarını attığı ve Mayıs 2017 tarihinden beri dağıtımlarını sürdüren Homeros Gıda Topluluğu’ndan Serdar Beysülen ile topluluklarının bir araya geliş amacını, katılım koşullarını, ürün tedarik süreçlerini konuştuk.

Hopa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

1959 yılında Hopa Çay Ekicileri olarak kurulan Hopa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nden Harun Vayiç ile kooperatiflerinin kuruluş öyküsünü, karar alma süreçlerini, yerel yönetimlerle ve diğer toplumsal örgütlenmelerle ilişkilerini, mevcut kooperatif yasasına dair görüşlerini ve demokratik bir kooperatif yasasına dair önerilerini konuştuk.

Kadıköy Kooperatifi

Fikri temelleri, Gezi Direnişi sonrasında mahallelerde oluşan forum ve dayanışmalar döneminde yapılan tartışmalarda ortaya çıkan Kadıköy Kooperatifi adına, kuruluş öyküsüne, karar alma süreçlerine, yerel yönetimlerle olan ilişkilerine, toplumsal cinsiyet eşitliğine, iklim adaleti ve ekolojik bilince dair görüşlerine ilişkin sorularımıza yanıt verildi.

Koşuyolu Kooperatifi

Gezi ve Validebağ Direnişi sonrası mahalle ve park forumlarından kurulan yakınlıkla birlikte gıda konusunda da kolektif çözüm arayışına giren bir grup komşunun 2017 başında faaliyetine başladıkları Koşuyolu Kooperatifi’nden Mesut Öztürk ile kooperatiflerinin kuruluş ve karar alma süreçleri, sözleşmeli üretime, katılımcı sertifikasyona dair görüşleri üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.

Ovacık Tüketim Kooperatifi

2017 Ağustos’ta kurulan Ovacık Doğal Üretim Kooperatifi’nin ardından bir sene sonra kooperatifçiliğinin tüketici ayağını örgütlemek için kurulan Ovacık Doğal Tohum Tüketim Kooperatifi’nden Caner Bilir’le kooperatiflerinin kuruluş öyküsü, karar alma süreçleri ve ürün kriterlerini, mevcut kooperatif yasasına dair görüşlerini ve demokratik bir kooperatif yasası için önerilerini konuştuk.

Ovacık Doğal Üretim Kooperatifi

2014 yerel seçimleri sonrası Ovacık’ta Sosyalist Meclisler Federasyonu’nun Devrimci-Halkçı Yerel Yönetimler Programı çalışmaları kapsamında ortaya çıkan kooperatifleşme fikriyle 2017 Ağustos’ta kurulan Ovacık Doğal Üretim Kooperatifi’nden Caner Durna ile kooperatiflerinin kuruluş öyküsü ve karar alma süreçlerini, toplumsal cinsiyet eşitliği, iklim adaleti ve ekolojik bilinç konusundaki görüşlerini konuştuk.

Ödemiş Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

İzmir’in Ödemiş ilçesinde meyve fidanı ve zeytinyağı üreticilerinin her türlü üretim girdilerini temin etme amac��yla 1968 yılında kurulan Ödemiş Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bilgi’yle kooperatiflerinin kuruluş öyküsünü, karar alma süreçlerini, sözleşmeli üretim, iklim adaleti ve ekolojik bilinç konusundaki görüşleri üzerine konuştuk.

Bakırköy Su Ürünleri Kooperatifi

Geleneksel avcılık yapan kıyı balıkçısı kooperatiflerinden olan S.S. Bakırköy Su Ürünleri Kooperatifi ortaklarından Müfit Çıkrıkçıoğlu ile kooperatiflerinin işleyişi, mevcut kooperatif yasası ve iklim adaletine dair yaklaşımlarını konuştuk.

Şahinyurdu Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

Köylünün zeytinini değerlendirmek için 2005 yılında kurulan Şahinyurdu Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nden Fatih Alışkan’a kooperatiflerinin kuruluşuna, işleyişine, yapısına ve kooperatifçiliğe yönelik sorularımıza cevap verdi.

YerDeniz Kooperatifi

Gezi Direnişi sonrasındaki mahalle forumlarında örgütlenme modelleri üzerine yapılan tartışmalardan biri olan kooperatif örgütlenmesini sonuçlandırarak Kadıköy Yel Değirmeni Mahallesinde Nisan 2019’da dükkanının resmi açılışını gerçekleştiren YerDeniz Sosyal İşletme ve Hizmet Kooperatifi’nden gönüllüler kooperatiflerinin kuruluş öyküsünü, üyelik kriterlerini, karar alma süreçlerini, ürün kriterlerini, sağlıklı gıda üretimi ve erişimi için neler yaptıklarını konuştuk.

YAY-KOOP

2018 yılındaki kâğıt krizi ile birlikte aralarında Varlık, Ayrıntı, Yordam, Notabene, Tekin gibi yayınevlerinin de bulunduğu 15 yayınevinin bir araya gelmesi ile kurulan YAY-KOOP’un içerisinde yer alan NotaBene Yayınlarından Yalçın Bürkev’le, yayıncılık alanında yaşanan temel sorunları, bu sorunlara çözüm arayışı olarak ortaya çıkan Yayıncılar Kooperatifi’ni konuştuk.

Zeytinli Ekolojik Yaşam Topluluğu/Refikler Komünü

Yeni bir toplumsallığın oluşturulması ve bugünden kurulması iddiasıyla, dayanışmayı çoğaltacak, kapitalizmin iktisadi zorunun karşısında durabilecek birliktelikler inşa etme amacıyla kurulan Zeytinli Ekolojik Yaşam Topluluğu’ndan Hakan Yılmaz’la topluluklarının kuruluş öyküsünü, karar alma süreçlerini, ürettikleri ürünleri, iklim adaleti ve ekolojik bilinç konusundaki düşüncelerini ve demokratik bir kooperatif yasası için önerileri üzerine sohbet gerçekleştirdik.

Salkım Kooperatifi

Ülke tarımını savunmak, tarımsal alanda sağlıklı, doğa dostu bir üretim sürecinin parçası olmak ve insanların güvenli ve sağlıklı gıdaya ulaşımına aracı olmak amacıyla 2019’un son aylarında İstanbul’un Kozyatağı semtinde kurulan Salkım Kooperatifi’nden Burak Yücel,
kooperatiflerinin kuruluş öyküsü ve işleyişi, iklim adaleti, ekoloji ve gıda egemenliğine yaklaşımları üzerine yazdı.